Nassaulaan te Bussum, je komt er ogen te kort

Op 9 september streek in de Nassaulaan te Bussum de Paradijsvooghel neer. Voortgekomen vanuit het Nationaal Brilmuseum vind je er bijzondere brillen en herinneringen aan het oude ambacht. Vooral dat laatste boeide mijn lieve man en voormalig opticien Peter Lasschuit (1935)

Peter leerde het ambacht van opticien niet in de Nassaulaan te Bussum, maar in de Grote Houtstraat te Haarlem. In 1950 kwam hij daar in de leer bij opticien Weber. Daar leerde hij glazen slijpen en wel zo dat ze in monturen pasten. ”De twee glazen moesten rechts en links precies aan elkaar gelijk zijn”. Onder het genot van een lekker biertje bij Brasserie Drusius luister ik naar zijn verhaal.

Paradijsvooghel in de Nassaulaan te Bussum

Dan wandelen Peter en ik vol verwachting naar de Paradijsvooghel. Sinds de verkoop van zijn winkel  Zwanenburg (1998) hunkert Peter nog regelmatig naar zijn oude vak. Al wandelende door de Nassaulaan te Bussum vertelt Peter mij verder over zijn vak.
“Het was een pracht vak. Mooi handwerk. Je moest alles zo keurig mogelijk maken. En natuurlijk ook de omgang met klanten. Het vak is alleen sterk veranderd. Mijn leermeester leerde me een glasbril helemaal met de hand te slijpen.
Met een diamantboor boord je gaatjes in het glas. Dan deed je een kunststofbuisje in het glas. Dat was om het glas te beschermen tegen stoten. Dat gebeurt nu niet meer. Maar tja, toen duurde de studie voor opticien zes jaar, nu mag iedereen zo maar een optiekzaak beginnen.’’

Nationaal Brilmuseum Amsterdam verhuisd naar Nassaulaan te Bussum

Op de Nassaulaan te Bussum op nr 45 stappen we binnen in de Paradijsvooghel. Zo heet nu het eerder in Amsterdam gevestigde Nationaal Brilmuseum. We komen er ogen te kort. Er valt zo veel te zien. ‘’Om alles vanuit Amsterdam naar de Nassaulaan te Bussum te verhuizen hadden we maar liefst zes vrachtwagen nodig’’, vertelt Mijke Teunissen
Als de derde generatie opticiens binnen de familie Teunissen verzamelde Mijke vader Jan 35 jaar lang brillen. Daarmee legde hij een belangrijk stukje optische kunst- en cultuurgeschiedenis vast. Dat alles leidde tot het Nationaal Brilmuseum. Het was een fascinerende reis door 700 jaar geschiedenis van de bril.

De revolutie van Brilmij

Op mijn vraag naar iets herkenbaars voor Peter wijst hij op een houten kast vol brilmonturen. ‘’Ik ken zulke kasten midden jaren “50. In de winkel waar ik het vak leerde stonden die kasten ook. Midden jaren 50 werkte ik bij het ‘t Brandpunt van George van Konijnenburg in Den Haag, De monturen lagen in laatjes, Daaruit koos je zelf als opticien enkele brillen om op de toonbank te leggen en te laten passen.
Eerder werkte ik bij opticien Vogel in Heemstede. Daar kochten we brillen van Alfons Hamer, hoofdvertegenwoordiger bij Zeiss. Een keurige heer. In 1959 richtte hij  Brilmij op, nu Pearle geheten. Daar ontketende hij  een revolutie in de optiekwereld door rekken met brilmonturen te plaatsen. De klant kon nu zelf kiezen.’’

Bijzondere brilmonturen bij de Paradijsvooghel in de Nassaulaan te Bussum

Verder roepen de artikelen weinig emoties op bij Peter. Wat we zien zijn vooral bijzondere brilmonturen. Zelfs een brilmontuur van twee zwaantjes. Mijke is vooral beeldend kunstenaar en op de kunstacademie in Utrecht afgestudeerd als interieurarchitecte.
Vanuit die expertise heeft ze ervoor gezorgd dat het museum en de museumwinkel in Bussum van binnen net zo klassiek zijn ingericht als het Amsterdamse pand was.
Toch is de Paradijsvooghel vooral een kleurrijke winkel in de ietwat saai ogende Nassaulaan te Bussum.Je koopt er bijzondere brilmonturen van de afgelopen honderd jaar. Van Schubert (kleine ovale brilletjes) tot Nana Mouskouri (groot model). Van oersaai en dame Edna (extreem model) tot lorgnet en ziekenfondsbrillen.
Zoals Mijke het noemt de TOTO-MOMO-collectie: Toppers van Toen is de Mode van Morgen. De museumwinkel verkoopt ook zeldzame optiekboeken, exposeert kunstwerken en is ook in trek bij stylingspecialisten.

Tips van cultuurblogger.nl voor de Nassaulaan te Bussum

• De Paradijsvogel; meer een winkel voor bijzondere brilmonturen dan een museum. Kunstgalerie, optiekboeken, Paradijsvooghelkleding, workshops. Nassaulaan 25, 1404 CM Bussum, open woensdag t/m zaterdag, van 12 tot 17 uur. brilmus@tiscali.nl
• Optique Huebèr; Deze boutique trok onze aandacht door de feestelijke ballonnen aan de ingang. Wat bleek? Deze mooie zaak bestaat in september 2017 dertig jaar, Voor Peter werd het bezoek een feest van herkenning. Want wat bleek? Paul, de eigenaar van Optique Huebèr, werkte evenals Peter bij opticien Konijnenburg in Den Haag. Paul leerde daar in de jaren ‘70 het vak
•Brasserie Drusius; Pal gelegen naast Optique Huebèr dronken we in dit gezellige café een glaasje bier, Ze hebben daar een mooie keuze aan speciaal-en gewone bieren. Ook bakken ze er zelf lekkere taarten, waaronder mijn favoriete cheesecake. Aan de muur hangen doeken van dikke dames geschilderd door Nanne van der Kuijl. Zij geeft hier ook workshops om dikke dames te schilderen.
• Expositie miniaturen en gebedsnoten van Adam Dircksz .Als kleine wonderen sneed Adam Dircksz (ca 1500-1530) uit hout zo groot als een walnoot verhalen uit de Bijbel. Aan het begin van deze expositie in het Rijksmuseum (te zien tot ) ontdekte ik in de walnoot van de kruising een figuur met een bril,

Wist je dat?

Wist je dat volgens de theoretisch ingestelde Griekse filosofen het oog lichtstralen uitzond om te kunnen zien? Zo ontstond er een verkeerde basis voor de Optica. Volgens Plinius de Oudere keek Nero door geslepen smaragden en robijnen naar arena-spelen, En dat terwijl deze stenen geen optische werking hebben. Er bestond nog geen dubbel-focus, maar wel illusie zoals placebo’s.
Plinius en Seneca schreven ook over de vergrotende werking van met water gevulde glaskogels. Zij schreven dit toe aan de werking van het water en niet aan de kromming. Franciscaner monniken slepen in de 13^e eeuw glazen bollen en glassegmenten met een vergrotende werking om boeken te lezen, Deze ‘’leesstenen’’ als hulpmiddel voor zwakke ogen werden steeds kleiner. Door twee stenen in een vatting te plaatsen en samen te klinken ontstond de bril.

Wil je meer weten over Bussum en omgeving? Kijk dan op de website van Gooi en Vecht.