Reisverleden in beeld tijdens de expositie Bon Voyage in Kasteel de Haar

In de zomervakantie gaat bijna heel Nederland op reis. En dat terwijl in het reisverleden vooral de superrijke adel overal heen trok. Dat blijkt uit de expositie Bon Voyage in Kasteel de Haar te Haarzuilens. Wegens groot succes is deze verlengd tot en met 15 december 2019.

Anders dan gepland loopt de expositie over de reislust van Baron Etienne van Zuylen en Barones Hélène de Rothschild niet tot september. Wegens groot succes is de tentoonstelling Bon Voyage verlengd tot december 2019. En terecht. Het sprookjeskasteel geeft een intiem kijkje in het reisverleden van de toenmalige bewoners van Kasteel de Haar.

Reisverleden van baron en barones

Door de aders van de baron en barones stroomde het reizigersbloed. Zoals nu bij menig backpacker, onder wie destijds ook ikzelf en mijn man Roel.Alleen trok de adel in het reisverleden niet met een rugzak door de wereld met daarin het hoognodige. Anders dan wij droegen ze geen spijkerbroek en T-shirtje of iets anders ’’lichts’’.

Reisverleden: Netjes-voor-de-dag komen

Integendeel: bij elke gelegenheid wilden ze netjes-voor-de-dag-komen. Ze hadden passen kleding voor de reis zelf, een wandeling, dineren, stadsbezoek. Dat paste niet allemaal in een rugzak, voor zover die toen al bestond. Ze namen verschillende koffers mee.
Uiteraard droegen ze deze niet zelf. Dat deden mee op reis zijnde bagagekruiers. Er zat van alles in de koffers. Van een knopenhaak tot pincet. Een kurkentrekker, die ik zelf als wijnliefhebster ook altijd steevast meeneem, En nog veel meer zoals een klerenborstel en zelfs een briefopener.

Brieven van hotel naar hotel

Vanuit diverse vakantielocaties schreef de familie elkaar brieven en stuurde elkaar foto’s. Zelfs van hotel naar hotel wegens de reislust van andere familieleden.
Lyrisch schreef Hélène aan haar zoon Hélin over haar favoriete vakantieland Brits Colombia (Sri Lanka). Haar brief eindigde ze met de woorden: “Hoe jammer dat men zoveel bomen kapt om plaats te maken voor rubberplantages.’’

Reisverleden: souvenirs

Eenmaal op reis ontpopten Etienne en Hélène zich als bijzondere souvenirjagers. Ze namen geen poppen in klederdracht mee maar levende have. Zo kochten ze in Ceylon twee papegaaien en vier buffels  voor in de tuin.
Voor het inrichten van hun kasteel kochten ze bijzondere objecten, zoals een 18^e -eeuwse draagkoets uit Japan.

Bagage kwijt, wat nu ?

Eenmaal raakten ze hun bagage kwijt. Het verhaal doet mee denken aan onze eigen bagage die we op weg van Washington naar sint Francisco en Nieuw Zeeland verloren. Hoewel—verloren. Door de chaos en te korte overstaptijd op Washington DC waren alleen onze rugzakken op tijd aan boord.
We zagen nog net het vliegtuig opstijgen met aan boord al onze bagage. Uiteindelijk kwamen we al in San Francisco. En wat stond daar in het douanekantoor? Onze bagage!

Halsoverkop het hotel uit

Ook Baron Etienne raakte zijn bagage kwijt. Hoewel…kwijt? In de zomer van 1914 verbleef hij enige tijd in hotel Frankfurter Hof voor een consult aan een Klinik für Augenheilkunde. Op 2 augustus 1914 verliet hij halsoverkop het hotel en nam zijn reiskoffer niet mee. De eerste wereldoorlog was uitgebroken.
Na de oorlog keerde hij terug naar Hotel Frankfurter Hof. En wat bleek? Het hotel had al die tijd zijn koffers keurig netjes bewaard. De baron was superblij. In de koffer zat zijn zilveren waskom. Deze nam hij al gedurende 25 jaar mee op elke reis.

Reisverleden van Baron Etienne van Zuylen en Barones Hélène de Rothschild

● Kinderspeurtocht Ga op Reis.  Kinderen ontdekken aan de hand van een heus paspoort, in welke landen de baron en barones zijn geweest en wat zij daar allemaal hebben beleefd.
● In het koetshuis serveren ze lekkere broodjes, kasteelbier en andere gerechten. Daarbij liet de kok zich inspireren door de lievelingsgerechten van baron Etienne, barones Hélène en barones Alexandra.
● ‘‘Hoe is het om nu barones van kasteel de Haar te zijn?’’ Over deze vraag had ik in kasteel de Haar een interview met barones Alexandra.
● Aan het eind van de 19^e eeuw. Begin 20^e eeuw was Holland een favoriet vakantieland voor de happy few. Dit dankzij d schilderkunst uit de Gouden Eeuw en alles wat men als typisch Hollands beschouwde. De expositie Bon Voyage in Kasteel de Haar geeft ook hiervan een impressie.

Wist je dat?

Wist je dat Baron Etienne en Barones Hélène alleen in de lente- en zomermaanden in kasteel De Haar verbleven? Met het naderen van het gure herfst-en winterweer weken ze uit naar hun buitenverblijf in Nice.

Kijk voor meer informatie op de website van Kasteel de Haar.

Regelmatig geef ik tips voor een dagje uit of een paar daagjes weg. Voor de Stichting Promotie Recreatie En Toerisme (PRET) blog ik regelmatig over hun Hollandia Netwerk Bijeenkomsten. Deze belichten de toeristische en recreatieve mogelijkheden van een bepaalde locatie. Op 18 mei 2022 vierden ze in Leiden de 75e Hollandia Netwerk Bijeenkomst.