Bredius en Anthony Inder Rieden: mecenassen in de ban van de gouden eeuw

Bredius Museum toont de collectie van Abraham Bredius. Samen met Anthony Inder Rieden behoort hij tot de grootste privéverzamelingen van schilderijen uit de Gouden Eeuw. Maar wat bewoog hen?

Abraham Bredius

Abraham Bredius (1855-1946) wilde eigenlijk pianist worden. Dat liep anders. Hij was autodidact, maar bracht wel als eerste de volledige werken van Rembrandt en Jan Steen in kaart. Dankzij zijn kennis was hij liefst twintig jaar directeur van het Mauritshuis.
Als kunsthistoricus verzamelde hij werken van Rembrandt, Jan Steen, Adriaen van Ostade, en vele andere werken uit de Gouden Eeuw. Ook verzamelde hij meubelen, antiek porselein en glas. Toen de mecenas overleed liet hij zijn uit 200 doeken bestaande privécollectie na aan gemeente Den Haag. Dit is nu te zien in Museum Bredius aan de Hof vijver.

Inder Rieden

Anthony Inder Rieden (1940) vaart al sinds zijn jeugd. Zijn privécollectie maritieme schilderijen behoort tot de grootsten ter wereld. Hij verzamelde rivier-, oever-, strand-, en zeegezichten, maar ook zeeslagen en scheepsportretten uit de Hollandse Gouden Eeuw.
Als 79-jarige woont hij in Engeland midden van zijn schilderijen. ‘’Mijn huis zou anders heel kaal zijn. De doeken vormen mijn behang. Het geeft me een gevoel van vrede, bevrediging, je goed voelen.’’
Nu zijn alle muren leeg. Bij hoge uitzondering heeft hij de gehele collectie tijdelijk uitgeleend aan Museum Bredius. Deze is te zien tot 1 maart 2020.
‘’Eigenlijk wilde hij er eerder maar enkele meegeven’, zegt Thomas Donner, beheerder van Museum Bredius. ‘’Toen we eenmaal in Engeland waren, zei hij: neem alles maar mee.’’

Parallel Bredius en Inder Rieden

Inder Rieden was amper zes toen Bredius overleed. Toch vertonen beiden frappante overeenkomsten. ‘’Dat betreft niet alleen hun interesse in de Gouden Eeuw’’, zegt John Hoogsteder, die Inder Rieden aanraadde om zich te richten op maritieme schilderkunst.
‘’Evenmin als Bredius koopt ook Inder Rieder niet klakkeloos wat zijn adviseurs hem aanraden. Hij houdt echt van schilderijen en leeft ermee. Hij volgt zijn eigen smaak en interesses. Kijkend en kopend vergroot hij zijn kennis en verkoop schilderijen om zijn collectie nog beter te maken.’

Het verschil tussen kijken en zien

‘’Schilderijen komen pas tot leven door er goed naar te kijken’, zegt Inner Rieden. ‘’Veel mensen kijken wel maar zien niets. Als je langer kijkt dan ontdek je de details. Als je wat meer afstand neemt, dan zie je hoe de compositie is samengesteld.’’
Eigenlijk zou je het pas goed zien met behulp van een vergrootglas, vindt Inder Rieder. “Plotseling ontdek ik dan een klein bootje waar een van de bemanningsleden over de rand poept, het zijn hele gewone mensen. Of je ziet een gat in een zeil en een bezemsteel die wordt gebruikt als mast.”

Vaste collectie Museum Bredius

Ik loop naar het souterrain. In de keuken ontmoet ik Thomas Donner, beheerder van Museum Bredius. Hij wijst mij op een winterlandschap van Aart van de Nier. Het hangt boven de pomp in de keuken.
‘’Het is sinds 350 jaar niet gerestaureerd’’, zegt Thomas. ‘’Het is een bijzonder werk, want Van de Nier stond vooral bekend om zijn Maaslandschappen. Het is nog gekocht door de grootvader van Abraham Bredius.’’
De Republiek van de Zeven Verenigde Provinciën was in de Gouden Eeuw een wereldmacht in: de politiek, handel, zeevaart, wetenschap en kunst. Op een bevolking van niet veel meer dan 1,5 miljoen mensen waren duizenden schilders aan het werk. Naar schatting zijn er toen tussen de zes en negen miljoen schilderijen gemaakt. Vooral bedoeld voor de huiskamers van de elite maar ook van gewone burgers.

Museum Bredius

• De collectie van Abraham Bredius geeft een goed beeld van de 17^e -eeuwse schilderkunst. Je ziet er onder andere:
• Donkere toonzettende werken met een impressionistisch accent en als typisch Hollands herkenbare onderwerpen. Bij grote meesters koos hij vooral voor onverwachte thema’s. Zoals een Bacchusfeest van de landschapsschilder Philips de Koninck. 
• Kleine en vergeten meesters maar uit de vergetelheid gehaald. Bij hen zocht hij altijd hun beste werk. Voorbeeld: de herbergscene van Willem Buytewech;
• Verder zie je in het museum antieke meubelen, zilver, glas en porselein.
• Alexander Bredius toonde een grote voorliefde voor werken van Jan Steen.

Wist je dat?

Wist je dat Abraham Bredius de eerste kunsthistoricus van Nederland was?  Hij kocht het Meisje met de Parel van Johannes Vermeer voor twee gulden en dertig cent

Kijk voor meer informatie op de website van museum Bredius

Regelmatig schenk ik aandacht aan kunstenaars, zoals ook aan wasschilder Peter de Jongste. Mijn over kunst schrijven leidt tot vele uitnodigingen. Zoals voor de opening van de expositie Flash/Back in het Mauritshuis. Hiervoor lieten zestien fotografen zich inspireren door eeuwenoude meesterwerken. De expositie werd geopend door Koning Willem-Alexander. Ze vond plaats op 1 juni 2022 ter ere van de 200e verjaardag van het Mauritshuis.