Parochies in Haarlem vragen zich af: hoe kunnen we de crisis overleven?

Parochies in Haarlem hebben het zwaar te verduren. Om de twee jaar sluit er een kerk. Op zoek naar wegen van  vernieuwing komt er op 27 september een studiedag in het heiligdom van Heiloo. Op 19 oktober komt er in Haarlem een landelijk congres van de organisatie ”Cultuur onder Vuur”.  De beweging maakt zich sterk voor het behoud van de Nederlandse identiteit en christelijke cultuur.

Gekscherend zou je het middeleeuwse Haarlem ‘’klein Rome’’ kunnen noemen. De stad telde destijds een twintigtal kloosters met elk een eigen kapel en begraafplaats.

Parochies in Haarlem en de Reformatie

Door de Reformatie mochten parochies in Haarlem niet langer openlijk hun geloof belijden. In 1577 joegen de hervormers de bisschop de stad uit. In 1581 sloten ze alle kloosters. Het protestantisme werd de enige toegestane religie.
Parochies in Haarlem kwamen samen in schuilkerken en overleefden. Het in 1262 gestichte Begijnhof en het in de 14^e eeuw opgerichte Heilige Kerstmisgilde bestaan nog steeds.

Begijnhof en Heilige Kerstgilde

In het in 1262 opgerichte Begijnhof woonden alleenstaande vrouwen. Vanuit een eenvoudig en kuis bestaan zetten zij zich in voor de noden in de maatschappij. Zoals nu nog steeds de daar wonende ”begijntje” en arabiste  C. ten Hacken.
Ook het in 1317 opgerichte Heilige Kerstmisgilde bestaat nog steeds. Ze vereren de geboorte van Christus en doen aan caritas.  In de kathedrale basiliek sint Bavo hebben ze hun eigen kapel.
Aan de parochies in Haarlem van voor de Reformatie herinnert ook de Barrevoetestraat. Daar liepen paters op blote voeten, totdat ook zij hun geloof niet langer openlijk mochten belijden.

Haarlem weer bisschopsstad

Pas na de grondwetsherziening van 1848 werden  andere religies dan het protestantisme  weer toegestaan. Vijf jaar later kreeg Haarlem weer een bisschopszetel en bisschop. De katholieken hernamen hun macht.
‘’In mijn jeugd bepaalde de kerk ons dagelijks leven’’, zegt Peter Lasschuit (1935). Als kind groeide Peter op binnen de parochie van de Spaarnekerk. Tot 1983 beheerste deze in 1885 gebouwde kerk het stadsbeeld aan het Spaarne.

Spaarnekerk

In de jaren ’60 daalde het kerkbezoek binnen de Haarlemse parochies drastisch. In 1983 volgde de sloop van de driebeukige neogotische Spaarnekerk. Daarmee verdween een van de mooiste kerken van Nederland.
De torenspits van de ooit zo statige Spaarnekerk kreeg medio jaren ’80 een nieuwe bestemming. Ze plaatsten haar op het dak van de snackbar van Febo in het Haarlemse Schalkwijk. Protesten van oud-parochianen verdwenen in de doofpot.

Parochies in Haarlem: kerksluiting

Er volgden meer kerken. In 2015 verdween de Jan de Doperkerk en in 2017 de Pastoor van Arskerk. De miljoenen verslindende restauratie van de kathedraal aan het Spaarne en de toenemende secularisatie eisen hun tol.
In rap tempo raken parochies in Haarlem en omstreken hun kerken kwijt. Wellicht zullen alleen de kathedraal en sint Josephkerk overblijven. Ook de Groenmarktkerk en de Moeder van de Verlosser staan op de zwarte lijst.
Parochies in Haarlem en elders staan voor de  vraag: Hoe kunnen we samen het geloof blijven beleven en doorgeven? Op 27 september komt daarover een studiedag in Heiloo bij Onze Lieve Vrouwe ter Nood.

Cultuur onder vuur: het eigen gedrag

Tegelijkertijd neemt het aantal moskeeën toe. Raakt christelijk Nederland verdrongen door de komst van andere culturen? Niet alleen zeg ik. De christelijke cultuur gaat vooral ook ten onder aan het eigen gedrag.
Maar al te vaak schamperen niet gelovigen over het christen zijn als een achterhaald cultuurverschijnsel. Maar waar ze het christendom onderuit schoppen, ontstaat een voedingsbodem voor het indoctrineren van andere culturen.

Cultuur onder vuur: opkomen voor eigen identiteit

Ja zelfs voor indoctrinatie door de radicale islam. Willen we ons daarvoor behoeden, dan zullen we als christenen meer voor onszelf op moeten komen. We moeten laten zien wie we zijn.
En dat is geen wereldvreemd volk, maar mensen met onbaatzuchtige liefde voor hun naasten gevoed door liefde van God als een eeuwigdurende krachtbron.

Jaarlijks vindt in het Begijnhof van Haarlem de processie ter ere van Maria van Haarlem plaats.

Parochies in Haarlem e.o. komen in actie

• Op 27 september komt er in Heiloo bij Onze Lieve Vrouwe ter Nood een studiedag over parochievernieuwing. Aanmelden: info@olvternood.nl
• De naast het Begijnhof gelegen Josephkerk bestond in 2018 175 jaar en maakt samen met kerken van andere gezindten deel uit van stadsklooster Haarlem.
• Sinds 2015 bevindt zich naast de Josephkerk het Josephhuis, een woongemeenschap voor katholieke jongeren.
• Het Heilig Kerstmisgilde heeft een eigen kapel in de kathedrale basiliek sint Bavo van Haarlem.
• Jaarlijks vindt in het Begijnhof de processie ter ere van Maria van Haarlem plaats.
• Hoe we de kerken de crisis overleven, maar het Kakkertje van de Koepelkathedraal trekt zich er niets van aan.
• In 2023 bestond de sint Bavo kathedraal 125 jaar.

Organisatie Cultuur onder vuur maakt zich sterk voor:

● Behoud van Zwarte Piet;
● Het niet laten terugkeren van Jihadstrijders uit Syrië naar Nederland;
● Verzet tegen voor schoolkinderen verplicht moskeebezoek.

Wist je dat?

Wist je dat mijn nieuwste boek ‘’De Doorzètster’’ ook gaat over de in Haarlem verdwenen parochies van de Spaarnekerk, Jan de Doper en Pastoor van Ars? Het boek gaat over het verlies van mijn man Roel (1946-2008), opnieuw verliefd worden, en de impact van de veranderende en verhardende wereld op het persoonlijk leven. Wat doet dat met je en hoe ga je daarmee om?
Het eerste hoofdstuk speelt in 2008. In dat jaar verhuisden Roel en ik naar Haarlem-Oost. Daar bereidde ik me middels studie voor op een functie binnen de drie RK-kerken in dit stadsdeel.
Inmiddels zijn twee van deze kerken gesloten en woon ik tegenover een moskee. Publicatie van dit boek volgt wellicht nog in 2019. Meer info lees je op de facebookpagina van Marianne Visser van Klaarwater.