De koepelkathedraal van Haarlem vierde op 13 juli haar toetreden tot Het grootste Museum van Nederland”. Tot de gasten behoorden onder andere ook kardinaal Simonis en Marieke van Schijndel, directeur van het Rijksmuseum Catharijneconvent.

‘’Ha, Gerdi, ben jij ook hier?’’ Tot mijn grote verrassing van mijn man Peter Lasschuit en mij staat Gerdi Gunst, even charmant als altijd, bij de ontvangstbalie van de kathedrale basiliek sint Bavo. Ik ken haar als parochiaan van de sint Josephkerk (1843).

Kathedrale Basiliek sint Bavo gelegen aan het Emmaplein bij de Leidse Vaart

De sint Josepherk met zijn prachtige glas-in-loodramen was van 1853 tot 1898 de kathedraal van het Bisdom Haarlem. Daarna stond ze haar plaats af aan de Kathedraal sint Bavo gelegen aan het Emmaplein bij de Leidse Vaart. Ontworpen door de architect Jos Cuypers werd ze gebouwd tussen 1895-1930.
‘’Ik ben hier kerkwacht’’ vertelde Gerdi. ‘’Ik volgde een keer een rondleiding met als gids de vroegere koster Stefan van Rijt. Hij deed dit met zoveel passie, dat ik op de kathedraal voor altijd in mijn hart sloot.’’

Sint Bavo: tempel van cultuur

‘’Ik wilde de kathedraal leren kennen en mij ervoor inzetten. In de eerste plaats voor God, maar ook als tempel van cultuur. Ik wil dat iedereen dat iedereen de kathedrale basiliek leert kennen. Daarom ben ik blij met deze erkenning.
Als Haarlemmers moeten we trots zijn op dit cultureel erfgoed, Moeten we het koesteren. Alle buitenlandse toeristen moeten dit weten. Daarom ben ik blij dat de kathedraal is toegelaten tot Het grootste Museum van Nederland.Dat is een enorme stimulans om nog meer bezoekers te trekken. Ook hebben we nu een audio-tour.”

Het grootste Museum van Nederland

Het grootste Museum van Nederland is een initiatief van het Catharijneconvent. Daartoe kwam ze door het boek ‘’Kerkinterieurs in Nederland.’’ (Pia Verhoeven en co-auteurs, 2016, uitgeverij W.Books). Daarin staan precies honderd kerkinterieurs waarvan het convent er dertien koos om samen Het grootste Museum van Nederland te vormen.
“We willen vooral het publiek de laagdrempelige schoonheid, geschiedenis en grandeur leren kennen. Zodat ze deze opslaan in hun hart,’’ vertelde Marieke van Schijndel als directeur van het Catharijneconvent. Om te worden toegelaten geven geschiedenis, aanwezige kunstwerken en architectuur de doorslag.

Geschiedenis sint Bavo

Wat geschiedenis betreft mag de basiliek sint Bavo niet ontbreken in Het grootste Museum van Nederland. Het waarom bleek uit de toespraak van dr. Johan R. ter Molen. Als bestuurslid van talrijke stichtingen en organisaties op cultureel gebied in binnen- en buitenland was hij o.a. directeur van Paleis het Loo (1999-2012) en medeoprichter van de Schatkamer van de koepelkathedraal.
‘’Hebt u zich weleens gerealiseerd dat al bijna 150 jaar geleden hier in Haarlem een Bisschoppelijk Museum is gesticht? In 1869, om precies te zijn’’, vertelde Ter Molen trots. ‘’Ter vergelijking: pas 16 jaar later zou het door Pierre Cuypers ontworpen Rijksmuseum in Amsterdam worden geopend!”

De schatkamer

De initiatiefnemer van dat Bisschoppelijk Museum was Mgr. Graaf. Hij noemde het ‘een museum voor kerkelijke oudheid, kunst en geschiedenis, vooral van Nederland en meer bijzonder van het bisdom Haarlem.”
Met de komst van het Rijksmuseum Catharijneconvent te Utrecht (1979) werd het Bisschoppelijk Museum van Haarlem gesloten. Tegelijkertijd werd het initiatief ontwikkeld om hier in de Kathedrale Basiliek Sint Bavo een schatkamer in te richten.
”De achterliggende gedachte hierbij komt sterk overeen met hetgeen Mgr. Graaf een eeuw eerder al voor ogen had gestaan. De zorg voor, en het behoud van belangrijk cultureel erfgoed uit dit bisdom, met daarbij de mogelijkheid om dit aan belangstellenden te kunnen tonen”, vertelde de heer Ter Molen.

Kunstwerken Kathedrale Basiliek sint Bavo

”Ook hier in de kathedraal zelf waren bijzondere kunstvoorwerpen aanwezig, die beter tot hun recht kwamen in goed verlichte vitrines in de nieuwe schatkamer. Een voorbeeld daarvan is de schitterende met geëmailleerde voorstellingen en kostbare stenen versierde monstrans. Dit in 1907 door Jan Brom vervaardigd kunstwerk symboliseert de Apocalyps,” legde Ter Molen uit.
Tijdens zijn toespraak wees Ter Molen ook op enkele belangrijke kunstwerken in de kathedraal. Zoals het door de gebroeders Brom vervaardigde imposante spreekgestoelte en de tegeltableaus van Jan Toorop. ‘’Maar bijzonder is vooral, dat hieraan tot op de dag van vandaag kunstwerken van een hoog artistiek niveau zijn toegevoegd. Bijvoorbeeld met gebrandschilderde ramen, ontworpen door internationaal gerenommeerde kunstenaars als Jan Dibbets en Marc Mulders.’’

Architectuur Kathedrale Basiliek sint Bavo

De Kathedrale Basiliek sint Bavo staat wereldwijd op plaats 5 van de mooiste kathedralen gebouwd tussen 1850 en nu, zo bleek uit de toespraak van Wim Eggenkamp, Hij is voorzitter van de stichting Kathedrale Basiliek sint Bavo en was rijksadviseur Cultureel Erfgoed (benoemd in 2008) en directeur stadsherstel. In 2017 stond hij genomineerd als Haarlemmer van het jaar wegens zijn inzet voor de restauratie van de kathedraal.

Bijzondere architectuur kathedrale basiliek sint Bavo

Qua architectuur dankt de door architect Jos Cuypers ontworpen kathedraal haar kwalificatie aan:
●De neogotische spitsbogen rondom het hoofdaltaar; ze geven mij een beschermend gevoel,
● De in jugendstil gebouwd koepel; als symbool van het hemels Jeruzalem bevindt de koepel zich boven het hoofdaltaar, Daar vindt zondags de H. Mis plaats vaak onder begeleiding van het Kathedrale Koor. Daarvan geniet ik altijd intens,
● Het westfront met zijn twee torens gebouwd in de stijl van de Amsterdamse school.
● De kathedraal telt vier orgels. Tijdens de feestelijke bijeenkomst op 13 juli luisterden we naar het orgelspel door Ton van Eck; organist van de sint Bavo Hij speelde de Marche Triomphale van Jan Nieland. Mooi was ook het optreden van de Bavo Cantorij van het kathedrale koor.
● De Kathedrale Basiliek sinds Bavo is bijna geheel gerestaureerd. Na de restauratie van het interieur kwam prinses Beatrix op  bezoek bij de Sint Bavo. 
Regelmatig staat de Koepelkathedraal in bloei tijdens het Bloemencorso van de Bollenstreek. Ze is dan rijk versierd met bloemen.

Wist je dat?

Wist je dat het VVV Haarlem een gratis wandelroute ”van Bavo naar Bavo” verstrekt? Deze voert vanaf de Bavo op de grote markt via de binnenstad naar de kathedrale basiliek sint Bavo aan de Leidse Vaart.
Kijk voor meer informatie over de Kathedrale Basiliek sint Bavo op hun website.