Alphen aan den Rijn, Wereldstad aan de Limes en 30 jarig Archeon

‘’Alphen aan den Rijn: Wereldstad aan de Limes.’’ Onder deze naam zet de gemeente haar 2000 jaar oude erfgoed op de internationale  kaart. Dat doet ze samen met Museumpark Archeon en de twee oudste forten van de Romeinse Limes.

Op 24 mei bezochten mijn man Peter en ik de bijeenkomst ‘’Alphen aan den Rijn: Wereldstad aan de Limes.’’  Deze vond plaats in Museumpark Archeon. Ondanks de regenachtige woensdag waren Peter en ik beslist niet de enige bezoekers.
De een na de andere bus reed het parkeerterrein op. Even later bevonden we ons midden  tussen de schoolgaande jeugd. Museumpark Archeon in Alphen aan den Rijn is zeer gewild als schoolreisje.

Alphen aan den Rijn en 30-jarig Museumpark Archeon

Bij de kassa van het Museumpark Archeon ontmoetten we oorlogsveteraan Dieter van der Schilden(1935). Hij kent Museumpark Archeon vanaf het begin. ‘’De eerste vijf jaren begonnen moeizaam. Je zag vooral kuilen. Met de komst van Jack en Monique Veldman in 1999 kwam het tot bloei. ”
Dieter gidste ons door het park. Dit bestaat uit ongeveer veertig huizen, hutten, boerderijen en werkplaatsen.  In het Museumpark Archeon beleef je tienduizend jaar historie. Vanaf het Mesolithicum (8800 v.Chr.) tot in de Late Middeleeuwen (1350).     

Alphen aan den Rijn: Van Mesoliticum tot Late Middeleeuwen

Pal achter de Museumwinkel kom je in het Mesolithicum. In het kamp van jagers en verzamelaars koken ze zomers eten. Dat doen ze door voedsel in een lederen zak op gloeiende stenen te leggen. Precies zoals onze verre voorouders dat deden.
Vanuit dit tijdperk maakten we een tijdsprong naar het Eind van de Middeleeuwen(1000 – 1500 jaar na Christus). Vrouwen slaan hier touw aan de lijnbaan en imkers vlechten manden. Een smid smeedt het ijzer. Verder vinden hier regelmatig ridderspelen plaats. Vooral door mensen herleeft de historie in het Museumpark Archeon.  

Romeinse stadje

Dieter van der Schilden nam ons vervolgens mee door de Vikingtijd (ca 790-1100 na Chr.). Daar bestuurden kinderen een klein Vikingschip. Onze wandeling eindigde in een compleet nagebouwd Romeins stadje (1200 voor Chr. – 400 na Chr.).  Dit beslaat het grootste deel van het Museumpark Archeon
Het badhuis bevat een sauna om heerlijk te ontspannen. In de tempel vinden ceremonies plaats voor de Romeinse goden. Regelmatig grijpen in de arena gladiatorenshows plaats.  In de Romeinse herberg wachtte Peter en mij een kopje koffie met Romeins appelgebak  en honingnotensaus.

Erepenning voor Archeon

Deze traktatie vormde de aftrap van een middag over Alphen als wereldstad aan de Limes. Voor de sfeer zorgde de band van zangeres Judith Nijland met het repertoire Carmina Latina. Afgestudeerd in het Grieks en Latijn zong Judith in de taal van de Romeinen.  
Als erkenning reikte burgemeester Liesbeth Spies de erepenning van Alphen aan den Rijn uit aan Monique en Jack Veldman. ”Ik zie dit als een enorme erkenning voor het park en de medewerkers plus vrijwilligers,” sprak Monique.  

Hoge educatieve waarde en meer

Burgemeester Spies loofde vooral de hoge educatieve waarde van het Museumpark Archeon. ‘’ Dit brengt ruim tienduizend jaar geschiedenis dichter bij de mensen van nu. Het maakt dit zichtbaar door het vertellen van verhalen,’’ sprak Spies.
‘’Verder draagt het park bij aan cultuurbehoud. Ook oefent het een aantrekkingskracht uit op toeristen. Daarnaast is het sociaal betrokken en creëert het werkgelegenheid,’’ aldus Spies.    

Neder-Germaanse Limes

Museumpark Archeon bevat als enige replica’s van Romeinse gebouwen aan de Neder-Germaanse Limes. Deze loopt met een lengte van 150 kilometer vanaf Katwijk aan Zee tot aan Spijk (bij Tolkamer). Ze eindigt bij Xanten in Noordrijn-Westfalen.
De Neder-Germaanse Limes vormde 2000 jaar geleden de grens van het Romeinse Rijk. Deze belangrijke frontlinie liep dwars door het centrum van Alphen aan de Rijn. Vandaar de naam Alphen aan den Rijn, Wereldstad aan de Limes.

Romeinse leger en Canefaatse Rijnlanders

Het Romeinse leger en de Canefaatse Rijnlanders lieten langs deze lijn hun sporen achter. Deze kan je zien en beleven dankzij het werk van archeologen en vrijwilligers. “Erfgoed bindt ons samen,’’ stelde Gerard van der Klaauw.
Hij benadrukte het belang. ‘’Waar komen we vandaan? Wat is onze gedeelde geschiedenis? Wat bindt ons? Dat alles ontdek je in Wereldstad Alphen aan den Rijn.’’ Van der Klaauw is voorzitter van Regiegroep Alphen aan den Rijn Wereldstad aan de Limes.

Gem met Satyr

Burgemeester Spies onthulde aan het eind van de middag een Romeinse gem. Dit betrof een voorstelling van een satyr met een toneelmasker in zijn hand. De Satyr draagt alleen een cape en is verder naakt.
Een Satyr is een volgeling van de god Bacchus. Ze stonden bekend om hun schunnigheden. Ook hielden ze veel van wijn en muziek plus dans en vrouwen. Ze stookten onrust en kregen van seks nooit genoeg. Daarbij verleidden ze zowel nimfen als sterfelijke vrouwen.

Gemmen

Gemmen zijn halfedelstenen met ingesneden voorstellingen. Deze zijn vaak niet groter dan een vingertop. Volgens de Romeinen brachten sommigen geluk en anderen onheil. Sommige Romeinen droegen ze als kleinood. Anderen gebruikten ze als zegelring om documenten te bestempelen.
Volgens archeoloog Tom Hazenberg werden op 12 locaties gemmen gevonden. ‘’Momenteel hebben er honderd in onze database en nog steeds ontdekken we nieuwe.  De vondsten zijn te zien in de expositie ‘’Goden, gemmen en geluk.’’ Deze is te zien tot en met 15 september 2024 op 12 locaties langs de Limes. ‘’

De Romeinen waren gewend aan een luxe leven. Dat bleek ook tijdens de bijeenkomst ‘’Alphen aan den Rijn, Wereldstad aan de Limes.’’ Het was een groots feest met bruisende champagne en een walking lunch met onder andere mosterdsoep en asperges.  Bij deze geef ik de organisatie een groot compliment.

Alphen aan den Rijn en de Neder-Germaanse Limes

• De Neder-Germaanse Limes vormden de noordgrens van het Romeinse Rijk in de eerste vier eeuwen van de jaartelling. Momenteel is dit het grootste archeologische monument van Nederland. Sinds 27 juli 2021 staat ze op de lijst van UNESCO Werelderfgoed.
• De mensen van Archeon, jubileumboek t.g.v. de 30^e verjaardag van dit museumpark. Zeer rijk geïllustreerd. Uitgever: Museumpark Archeon. Prijs 39,50.
• Bezoek ook de expositie ‘’Goden, gemmen en geluk.’’
• Peter en ik hebben genoten van zangeres Judith Nijland en haar band.
• In 2017 vond de 55^e Hollandia Netwerk Bijeenkomst van Stichting PRET (Promotie Recreatie En Toerisme) plaats in Museumpark Archeon. Centraal stond toen de invloed van de Romeinen op het Groene Hart van Nederland.

Wist je dat er 50 jaar geleden zes Romeinse schepen werden opgegraven bij Zwammerdam?Hun restauratie gebeurt in Archeon.Tip: bezoek ook het Limes- Bezoekerscentrum op Ipse de Bruggen in Zwammerdam. Dit toont een expositie over het Romeinse fort en de ontdekking van de schepen.  

Kijk voor meer informatie op de website van Romeinen.nl