Klimt geïnspireerd door Jan Toorop, Van Gogh, Rodin en Matisse

Klimt liet zich o.a. inspireren door Jan Toorop. Beeld: Jan Toorop de drie bruiden, 1892-1893; Krijt, potlood en houtskool. op papier, 78 x 98 cm, Kröller-Müller Museum, Otterlo
Klimt liet zich o.a. inspireren door Jan Toorop. Beeld: Jan Toorop de drie bruiden, 1892-1893; Krijt, potlood en houtskool. op papier, 78 x 98 cm, Kröller-Müller Museum, Otterlo

Gustav Klimt schudde eind 19e eeuw de Weense kunstwereld wakker. Daarbij liet hij zich inspireren door Europese kunstenaars. Toch bleef hij vooral zijn eigen weg gaan. Daardoor bleef het beïnvloeden beperkt tot lijnen of kleuren en composities. Tot 8 januari 2023 zie je dat allemaal in het Van Gogh Museum.

Gustav Klimt, Waterslangen II, 1904, Bewerkt 1906-1907, Olieverf op doek, 80 x 145 cm, Privécollectie, courtesy of HomeArt
Gustav Klimt, Waterslangen II, 1904, Bewerkt 1906-1907, Olieverf op doek, 80 x 145 cm, Privécollectie, courtesy of HomeArt

Om het enorme aantal bezoekers in goede banen te leiden werkt het Van Gogh Museum met tijdsblokken. Die stromen snel vol. Zo kunnen mijn man Peter en ik enkele dagen voor ons bezoek alleen nog kiezen voor de tijd van kwart voor twaalf. Intussen vragen we ons af waarom een expositie van Gustav Klimt zo enorm veel bezoekers trekt.

Gustav Klimt en het lijnenspel van Jan Toorop

Toegegeven, erg bekoren doet zijn werk Peter en mij niet. Het is voor ons ongrijpbaar. Zelf laat ik me vooral raken door het werk ‘’De drie bruiden’’ van Jan Toorop. Het met krijt en potlood maar ook met houtskool gemaakt werk fascineert. Het soepele lijnen spel van de vele personen ademt een en al geladen mystiek.
Gustave Klimt zelf liet zich rond 1900 inspireren door het werk ”de sfinx” van Jan Toorop.  Diens lijnenkunst ofwel ‘’slaoliestijl’’ zou uiteindelijk leiden tot Klimts Beethovenfries.  Later zie je deze lijnen ook terug in zijn beroemde gouden werken.

Jan Toorop, De Sphinx ('Les Ames autour de Sphinx'), 1892-1897, Kunstmuseum Den Haag
Jan Toorop, De Sphinx (‘Les Ames autour de Sphinx’), 1892-1897, Kunstmuseum Den Haag
Gustav Klimt, Beethovenfries (detail), 1901-02, caseïneverf, stuclagen, tekenpotlood, applicaties van verschillende materialen (glas, parelmoer, etc.), goudlagen op mortel, 216 x 3438 cm, Belvedere, Wenen, langdurig bruikleen in de Secession
Gustav Klimt, Beethovenfries (detail), 1901-02, caseïneverf, stuclagen, tekenpotlood, applicaties van verschillende materialen (glas, parelmoer, etc.), goudlagen op mortel, 216 x 3438 cm, Belvedere, Wenen, langdurig bruikleen in de Secession

Gustave Klimt en Vincent van Gogh

Evenals Vincent van Gogh hield ook Gustave Klimt van landschappen. Tijdens vakanties liet Klimt het drukke Wenen achter zich. Liever verbleef hij dan aan het Gardameer. Het idyllische landschap van Italië inspireerde hem tot zijn mooiste doeken.
Zijn werk ‘’Italiaans tuinlandschap’’ (1913) symboliseert het leven zelf. In deze wildernis van bloemen ontdek ik steeds meer bijzondere exemplaren. In de lichte verftoets herken ik de invloed van Vincenth van Gogh.

Van Gogh, de roze boomgaard, Vincent van Gogh (1853 - 1890), Arles, begin april 1888, olieverf op doek, 65.0 cm x 81.0 cm, Van Gogh Museum, Amsterdam (Vincent van Gogh Stichting)
Van Gogh, de roze boomgaard, Vincent van Gogh (1853 – 1890), Arles, begin april 1888, olieverf op doek, 65.0 cm x 81.0 cm, Van Gogh Museum, Amsterdam (Vincent van Gogh Stichting)
Gustav Klimt, Italiaans tuinlandschap, 1913, Olieverf op doek, 110 x 110 cm, Kunsthaus Zug, Stiftung Sammlung Kamm
Gustav Klimt, Italiaans tuinlandschap, 1913, Olieverf op doek, 110 x 110 cm, Kunsthaus Zug, Stiftung Sammlung Kamm

De gebogen rug van Rodin

Voorzichtig banen Peter met zijn loopfiets en ik ons een weg door de massa. Anders  trekt zijn loopfiets altijd veel bekijks. Nu vergapen de mensen zich aan de paralellen tussen de werken van Klimt en andere kunstenaars.
Vooral Klimts schilderij Waterslangen (1904) trekt veel kijkers. Even denk ik hier de invloed te zien van Rodin. Maar ook hier blijkt Jan Toorop de grote inspirator te zijn. De soepel gebogen rug van Rodin zie ik wel terug in het werk Goudvissen (1901-1902).

Auguste Rodin, Danaïde (groot model), 1889 Gips, 30,2 x 64 x 43,2 cm Musée Rodin, Parijs
Auguste Rodin, Danaïde (groot model), 1889 Gips, 30,2 x 64 x 43,2 cm Musée Rodin, Parijs

De avantgardist Matisse

Tijdens de in 1909 gehouden Internationale Kunstschau in Wenen exposeerde de Franse afdeling slechts twee werken van Matisse. Diep onder de indruk reisde Klimt naar Frankrijk. De grote vraag echter blijft of Klimt zich daarbij inderdaad liet beïnvloeden door Matisse.

Gustav Klimt, Johanna Staude, 1917–18, Olieverf op doek, 70 × 50 cm, Belvedere, Wenen
Gustav Klimt, Johanna Staude, 1917–18, Olieverf op doek, 70 × 50 cm, Belvedere, Wenen
By Henri Matisse (1869-1954) - Statens Museum for Kunst and flickr, PD-US, https://en.wikipedia.org/w/index.php?curid=3877993
By Henri Matisse (1869-1954) – Statens Museum for Kunst a
trailer exhibition Goden Boy Gustav Klimt, van Goghmuseum
Gustav Klimt, Laan naar Kasteel Kammer, 1912, Olieverf op doek, 110 x 110 cm, Belvedere, Wenen
Gustav Klimt, Laan naar Kasteel Kammer, 1912, Olieverf op doek, 110 x 110 cm, Belvedere, Wenen

Gustave Klimt Jan Toorop, Rodin, Vincent van Gogh, Matisse

Wist je dat?

Wist je dat Gustav (Wenen 1862-Wenen 1918) de zoon was van de goudgraveur Ernst Klimt? In zijn latere werk raakte Gustav vooral bekend om zijn vele goud. Toch heeft dit decoratief ornamentalisme niet van doen met zijn vader.  Hij raakte vooral in 1903 diep onder de indruk van gouden mozaïeken tijdens een reis naar Ravenna.    

Kijk voor meer informatie en boeiende exposities op de website van het Van Goghmuseum Amsterdam. 

2 gedachten over “Klimt geïnspireerd door Jan Toorop, Van Gogh, Rodin en Matisse

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *