Kinderdijk, een proost op het UNESCO werelderfgoed

Kinderdijk stond op 29 september 2021 centraal tijdens de 72^e bijeenkomst van het Hollandia Netwerk Evenement.  Ongeveer zestig personen uit de reis- en recreatiebranche ontdekten een oer stukje Nederland.

De deelnemers konden kiezen uit twee opties. Zelf koos ik voor  ‘Water-en landschapsbeheer’. Na een korte film maakten we een wandeling en bezochten een van de molens. De meeste deelnemers namen deel aan de vaartocht  ‘Landschapsbeleving’. Deze was ook geschikt voor mensen die minder goed ter been zijn.

Kinderdijk: Water en Landschapsbeheer

Sinds 1997 staat Kinderdijk op de Werelderfgoedlijst van UNESCO.   Anders dan je zou verwachten is Kinderdijk eigenlijk ook een jongerenwoonwijk. In sommige van de molens woont nu de elfde generatie molenaars.
Behalve uit negentien molens bestaat deze toeristische topper uit gemalen, dijken, boezems en polders. Als directeur van Stichting Werelderfgoed Kinderdijk staat Peter-Jan van Steenbergen voor de uitdaging om dit gebied te onderhouden en vooral te behouden. 

Negentien molens

Van Steenbergen: ‘’Samen zorgen de negentien molens ervoor dat de bewoners hier geen natte voeten krijgen. Ze pompen het water uit de sloten weg zodat deze niet overlopen. Vandaar gaat het water naar de rivier en vervolgens naar zee’’, vertelt Van Steenbergen. 
Oeps, het gaat regenen. Eerst heel zachtjes maar daarna gaat het echt plenzen. Even later klaart het weer op en verschijnt er boven een van de molens een prachtige regenboog. Onverstoorbaar draaien de wieken van de molens door.

Kinderdijk: Landschapsbeleving

Kinderdijk kreeg in de vijftiende eeuw haar molens. Ze werden gebouwd om het water uit het laaggelegen gebied omhoog te pompen. De meeste huidige negentien molens dateren uit 1738 en twee werden gebouwd in 1740.
Een scheprad onder elke molen brengt het water omhoog tot  soms wel 140 centimeter. Ze staan op veengrond dat door ontwatering een meter per eeuw kan dalen. Door het veranderende klimaat zakt de bodem sneller dan aanvankelijk verwacht. Relatief warme en droge zomers doen de bodem uitdrogen met als gevolg meer oxidatie en nog snellere bodemdaling. De bodem krimpt maar zal bij nat worden weer opzwellen.

Het bestaan van een molenaar

Een bezoek aan een molen stond op het programma van zowel de optie Water- en Landschapsbeheer als landschapsbeleving. Zo kregen we een indruk van het molenaarsbestaan.
De molenaars hadden grote gezinnen met soms wel veertien kinderen.’’ Ze sliepen zittend want bij liggen gaat de open en daarin kan de duivel kruipen’’, vertelde de gids. De angst voor Satan zat er diep in.  
Veelzeggend vond ik het rijm:
Het molenaarsleven heeft God ons gegeven
Maar ’t malen bij nacht heeft de duivel bedacht

Toespraak Theo Segers,  burgemeester van Molenlanden

Na het verkennen van Kinderdijk waren we van harte welkom bij partycentrum De Klok. Na een kopje koffie of thee opende  burgemeester Theo Segers de plenaire bijeenkomst.  Diverse sprekers gaven hun visie op de mogelijkheden voor toerisme en recreatie in Kinderdijk, Molenlanden en de Alblasserwaard.
Segers noemde Kinderdijk Nederland in een notendop. ‘’Verleden en toekomst zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden. Ik ben heel trots op het feit dat ik burgemeester mag zijn van de mooiste gemeente van Nederland met mooi bewaarde steden zoals Nieuwpoort en Kinderdijk. We hebben duizend jaar gevochten tegen het water. Samenwerking en het samen doen zijn hier vanzelfsprekend.’’
Peter Jan van Steenbergen, directeur van Werelderfgoed Kinderdijk, wees op de uitdagingen voor Kinderdijk. Speerpunten zijn onderhoud en behoud van de molens en het unieke landschap van Kinderdijk. Verdere aandachtspunten zijn beheer en educatie.

Erop uit in Kinderdijk en de Alblasserwaard

• Bezoek Gerrit een project van De Haneker een online platform met uitleg van elk van de honderd ondernemers werkzaam in recreatie en toerisme in deze regio. De naam
• Gerrit dankt zijn naam aan het feit dat de meeste mensen hier zo heten;
• Streekmuseum Krimpenerwaard; in dit in de Krimpenerwaard gelegen museum waan je je in een wereld van honderd jaar geleden. Nadat je met de pont vanaf Kinderdijk bent overgevaren is het nog maar enkele kilometers rijden naar Krimpen aan den IJssel.
• Tip: neem in de Alblasserwaard de veerpont naar de vestingsteden Nieuwpoort en Schoonhoven, ook wel zilverstad genoemd, met het Zilvermuseum.
• Brasserie De Klok; een gezellig partycentrum met goede keuken in Kinderdijk;
• Stichting Oud Hollandse Waterlinie;  verdedigingswerk gebouwd als leergeld van het rampjaar 1672, dat in 2022 50 jaar geleden plaatsvond.
• Fort Wierickerschans; een ford op het smalste deel van de Hollandse Waterlinie waarin de historie herleeft;
• Ooievaarsdorp Liesvelt, dankzij Van Hoorne Theaterproducties uitgebreid tot avonturenboerderij waar kinderen alles leren over het boerenleven;
• Avonturenboerderij Molenwaard leuk en leerzaam voor kinderen .
• Fien & Teun en de mooie molens van Kinderdijk, vrolijk en leerzaam verhaal over sneeuw, water en de mooie molens van Kinderdijk.
• Waar komt de naam Kinderdijk vandaan?

Wist je dat?

Wist je dat je aan de stand van de wieken ziet of er een geboorte huwelijk of uitvaart speelt? Vroeger hadden de molenaars nog geen telefoon of internet. Door iets aan de wieken vast te maken gaven ze elkaar seinen. Bij een geboorte of bruiloft bonden ze de meest lage wiek links voor het midden vast.
Naast een vreugdestand kenden ze bij overlijden ook een rouwstand. Dan was de meest lage wiek rechts van het midden vastgemaakt. Verder kenden ze een korte ruststand voor een korte werkonderbreking en een lange ruststand bij reparaties. Aan de molen opgehangen vlaggen betekenden feest. Trouwens, de wieken draaien altijd tegen de klok in.       

Kijk voor meer informatie op de website van Unesco Werelderfgoed Kinderdijk.   

Regelmatig geef ik tips voor een dagje uit. Zo was ik ook in Dierenpark Amersfoort. In 2020 ontsnapten daar twee chimpansees. Voor de Stichting Promotie Recreatie En Toerisme (PRET) blog ik regelmatig over hun Hollandia Netwerk Bijeenkomsten. Deze belichten de toeristische en recreatieve mogelijkheden van een bepaalde locatie. Op 18 mei 2022 vierden ze in Leiden de 75e Hollandia Netwerk Bijeenkomst.