Transformatie van de RK-kerk : van hiërarchisch naar synodaal

Transformatie van de RK-kerk was het thema van de op 4 t/m 29 oktober 2023 in het Vaticaan gehouden synode. Overeenkomstig de wens van paus Franciscus moet de structuur worden omgevormd van hiërarchisch naar synodaal  

Wegens de beoogde transformatie van de RK-kerk namen voor het eerst niet alleen bisschoppen deel aan de synode. 21% van de deelnemers bestond uit lagere wijdingen en ”gewone gelovigen”. Sommige bisschoppen maakten daartegen bezwaar. Zij twijfelden aan het bestaansrecht van deze synode als bijeenkomst van bisschoppen.

Transformatie van de RK-kerk: van hiërarchisch naar synodaal

In een synodale kerk luistert het gehele Volk van God naar elkaar. ”De Heilige Geest kan door iedereen spreken,”stelde de paus. Niet iedereen was het daarmee eens. Dit staat haaks op de oproep aan het begin van de synode om vooral naar de geestelijkheid te luisteren.
De paus reageerde kwaad met de woorden dat juist veel geestelijken de kerk bezoedelen en beschadigen. Als voorbeeld noemde hij het seksueel misbruik in de kerk.
Paus Franciscus wees de geestelijken erop dat zij zelf uit het volk zijn voortgekomen.
Zij danken hun geloof aan hun moeders en grootmoeders. Daarom moeten ook niet geestelijken gehoord worden. ‘’Het gewone volk weet het soms zelfs beter dan de geestelijken,’’ stelt de paus.

Transformatie van de RK kerk: nee tegen klerikalisme

Paus Franciscus haalde fel uit tegen klerikalisme. Dat is de hoogmoedige houding van geestelijken. Dit omdat ze zichzelf beschouwen als geestelijke en maatschappelijke elite. ”Deze arrogante houding jaagt mensen de kerk uit”, stelt de paus.
Volgens Franciscus mishandelt veel van de huidige geestelijkheid het volk van God. ”Zij gedragen zich als macho’s die menen alle wijsheid te bezitten. Ook gedragen ze zich als dictators”, meent de paus.

Hervormingsplannen van paus Franciscus: geen hiërarchie meer

In een synodale kerk gaan alle gedoopten samen op weg. Samen voeren ze uit en samen dragen ze verantwoordelijkheid. De paus sprak van ”Gods trouwe volk.” Sommige bisschoppen maakten zich zorgen over het behoud van de leer.
De paus legde daar het verschil. ‘’Als je wil weten wat de kerk gelooft, ga dan naar het leergezag. Als je wil weten hoe de kerk gelooft, ga dan naar het gelovige volk”, zegt de paus.

Van belerende naar luisterende kerk

In aanloop naar de synode 2023 verscheen een interessant artikel in het Magazine van Pro Petri Sede. Dat is de vriendenclub van de paus. Emmanuel van Lierde beschrijft hierin het onstaan van de hiërarchie binnen de RK-kerk.
‘’Synodale kerken bestonden al in de vroege eeuwen’’, stelt van Lierde. ‘’Deze vorm van overleg en gezamenlijk onderscheiden om tot besluiten te komen raakte bij de Latijnse katholieken ondergesneeuwd. Dit kwam door een steeds meer hiërarchische structuur met aan de top de paus.”

Eindrapport synode 2023

Op de laatste dag van de synode verscheen het eindrapport. Dit draagt de titel: ‘’A synodale church in mission’’ en telt 42 pagina’s. Alle paragrafen van het slotdocument bereikten 2/3e van de meerderheid.
De synode krijgt een vervolg in oktober 2024. Ook zullen de bisschoppen nog twee keer in Rome samenkomen. Volgens de paus komen deze extra samenkomsten ten goede aan de transformatie van de RK-kerk van hiërarchisch naar synodaal.

Hervormingsplannen van paus Franciscus richten zich vooral op luisteren

De Hervormingsplannen van de paus richten zich vooral op luisteren. Zelf kan Franciscus dit als geen ander. Zo bleek tijdens de drie keer dat ik de pontifex persoonlijk een door mij geschreven boek schonk.

• Op 23 oktober 2013 schonk ik hem mijn boek ‘’Doorheen het leven, doorheen de dood’’ (Bookscout, 2012). Dit beschrijft de ziekte en het sterven van mijn man Roel Visser (13 september 1946 – 27 november 2008). Tijdens zijn ziekte kwam Roel dieper tot geloof en bekeerde zich tot de rooms-katholieke kerk.
• Op 15 november 2016 schonk ik de paus mijn boek “Omzien naar elkaar,’’ (U2pi 2016). Deze publicatie viel binnen het kader van het door de paus uitgeroepen jaar van barmhartigheid.
• Op 27 september 2023 schonk ik de paus mijn boek ‘’Waarom zouden we bang zijn?’’
• Lees ook de blogpost van Mgr J. Hendriks over de synode. ”De  communio-theo­lo­gie van het Tweede Vati­caans Concilie komt tot uitdruk­king in de visie van een synodale Kerk”, stelt de bisschop van Haarlem-Amsterdam.
• De volgende bijeenkomst voor het synodale proces wijdt ook aandacht aan vrouwen in het ambt.

Wist je dat?

Wist je dat paus Franciscus zich aansluit bij het  gedachtegoed van Jules Chevalier (15 maart 1824 –  21 oktober 1907. Chevalier stichtte de congregaties Missionarissen van het Heilig Hart en Dochters van Onze Lieve Vrouwe van het Heilig Hart. Daarnaast nam hij ook het initiatief tot een lekenbeweging. Samen vormden ze de Chevalier familie.  
Evenals Chevalier wijst ook de paus op de centrale boodschap van het Evangelie betreffende Gods onvoorwaardelijke liefde. Deze is niet alleen bedoeld voor persoonlijke vertroosting. Deze liefde is ook bestemd voor de zeer zwaar gewonde maatschappij.

Pro Petri Sede geeft steun aan de opvolger van de apostel Petrus, dus aan de paus.  In 2020 bestond Pro Petri Sede 150 jaar.