25 april 1945: waarom vrede een illusie bleef, symposium

Uitgever Ric Hofmans met Jan Oord, auteur van ''25 april 1945: de geboorte van een kwetsbare wereldorde.'' (Gopher)
Uitgever Ric Hofmans met Jan Oord, auteur van ”25 april 1945: de geboorte van een kwetsbare wereldorde.” (Gopher)

25 april 1945. Over deze datum schreef Jan Oord een boek van 425 pagina’s. Symposium en boekpresentatie vonden plaats op 1 december 2022.  Een kleine honderd personen verzamelde zich in de Majellakapel van Bussum.  

Hoezo zou een mens ooit te oud zijn? Neem nu Jan Oord. Hij was tot zijn pensioen directeur van een mooi bedrijf. Daarna studeerde hij tien jaar geschiedenis aan de VU. Nu debuteerde hij met ‘’25 april 1945: de geboorte van een kwetsbare wereldorde.

25 april 1945: unieke benadering van een historische dag

Ondanks het enorme aantal boeken over de Tweede Wereldoorlog besloot uitgever Ric Hofmans tot publicatie. Vooral wegens de unieke benadering van Jan Oord ‘’Het is beslist geen alledaags geschiedenisboek. Van uur tot uur beschrijft het wat er tijdens dit etmaal gebeurde,’’ sprak Hofmans.
Een terugkerend hoofdthema is de conferentie in San Francisco die duurde van 25 april tot 26 juni 1945. Deze leidde tot het handvest van de Verenigde Naties met als prioriteit een wereld zonder oorlog.
Maar dat bleef een illusie. Inzicht in het waarom geeft Jan Oords boek over de geboorte van een kwetsbare wereldorde.  

25 augustus 1945. Hoogleraar Hans Renner: ''Ik las angst in de ogen van mijn vader.'' Jan Oord luistert toe.

. Hoogleraar Hans Renner: ”Ik las angst in de ogen van mijn vader.” Jan Oord luistert toe.

25 april 1945: een kantelpunt in de geschiedenis

Professor Doctor Hans Renner (Praag 1946) sprak over zijn geboorteland. ‘’Elke grote geschiedenis bestaat uit kleine verhalen,’’ stelde hij. De lezing van deze emeritus hoogleraar in Midden- en Oost Europese talen boeide mij van begin tot eind. 
Renner groeide op onder het juk van de Communistische Partij van Tsjechoslowakije. Deze had op 25 februari 1948 de macht gegrepen.  
’Mijn vader was directeur van een grote handelsonderneming. Nu moest hij  fabriekshallen schoon gaan maken. Het regiem noemde hem een bourgeois. Ofwel een kapitalist en uitbuiter. Ik mocht als kind niet meer naar de lagere school.’’ 


25 augustus 1945, de infanterie van George Patton
De infanterie van generaal George Patton

25 april 1945, generaal Patton

’Was generaal George Patton maar naar Praag doorgestoten’’, stelde Renner. De generaal raakte bekend door zijn brute reddingsoperatie tijdens de slag om de Ardennen. Als communistenvreter wilde hij doorstoten naar het oosten om de Sovjets te bevechten. Aan het eind van de Tweede Wereldoorlog wilde hij Praag bevrijden.
Zover kwam het niet. Op 7 mei werd een wapenstilstand van kracht. Alle geallieerde legers kregen het bevel om hun operaties te stoppen. Op 9 mei trokken de Russen als enige Praag binnen. Daarmee kreeg de sowjetisering van Tsjechoslowakije vrij baan.

Praagse lente

Tijdens de Praagse lente van 1968 vluchtte Renner naar Nederland. ‘’Ze zagen in mij een crimineel’’, zegt hij. Aan de universiteit van Utrecht behaalde hij alsnog zijn doctoraal filosofie en geschiedenis.
’Als je bent opgegroeid in onvrijheid, weet je dat je de idealen van democratie en vrijheid heel hoog moet houden. Tijdens de stalinistische periode las ik in de ogen van mijn vader de angst. Angst voor huiszoekingen. Als je dan in het westen woont dan koester je de vrijheid.’’

25 april 1945. Praag, het monument van Stalin werd afgebroken tijdens de destalinsatie onder het bewind van president Chroestjow.

Praag, het monument van Stalin werd afgebroken tijdens de destalinsatie onder het bewind van president Chroestjow.

Over onvrijwillig en vrijwillig gekozen dictatuur

‘’Onvrijwillig gekozen dictatuur is anders dan vrijwillig gekozen dictatuur’’, stelde Dick Salfischberger. Als docent politicologie staat hij bekend om kennis over en interesse voor het totalitaire denken.
In 1968 deed hij mee aan de studentenrellen tegen het kapitalistische beheer van productiemiddelen. Zonder ooit de pijn te hebben gevoeld van leven onder een dictatuur toont hij zich een Rusland aanhanger. Met enige arrogantie sprak hij te lang over te weinig raakvlakken met het thema 25 april 1945.

25 april 1945 Ontmoeting tussen Amerika en Rusland

Jan Oord bracht het thema weer terug naar de ontmoeting tussen Amerika en Rusland aan het eind van de Tweede Wereldoorlog. ‘’Als beiden willen dan kunnen ze samen veel bereiken. Ondanks hun verschil in ideologie. Trouwens, grote wereldproblemen los je alleen maar op door deze samen aan te pakken.’’ 

East meets Wets 1945, US Soviet Link up at the Elbe
25 april 1945. Herdenkingsmonument in Torgau daar waar de soldaten elkaar ontmoetten voor de pers. De officiele ontmoeting lag elders maar was te gruwelijk om wereldkundig te maken. Aan die oever bevonden zich massagraven.
25 april 1945. Herdenkingsmonument in Torgau daar waar de soldaten elkaar ontmoetten voor de pers. De officiele ontmoeting lag elders maar was te gruwelijk om wereldkundig te maken. Aan die oever bevonden zich massagraven.

25 april 1945 en de Tweede Wereldoorlog

  • 25 april 1945: de geboorte van een kwetsbare wereldorde. Jan Oord.
    ISBN 9 789 083259536.
  • Hitler vervolgde niet alleen Joden maar ook Katholieken. Hiertegen kwam Clemens Graf August von Galen als bisschop van Münster fel in verzet. Hij raakte bekend als De Leeuw van Münster.
  • Door de terreur van Stalin raakte de ziel van Wit-Rusland verwrongen. Zo ontdekte ik toen ik het land in 1986 van binnenuit leerde kennen als pianiste van het Russische koor Otchizna (Vaderland). 
  • Ook in minj boek ”Waarom zouden we bang zijn?’’ (Gopher 2022) speelt de Tweede Wereldoorlog een hoofdthema. Op 18 maart 1943 vermoordden leden van de Japanse Marine 60 personen onder wie mijn oom Bernard van Klaarwater (Baarn 1896-Bismarckzee 1943). 

Wist je dat?

Wist je dat Jan Oord sinds drie jaar in een rolstoel zit? ‘’Lopen gaat niet meer maar schrijven nog wel’’, zegt hij. Op zijn 75e debuteerde hij met de bestseller. ”25 april 1945”. Niet de omstandigheden bepalen je leven maar de wijze waarmee je ermee omgaat.

Kijk voor meer boeiende boeken op de webshop van uitgeverij Gopher.   

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *