Jane Goodall (90) en jeugd samen actief voor een mooiere wereld

Jane Goodall  zet zich als natuurbeschermer in voor het behoud van de natuur. Hoe? Dat toont Museon-Omniversum tot eind december 2024 met de expositie en film Jane Goodall: Reasons for Hope.

Medio januari 2024 schrok ik van een door het Centraal Bureau van Statistiek gepubliceerd onderzoek. Daaruit bleek dat steeds meer jeugd lijdt aan depressie. Klimaatcrisis en misdaad plus oorlogen maar ook politieke onrust eisen hun tol. Volgens UNICEF dalen daarnaast verbondenheid en zingeving als gevolg van ontkerkelijking.

Jane Goodall Instituut

Al in 1992 deelden twaalf jongeren hun zorgen met Jane Goodall. ‘’Het gaat zo slecht met de wereld,’’ schreven ze. ‘’Er is niets meer aan te doen.’’ Jane zei: ‘’Niets doen is geen optie. De natuur kan zich altijd aanpassen. Maar met al die dagelijkse beschadigingen moeten we haar daarbij wel helpen.” (bron: Het boek van hoop. Jane Goodall en Douglas Abrams).
Dat gaf moed. Jongeren gingen niet alleen dieren en natuur maar ook mensen helpen. Dat was het begin van het jongerenprogramma Roots & Shoots. Momenteel zijn ze in 65 landen actief.    

Jane Goodall vestigt haar hoop op de jeugd

Jane Goodall spreekt jongeren aan. ‘’Wat je doet, maakt een verschil. Ook al denk je dat het toch niets baat. Toch maak jij het verschil. En jij beslist welk verschil je wilt maken. We kunnen ervoor kiezen het geschenk van ons leven in te zetten voor een betere wereld’’,  leert ze hen.  
Aangespoord door deze woorden zetten jongeren zich samen wereldwijd in. ‘’Dat geeft mij hoop’’, zegt Jane. ‘’Hun energie en enthousiasme kent geen grenzen. Ik streef naar een wereld waarin we in harmonie met de natuur kunnen leven.”

Jane Goodall en haar leger van jongeren

Jane Goodall beseft dat ze in haar eentje haar missie niet kan volbrengen. ‘’Maar er is een leger van jongeren die me daarbij kunnen helpen. Ik zet me ervoor in om zoveel mogelijk van die jongeren te bereiken.’’ 
Momenteel is haar jongerenprogramma Roots & Shoots in 65 landen actief. Hoe? Dat zag ik in de expositie en film ‘’Jane Goodall: Reasons for Hope.’’ Ik liet me raken door verhalen van een 90-jarige die jongeren inspireert.

Jane Goodall en haar blijvende inzet

Op weg naar Museon-Omniversum dacht ik aan Extinction Rebellion. Je zult maar in een door zitacties veroorzaakte file belanden. Dergelijke protestacties zie je niet in de expositie en film ‘’Jane Goodall Reasons for Hope.’’   
Jane voert actie door jongeren en anderen te inspireren. ‘’Ondanks haar hoge leeftijd werkt Jane Goodall liefst 360 dagen per jaar’’, vertelde Auke Florian Hiemstra.. ‘’Jane zit nooit bij de pakken neer.’’

Expositie over leven en werk van Jane Goodall

Auke opende de expositie in Museon over leven en werk van Jane Goodall. Deze geeft met 44 prachtige foto’s een  inkijk in haar boeiende leven. Haar projecten in Afrika en haar levenslange liefde voor en studie van chimpansees raken me.
Als jonge vrouw vertrok Jane naar Afrika om jarenlang tussen de chimpansees te wonen. Na ruim 25 jaar besloot ze de bossen te verlaten. Met hart en ziel zet ze zich nog steeds in voor het behoud van de chimpansees en de natuur. Zoals dat ook blijkt uit de film over haar werk met jongeren.

Auke Florian Hiemstra; geïnspireerd door Jane Goodall

‘’Niets is onmogelijk’’ sprak Hiemstra tijdens zijn voorafgaande speech voor de filmpremière. ‘’Jane Goodall Reasons for Hope’’. Samen met twee andere biologen startte Hiemstra het project Canal Cups. Aanleiding was het jaarlijks door zo’n  driehonderdduizend mensen bezochte Leidens Ontzet.
‘’De volgende dag lagen de straten en grachten vol met plastic wegwerpbekers. Zo visten vrijwilligers in 2018 er duizenden uit de grachten. We plaatsten ze stuk voor stuk op Instagram. Uiteindelijk stapte de gemeente volledig over op herbruikbare statiegeldbekers,’’ vertelde Hiemstra.

Jane Goodall’s vier pijlers voor de toekomst

Na de speech van Hiemstra genoten Peter en ik van de film “Jane Goodall Reasons for Hope’’. Deze toont de inzet van jongeren voor een mooiere wereld. Door de hele film heen is er aandacht voor Goodalls vier pijlers van hoop voor de toekomst:
– de veerkracht van de natuur;
– het ongelooflijk menselijke intellect;
– de kracht van jongeren; 
– de onverwoestbare menselijke geest

Veerkracht van de natuur en het menselijk intellect

De veerkracht van de natuur bleek in Sudbury. Door de mijnbouw daar raakte de grond verzuurd. Er wilde niets meer groeien. Aangespoord door Jane Goodall plantten jongeren daar tien miljoen bomen, Nu is het een mooi natuurgebied.
Van de menselijke geest getuigt een project in Arizona. ‘’Reasons for Hope’’ toont een door de Duitse onderzoeker Klaus Lackner ontworpen kunstboom. Deze kan veel meer CO2 afvangen dan een echte boom.

Over de band tussen mens en dier

Indrukwekkend vond ik de terugkeer van de Amerikaanse bizon bij het natuurvolk Blackfeet Nation. Op een oppervlakte van 600.000 hectare leefden mens en dier vreedzaam met elkaar. De beesten vormden onderdeel van de cultuur en werden zelfs toegezongen. Totdat jagers de beesten uitmoorden. Nu hebben weer 500 bizons een toekomst voor ogen.
Over de band tussen mens en dier gaat ook de terugkeer van de kaalkopibis. De film toont beelden van dertig kuikens. Jongeren gekleed in geel voeden ze liefdevol op. Met eindeloos geduld winnen ze het vertrouwen van deze zwarte vogels.
In een ultralight vliegtuig hangend aan een geel luchtkussen leiden ze de vogels over de Dolomieten. Vanuit hun broedgebied bij Salzburg trekken de kalkopibissen naar Toscane om te overwinteren. Ze maken een tocht van liefst duizend kilometer. De inzet voor deze vogels ontroerde me. 

Laat je inspireren door Jane Goodall

• Jane Goodall stichtte in 1991 het Jane Goodall Institute en lanceerde daar het jongerenprogramma Roots & Shoots (1991) Dit inspireert, verbindt verschillende culturen en achtergronden en zorgt voor de sociale nieuwe leiders van de toekomst. Nu actief in 65 landen.
• Museon-Omniversum toont ook hoopvolle verhalen van natuurherstel in Nederland. Je ziet twaalf mooie voorbeelden. In elke provincie één.
• Auke Florian Hiemstra zet zich als bioloog in voor natuur en milieu.
• Auke Florian Hiemstra stichtte samen met Liselotte Rambonet de Grachtwacht. De vrijwilligers van deze stichting maken vanuit hun kano’s wekelijks de grachten schoon.
• Dankzij menselijk vernuft raakte Leiden ontzet door postduiven.
• Jane Goodall ontving in 2002 van VN-baas Kofi Annan de ‘’United Nations Messenger of Peace Award.’’ 193 landen erkennen daarmee Jane Goodall als Boodschapper van de Vrede. 
• Lezerstip: Jane Goodall: het boek van hoop. Levenslessen voor een mooiere toekomst. ISBN 9 789402 709752.

Wist je dat?

Wist je dat? Jane Goodall kreeg als klein kind van haar vader een chimpansee knuffel.  Ze nam hem overal mee naar toe. ’s Avonds luisterde ze naar haar moeder. Deze las haar voor over Tarzan en Jane. Ze leefden in de jungle met chimpansees.
Voor een studie aan de universiteit ontbrak het geld. Daarom spaarde Jane voor een reis naar Kenia. Daar ontmoette ze Louis Lakeley. Deze zocht iemand om in het wild chimpansees te bestuderen. Jane greep haar kans. Liefst zestig jaar leefde ze samen met chimpansees.

Museon-Omniversum organiseert bij expositie en film diverse activiteiten. Kijk voor info op de website van Museon-Omniversum.