Katwijks Museum laat voormalige schilderskolonie herleven

Katwijks Museum was op 29 februari 2024 gastheer van de 83^e bijeenkomst van het Hollandia Netwerk Evenement van stichting PRET. Het Museum richt zich op Katwijk als kunstenaarskolonie sinds 1873.  

Katwijks Museum telt maar liefst 180 vrijwilligers. De bewoners van de badplaats  houden van hun dorp. Over de rijke cultuurhistorie van deze markante schilders- en vissersplaats getuigen prachtige schilderijen en andere voorwerpen in het museum.

Katwijks Museum: Strandgezicht van Jan van Goyen

De Leidse kunstschilder Jan van Goyen (1596-1756) ontdekte Katwijk al in de 17e eeuw. De grillige kustlijn en het magische gezicht plus de sfeer van het vissersdorp raakten hem. In het museum zie ik zijn strandgezicht met visverkopers (1641). In het weidse strandgezicht zie ik links de Andreaskerk(1461)  met zijn hoge toren.
Meer naar zee zie ik nog een toren. Dat is de Vuurbaak (1605). Zij is na de Brandaris de oudste vuurtoren van Nederland. Enkele leden van de ruim 70 deelnemers van het Hollandia Netwerk Evenement bezochten haar. Ook maakten ze de klim naar boven en genoten van een prachtig uitzicht.

Katwijks Museum; over de periode 1873 – 1914

In 1873 kwamen de schilders Frederik Hendrik Kaemmerer (1839-1902)  en diens vriend David Adolphe Constant Artz  (1837-1890) naar Katwijk. Kaemmerer legde vooral strandgezichten vast. Zijn vriend Artz zocht het meer in klederdracht, vissers en mensen in het algemeen. Zij logeerden in Herberg De Zwaan.
Steeds meer schilders verbleven in Katwijk of vestigden zich tussen 1873 en 1930.  Daardoor groeide badplaats Katwijk uit tot het op een na grootste kunstenaarsdorp van Europa. Zo waren rond 1900 maar liefst 1200 kunstenaars op haar verliefd geraakt.

Historie herleeft

‘’Op het strand ritselde het van de kunstschilders en hun modellen. De Eerste Wereldoorlog maakte aan dit alles een eind. Niets was meer vanzelfsprekend,’’ zegt Greet van Duijn, bestuurslid van Katwijks Museum.    
Tussen 1895 en 1915 verdwenen ook de plompe bomschuiten voor de haringvangst. Ze maakten plaats voor zeilloggers die in de haven van IJmuiden lagen. Later verdween ook de klederdracht. ‘’Zonder  bomschuiten en klederdracht geen kunstenaarsdorp,’’ zegt Greet van Duijn.

Katwijks Museum en Atelier Duna

Tijdens de plenaire netwerkbijeenkomst wees conservator Andrė Groeneveld op de samenwerking met het Duna Atelier.Samen willen ze het kunstenaarsdorp van weleer laten herleven.
Dit doen ze onder andere door het organiseren van schilderen in de open lucht.
Dit plein air evenement ‘’Schilderen aan Zee’’ vond voor het eerst plaats in 2008. Zoals ook destijds laten de kunstenaars zich inspireren door de vloedlijn.       

Workshop Kunst Kijken in Katwijks Museum

Uit het programma van dit Hollandia Netwerk Evenement kozen mijn man Peter en ik voor de workshop ‘’Expeditie kunstkijken.’’ Daar leerde beeldend kunstenares Mariska Kok ons op een andere manier naar kunst te kijken.
Ze daagde de deelnemers uit met de woorden: ‘’Probeer een waarneming in feiten te vatten. Een tube verf met de substantie ‘’bescheidenheid’’ bestaat niet. Zoek naar woorden. Door de uitdaging aan te gaan om alles in woorden te vatten, zul je nog secuurder gaan kijken.’’ 

Genieten in en rond Katwijks Museum

• Katwijk  heeft de mooiste boulevard van Nederland mede  dankzij haar in de duinen gebouwde pareergarages. Deze liggen vlakbij het Museum. Voor mensen met een invalidenparkeerkaart bevindt zich tegenover en naast het museum een parkeerplaats.
• De Vuurbaak (1605) biedt een fraai uitzicht over duinen, strand en zee;
• Beeldenroute aan Zee; 15 beelden sieren de boulevard en laten je mijmeren over het vissersbestaan;
• Workshop expeditie kunstkijken; deze boeiende workshop van beeldend kunstenares Mariska Kok in het Museum te Katwijk wijst onder andere op de dans van de penseelstreek.
• Hotel Noordzee; hier genoten we van een verrukkelijk driegangen Hollandia menu.
• Stoomtrein Katwijk; Deze werd in 1970 opgericht en bestaat alleen uit vrijwilligers. Sommige van hen zijn al vanaf het begin vrijwilliger. Ze bevat de grootste collectie smalspoor ter wereld en ontstond in de Koepelduynen.
• Proef de Streek van Verassingen; een samenwerking tussen Katwijk, Leiden, Wassenaar, Voorschoten, Oegstgeest en Leiderdorp om de regio te ontdekken.
• Leuk om te doen: Het project Schilderen aan Zee van het Duna atelier.
• Nog een tip: Kijk ook eens op de website van Euro Art.

Wist je dat?

Europa telt meer dan honderd kunstenaarsdorpen. Daarvan staat Katwijk op de 2^e laats van Nederland. Helemaal bovenaan staat Volendam.  In het Katwijks Museum zag ik schilderijen van onder meer Jan van Goyen en van Jan Toorop. Onder de indruk raakte ik van de collectie schepen en het vissershuisje.

Kijk  voor meer informatie op de website van het Katwijks Museum.