‘’Kerksluitingen doen zeer, maar je hoort daarover weinig of niets. Er moet gepraat worden’’, stelt Gemma Crijns. Samen met Malijn Maat en Jeroen Hoogenboom nam ze het initiatief tot het YouTube kanaal Kerkweg TV. Voor hen hield diaken Rob Mascini op dinsdagavond 3 juli een lezing in de Waalse kerk van Amsterdam. 

Samen met Rob liep ik die dinsdagavond naar de Waalse kerk. Eerder die dag assisteerde ik hem bij de maandelijkse oecumenische viering in het Reinaldahuis van Haarlem.
Rob doet dat sinds enkele jaren op verzoek van de directie van dit humanistische verzorgingshuis. In het begin kwamen er twaalf bezoekers. Vanmiddag waren dat er 45.  

Kerksluitingen verjagen de ziel uit de maatschappij  

De vieringen in het Reinaldahuis worden ook bezocht door gelovigen van gesloten kerken. Zoals van de op 15 juli 2017gesloten.Pastoor van Arskerk. En van de op 1 juni 2015 gesloten Johannes de Doperkerk in de Amsterdamstraat. .
‘’Met het sluiten van deze kerk verloor de Amsterdamstraat haar ziel’’, zei Peter Lasschuit destijds. En dat terwijl hij zelf al decennialang alleen hoogstzelden in een kerk komt.

Kerksluitingen en het gemis

Peter maakte in 1975 ook de sluiting mee van de Onze Lieve Vrouwe van de Heilige Rozenkrans. Gelegen aan het Spaarne stond de kerk in de volksmond bekend als de Spaarnekerk. Nog steeds treuren Haarlemmers om het verlies van deze gezichtsbepalende kerk Ongeacht of ze wel of niet in de kerk komen.
Rob herkent dat. ‘’Als een dorpskerk in brand vliegt dan is het hele dorp solidair met elkaar. Dan is het onze kerk’’, sprak hij op 3 juli in de Waalse kerk. ‘’Ook al komen ze nooit meer in die kerk.’’

Een kerk is van de mensen

‘’Een kerk is van de mensen. Die hebben hem gebouwd, betaald en onderhouden’’,  vertelde Rob aan de ongeveer dertig aanwezigen. Onder hen waren ook parochianen van de in 1989 gesloopte Vincentiuskerk.
De kerk stond bekend als de mooiste van Amsterdam. Nu huist de kerk op de begane grond van een appartementengebouw. ‘’Je kunt een kerk wel sluiten maar het blijft bij mensen altijd kriebelen,’’ zei Rob tijdens zijn presentatie.

Met je vingers vanaf blijven

‘’Een kerk ishet huis waar de mensen lief en leed met elkaar delen. Daar deel je je hart met elkaar en met de Eeuwige. En God is daarbij, het Heiige is voelbaar. Daar blijf je met je vingers vanaf.’’
Vaak wordt als reden aangevoerd dat het geld op is. Volgens Rob is een arme kerk geen schande. Een andere oorzaak ligt in een tekort aan priesters. ‘’Ook dat hoeft geen probleem te zijn’’, stelde Rob.
Hij stoelt daarbij op zijn ervaringen als medewerker en later als president van het Internationaal Diaconaats Centrum. Hij bezocht plaatsen waar hoogstzelden een priester kwam. Toch bruiste de kerk dankzij de vele vrijwilligers.

Wie neemt het besluit tot kerksluitingen?

Wie neemt het besluit om de kerk dicht te gooien? Tot mijn verbazing wees een van de aanwezigen naar de aan de bisschop verplichte gehoorzaamheid van het bestuur. Dit stond haaks op mijn ervaringen tijdens het sluiten van de Joannes de Doperkerk/
Ik belde destijds in 2015 de bisschop met het verzoek om dit te voorkomen. Deze wees tot mijn verbazing naar het kerkbestuur. Daar en niet bij hem lag het besluit om de kerk wel of niet te sluiten. Blijkbaar verwijzen bisschop en kerkbestuur naar elkaar.

Open kerk

Rob noemde tijdens zijn lezing het belang van een open kerk. Zoals hij dat ook doet met zijn pleidooi ‘’Nog is het licht in de kerk niet gedoofd.’’ (Bookscout, 2022). ‘’Met open kerk bedoel ik niet alleen het kerkgebouw. Als je als gemeenschap open blijft, dan blijft de kerkdeur ook gauw open.’’
Rob maakte zelf zeven kerksluitingen mee en bereisde de wereld als medewerker en later als president van het Internationaal DiaconaatsCentrum . Vanuit dit perspectief geeft hij visie op de massale kerksluitingen van nu.

Kerksluitingen en het Evangelie

Rob was ook vijftien jaar lang geestelijk verzorger in de ziekenhuizen van den Helder, Haarlem en Heemstede. ‘’Het Spaarneziekenhuis in Haarlem schrapte in het jaar 2000 de woorden barmhartigheid en solidariteit uit onze pastorale identiteitsnota.
Ze vonden het niet meer passen in deze tijd. Wij moesten invullen zelfredzaamheid en autonomie en zelfbeschikking,  Dat is de teneur van onze maatschappij.  Mag er misschien ergens nog klinken dat we voor elkaar moeten zorgen? Wanneer de kerk verdwijnt, waar en wanneer dan horen we dan nog het evangelie? ’’

En wat zegt de paus? 

Deze week ontving ik het maandblad van Pro Petri Sede. Deze vereniging staat ten dienste van de paus. Hun voorzitter Jacques Maes behoort op 16 september tot de sprekers van het symposium ‘’Waarom zouden we bang zijn?’’ met als dagvoorzitter Gemma Crijns.
Op pagina 14 van dit driemaandelijkse blad lees ik de visie van paus Franciscus. Hij wijst op de maatschappelijke betekenis en relevantie van geloof en Evangelie. Juist in deze tijd omdat religie en geloof vandaag zo sterk geprivatiseerd worden.

Tweede Vaticaanse Concilie

De visie van paus Franciscus sluit aan bij die van het Tweede Vaticaanse Concilie. Deze pleitte voor een kerk die meeleeft met vreugden en hoop plus verdriet en angst van de mensen. Een kerk die meezoekt naar antwoorden op de grote vraagstukken van onze tijd.
Zoals Rob op 3 juli stelde. ‘’De toeslagenaffaire en meer gaat niet alleen de overheid aan maar ons allemaal. Een kerk is daarbij de plek om samen te komen want deze staat op gewijde grond. De kerk is een heilige plaats. Dat gooi je niet zomaar weg.’’

Kerksluitingen en meer:

• Het youtube kanaal KerkwegTV toont de gevolgen van kerksluitingen. Wat betekent dit voor de parochianen? Hun verdriet krijgt nauwelijks aandacht. Hoe kunnen en gaan zij verder. KerkwegTV bracht in beeld de kerksluitingen in Koog aan de Zaan.   
• Diaken Rob Mascini voert een pleidooi voor open kerken met zijn boek ‘’Nog is het licht in de kerk niet gedoofd.’’ 
• Parochies in Haarlem staan voor de vraag: hoe overleven we? 
• Het Noord Hollands Archief toont in haar serie ‘’De verdwenen stad’’ dat Haarlemmers nog steeds treuren om de afbraak van de Spaarnekerk ofwel De Heilige Maria van de Rozenkrans.   
• Pro Petri Sede is een vereniging die steun wil geven aan de paus van Rome.
• Gemma Crijns is op 16 september dagvoorzitter van het symposium ”Waarom zouden we bang zijn?” Rob Mascini zal dan spreken over priesters en diakens achter het voormalig IJzeren Gordijn. Rob bezocht deze geestelijken als medewerker en president van het Internationaal Diaconaal Centrum. Ondanks de door de staat opgelegde geloofsbeperkingen bleven de geestelijken trouw aan hun geloof.
• Op 15 november 2016 schonk ik mijn boek ”Omzien naar elkaar” aan paus Franciscus.
• Is het Bisdom de grote vijand als het gaat over kerksluitingen? Monseigneur Hendriks schreef daarover op zijn blog Arsacal.

Wist je dat?

Wist je dat KerkwegTV als symbool voor de gesloten kerk de Weduwnaar koos? Dat is een  alleenstaande Friese toren, met een kerkhof eromheen. De bijbehorende kerk is reeds verdwenen.

Tip: neem een gratis abonnement op het YouTube kanaal KerkwegTV.