4 Monniksvragen van een Benedictijner die mij deden nadenken

4 Monniksvragen raken mij vooral in het boek van van de Benedictijner monnik Thomas Quartier (Kranenburg 1972). Hij houdt me een spiegel voor. Zijn radicale en ultieme vragen stemmen mij tot nadenken. Ook geven ze een interessant beeld van het leven van een monnik. In 2022 was Thomas Quartier Theoloog des Vaderlands.

Dankzij mijn boek ‘’Waarom zouden we bang zijn?’’  kwam ik in contact met Thomas Quartier. Ik vroeg hem om mee te werken aan een symposium. Hij liet echter weten daarvan af te zien. In 2023 richt hij zich als hoogleraar theologie uitsluitend op de universiteit.
Verder trekt hij zich terug in het klooster. Wel kreeg ik zijn boek Monniksvragen waarin hij actuele thema’s belicht. Daaruit koos ik de vier die mj het meest raakten.

4 Monniksvragen: wat is je klooster?

De Theoloog des Vaderlands wordt sinds 2011 jaarlijks in november benoemd tijdens de Nacht van de Theologie. Bij de benoeming van Thomas Quartier verliep het in alle stilte tijdens een t.v. opname, Nederland zat letterlijk opgesloten wegens de door corona veroorzaakte lockdown. Opeens zat eigenlijk iedereen in een klooster.
Wat doet dat als mens met je? Zoals de studenten aan wie Quartier colleges geeft als hoogleraar theologie. Wat deed het met hemzelf? Hij noemt zich als monnik een lockdown expert.
Door het klein maken van zijn wereld wordt deze juist oneindig groot.
Hij heeft geleerd hoe je structuur geeft aan de dag wanneer vanzelfsprekendheden wegvallen.

4 Monniksvragen: hoe vecht je voor vrede?

Openhartig praat hij over zijn visie die soms regelrecht indruist tegen de publieke opinie. Zoals de aanval van Rusland op Oekraïne (( 24 februari 2022). In plaats van wapengekletter wees Quartier op de kracht van stil protest.
Zowel van buiten als van binnen de kerk kwam daarop stevige kritiek. Maar heeft juist niet het christendom de taak om de dwaasheid van een radicale geweldloosheid te verwoorden?
Quartier wijst daarbij onder meer op het cynisme van de theoloog en Domenicaan Edward Schillebeeckx (1914-2009). Volgens hem is er iets in de wereld fundamenteel fout. De mens ontkomt er niet aan om dat in te zien. 

4 Monniksvragen: Wat zijn je grenzen?

In  het hoofdstuk ‘’Wat zijn je grenzen?’’ voert Quartier een pleidooi voor open grenzen. Radicaal stelt hij de vraag waarom we niet alle vreemdelingen welkom heten. Velen noemen dat naïef.
We zouden snel overbevolkt raken. Ook zou het ten koste kunnen gaan van de eigen identiteit. In dergelijke maatschappelijke thema’s stelt Quartier vast en vertelt  verder over zijn eigen ervaringen en visies.

Wat kun je geloven?

Nergens in ‘’Monniksvragen’’ klinkt de overheersende stem van een hoogleraar theologie die pretendeert het zeker te weten. Het gaat vooral om inzichten en levenservaringen. Openhartig stelt Quartier niets zeker te weten omtrent de identiteit van God.  
Ondanks bepaalde gevoelens beweert hij geen stelligheden. Het bezorgde hem de bijnaam van ’’agnostische monnik.’’ Zelf noemt hij het ‘de claim van het weten loslaten zonder de weg kwijt te raken.’

Niet alles wetend

Quartier erkent juist dat hij niet alles weet.  Ook niet omtrent het bestaan van God. Hij ziet zichzelf als een godzoeker. Hij deelt zijn zoektocht deelt met anderen en loopt een stukje met hen mee.
Vandaar dat hij niet de jaarlijkse Nieuwjaarzegen op de televisie wilde uitspreken, Hij weigerde op dit verzoek in te gaan. ‘’Het veronderstelt een vastomlijnd Godsbeeld’’, schrijft Quartier.
‘’Elke groep ziet dit publiekelijk zegenen anders. En past zo’n zegen wel bij mijn eigen weg?” Het is een van de vele monniksvragen die dit boek zeer de moeite waard maken.

Rust en bezinning in een klooster

• Monniksvragen: het klooster als klankkast van een radicaal geluid. Een uitgave van Kok Boekencentrum. ISBN 9 789043 538695
• In het Sint Agathaklooster in Cuyck bevindt zich het erfgoed van het Nederlands kloosterleven.
• Waar vind je stilteplekken in Haarlem? Dat ontdek je in het projectIn kloosterstad Haarlem In 2018 bundelden stilteplekken in Haarlem zich tot kloosterstad Haarlem.
• Het kloosterleven op Mount Athos werd verfilmd tot de prachtige documentaire ‘’Where are you Adam?’’ Dit geeft een indrukwekkend beeld over deze monnikenrepubliek. De opbrengsten komen ten bate van Oekraïne.
• In de Witte Nonnenstraat van Hasselt stond destijds een klooster. Nu vind je daar allerlei lekkere adresjes.
• De Reguliere Kanunnikessen van het Heilige Graf woonden vroeger in Doornburg. Nu kan je in deze buitenplaats aan de Vecht genieten van rust en natuur. Ook hebben ze een goede keuken.

Wist je dat?

Wist je dat het klooster symbool staat voor een stap terug uit de samenleving? Van daaruit brengen monniken naar een betere wereld ter sprake.  ‘’Een monnik doet wat in zijn zoektocht naar boven komt drijven. In dialoog met iedereen die maar wil horen,’’ stelt de cover van Monniksvragen.  

Kijk voor meer boeiende boeken op de website van Kok Boekencentrum.