Symboliek in de Sint Bavo Kathedraal. Zo heet het onlangs gepubliceerde boek over de basiliek van Haarlem. Diaken Philip Weijers stelde het samen en deed ook de eindredactie. Geïllustreerd met 126 foto’s neemt het mij mee door dit monument. De verkoopopbrengsten komen ten goede aan het onderhoud en behoud van de Haarlemse Kathedraal.
Als parochiane van de St. Bavo Kathedraal ken ik Philip Weijers als een toegewijd diaken. De door hem uitgestraalde rust getuigt van een vertrouwen en geloof in God. Zelf ervaar ik een mis in deze kerk als een oase van bezinning. De hemel raakt dan mijn aards bestaan.
Symboliek in de St. Bavo Kathedraal: gebouwd als een kruis
Mijn ogen richten zich naar de priester achter het altaar. Dit staat in het centrum van het priesterkoor. Doorgaans zit ik vooraan in het schip. Dat is het verticale gedeelte van de kerk. Sommige mensen zitten in de zijbeuken ofwel het transept. Beide delen vormen samen een kruis.
Boven het altaar bevindt zich de koepel die rust op vier pijlers. ‘’Zij dragen het Heilige Kruis van Christus als teken van de Verlossing naar de hemel’’, schreef M. A. Thompson. Hij was priester en rector van het bisdom Haarlem en noteerde in opdracht van Mgr., Augustinus Callier (1849-1928). Deze bisschop was de eigenlijke bouwheer van de kathedraal.
Symboliek in de St. Bavo kathedraal en Mgr. Augustinus Callier
Uit de pen van Thompson vloeiden de eerste hoofdstukken van ‘’Symboliek in de St. Bavo Kathedraal. ‘’Het leest als een bezielend bestek voor het verwezenlijken van de symboliek’’, schreef Philip Weijers in de inleiding. In hemelse taal bracht Thompson met zijn woorden een ode aan Gods schepping.
Naast teksten van Thompson verzamelde Weijers ook andere publicaties. De namen van de schrijvers met de door hen geschreven hoofdstukken staan vermeld onder het kopje Personalia op pagina 174.
Symboliek in de St. Bavo Kathedraal: de Koepel
Weijers schreef zelf het hoofdstuk over de koepel. Daarbij wijst hij op de strijd tussen licht en duister in de plooien van de gewelven. ‘’Dat doet denken aan de strijd die de mens in zijn ziel te voeren heeft. De duisternis van de natuur tegen het licht van de bovennatuurlijke genade,’’ schreef de permanent diaken.
De galerijen van de koepel verwijzen naar de Apocalyps. Zo refereert de eerste naar Apocalyps 21: 1 en 2. ‘’En ik zag een nieuwe hemel en een nieuwe aarde. De eerste hemel en de aarde waren verdwenen en de zee bestond niet meer. En ik zag de heilige stad, het nieuwe Jeruzalem, van God uit de hemel neerdalen. Ze was getooid als een bruid die zich voor haar man heeft getooid.’’
Symboliek in de St. Bavo Kathedraal , tot in het kleinste detail
Vanaf de monumentale bouw tot in het kleinste detail heeft alles in deze basiliek een symbolische betekenis. Tot in het kleinste detail lees ik hierover in ‘’Symboliek in de Sint Bavo Kathedraal.’’
Weijers wijst vanuit zijn geloof en kennis op de symboliek van de talrijke verbeelde flora en fauna. Zo is de lelie het symbool van zuiverheid en de roos het symbool van gratie en schoonheid. De slang met de adamsappel tussen zijn tanden wijst op het zintuig van de smaak. ‘’De bloem is voor mij als de glans van de hemel’’, schreef Thompson.
Niets menselijks is mij vreemd
‘Ik ben een mens en niets menselijks is mij vreemd,’ sprak de Romeinse toneelschrijver Terentius (ca. 190 – 159 v.Chr.). Bij de bouw en het maken van de vele kunstwerken in de St. Bavo verhief de mens zich boven zijn eigen persoon. Op de ademtocht van de Heilige Geest liet de kunstenaar zich inspireren.
Thompson en Weijers plus de andere auteurs beschreven de rijkdom van de koepelkathedraal in al haar schoonheid. Vanuit zijn enthousiasme verloor Thompson zich daarbij soms in te lange zinnen. Het hindert niet. Het lezen van de teksten en kijken van de foto’s laat mij intens genieten van deze wonderschone kathedrale basiliek.
Verder genieten van Symboliek in de St. Bavo Kathedraal
- Publicatie: Symboliek in de St. Bavo kathedraal, ISBN 9789491936432, 15,00 euro, 176 pagina’s. Samenstelling en eindredactie Philip Weijers. Het boek is te koop in de kathedraal of via p.s.weijers@hccnet.nl
- Weijers bracht de uitgave onder bij de Stichting Kathedrale Basiliek St. Bavo. Ze werd mede mogelijk gemaakt door enkele donaties. De opbrengsten komen ten goede aan deze Stichting. ISBN 9789491936432, prijs 15,00.euro.
- Schilder Han Bijvoet en glaskunstenaar Marc Mulders plus andere kunstenaars verrijkten de kathedraal met enkele kunstwerken.
- De Vriendenkring van de Koepelkathedraal droeg bij aan de restauratie van de kathedraal. Ook organiseert ze jaarlijks excursies en lezingen. Ook draagt ze financieel bij voor de aankoop van nieuwe kunstwerken.
- Op 30 september en 1 oktober vond de jubileumviering plaats van 125 jaar wijding Sint Bavo kathedraal.
Wist je dat?
Wist je dat de St Bavo uniek is. ‘’Ze vertegenwoordigt alle bouwstijlen van de20e eeuw,’’ vertelde bisschop J.Hendriks op 2 mei 2023. Op die dag was het 125 jaar geleden dat Mgr. Caspar Bottemanne de kathedraal wijdde.
‘’Dit gebouw straalt tegelijkertijd een grote harmonie uit. Daarmee geeft het een mooie getuigenis van onze kerk. Deze is eenheid in verscheidenheid. Eenheid in geloof en morele overtuiging. Verscheidenheid in allerlei vormen van spiritualiteit,’’ aldus bisschop Hendriks.
Neem voor bestellen contact op met Philip Weijers p.s.weijers@hccnet.nl Of koop het boek in de kathedraal.