25 april 1945. Over deze datum schreef Jan Oord een boek van 425 pagina’s. Symposium en boekpresentatie vonden plaats op 1 december 2022. Een kleine honderd personen verzamelde zich in de Majellakapel van Bussum.
Hoezo zou een mens ooit te oud zijn? Neem nu Jan Oord. Hij was tot zijn pensioen directeur van een mooi bedrijf. Daarna studeerde hij tien jaar geschiedenis aan de VU. Nu debuteerde hij met ‘’25 april 1945: de geboorte van een kwetsbare wereldorde.
Ondanks het enorme aantal boeken over de Tweede Wereldoorlog besloot uitgever Ric Hofmans tot publicatie. Vooral wegens de unieke benadering van Jan Oord ‘’Het is beslist geen alledaags geschiedenisboek. Van uur tot uur beschrijft het wat er tijdens dit etmaal gebeurde,’’ sprak Hofmans.
Een terugkerend hoofdthema is de conferentie in San Francisco die duurde van 25 april tot 26 juni 1945. Deze leidde tot het handvest van de Verenigde Naties met als prioriteit een wereld zonder oorlog.
Maar dat bleef een illusie. Inzicht in het waarom geeft Jan Oords boek over de geboorte van een kwetsbare wereldorde.
Professor Doctor Hans Renner (Praag 1946) sprak over zijn geboorteland. ‘’Elke grote geschiedenis bestaat uit kleine verhalen,’’ stelde hij. De lezing van deze emeritus hoogleraar in Midden- en Oost Europese talen boeide mij van begin tot eind.
Renner groeide op onder het juk van de Communistische Partij van Tsjechoslowakije. Deze had op 25 februari 1948 de macht gegrepen.
‘’Mijn vader was directeur van een grote handelsonderneming. Nu moest hij fabriekshallen schoon gaan maken. Het regiem noemde hem een bourgeois. Ofwel een kapitalist en uitbuiter. Ik mocht als kind niet meer naar de lagere school.’’
‘’Was generaal George Patton maar naar Praag doorgestoten’’, stelde Renner. De generaal raakte bekend door zijn brute reddingsoperatie tijdens de slag om de Ardennen. Als communistenvreter wilde hij doorstoten naar het oosten om de Sovjets te bevechten. Aan het eind van de Tweede Wereldoorlog wilde hij Praag bevrijden.
Zover kwam het niet. Op 7 mei werd een wapenstilstand van kracht. Alle geallieerde legers kregen het bevel om hun operaties te stoppen. Op 9 mei trokken de Russen als enige Praag binnen. Daarmee kreeg de sowjetisering van Tsjechoslowakije vrij baan.
Tijdens de Praagse lente van 1968 vluchtte Renner naar Nederland. ‘’Ze zagen in mij een crimineel’’, zegt hij. Aan de universiteit van Utrecht behaalde hij alsnog zijn doctoraal filosofie en geschiedenis.
‘’Als je bent opgegroeid in onvrijheid, weet je dat je de idealen van democratie en vrijheid heel hoog moet houden. Tijdens de stalinistische periode las ik in de ogen van mijn vader de angst. Angst voor huiszoekingen. Als je dan in het westen woont dan koester je de vrijheid.’’
‘’Onvrijwillig gekozen dictatuur is anders dan vrijwillig gekozen dictatuur’’, stelde Dick Salfischberger. Als docent politicologie staat hij bekend om kennis over en interesse voor het totalitaire denken.
In 1968 deed hij mee aan de studentenrellen tegen het kapitalistische beheer van productiemiddelen. Zonder ooit de pijn te hebben gevoeld van leven onder een dictatuur toont hij zich een Rusland aanhanger. Met enige arrogantie sprak hij te lang over te weinig raakvlakken met het thema 25 april 1945.
Jan Oord bracht het thema weer terug naar de ontmoeting tussen Amerika en Rusland aan het eind van de Tweede Wereldoorlog. ‘’Als beiden willen dan kunnen ze samen veel bereiken. Ondanks hun verschil in ideologie. Trouwens, grote wereldproblemen los je alleen maar op door deze samen aan te pakken.’’
Wist je dat Jan Oord sinds drie jaar in een rolstoel zit? ‘’Lopen gaat niet meer maar schrijven nog wel’’, zegt hij. Op zijn 75e debuteerde hij met de bestseller. ”25 april 1945”. Niet de omstandigheden bepalen je leven maar de wijze waarmee je ermee omgaat.
Kijk voor meer boeiende boeken op de webshop van uitgeverij Gopher.
Klaus Kenneth overleefde zijn eenzaamheid met zijn gitaar en meisjes totdat hij God vond Klaus…
200 jaar KNRM, expositie Redders op Zee, Katwijks Museum De KNRM (Koninklijke Nederlandse Redding Maatschappij)…
Rouwverwerking, lezing van rouwcoach Paul Stolwijk voor Bij Barth, Bartholomeuskerk Poeldijk, 5 april 2024. Vlnr:…
Grimbergen, prior Johan Goossens van de abdij der Norbertijnen. Op de achtergrond de abdij en…
Maassluis, 1924, koningin Wilhelmina zwaait naar de burgers vanaf het balkon van het raadhuis (nu…
Arendo Joustra bij WNL op zondag, 17 maart 2023 Arendo Joustra was 24 jaar lang…