Cultuurstad aan het Spaarne: tip: dagje uit in de binnenstad van Haarlem

Op 15 november ontdekten 80 leden van PRET (Promotie, Recreatie En Toerisme) tijdens de 59^e netwerkbijeenkomst van Hollandia Netwerk, Haarlem. Het thema luidde ‘’Haarlem: cultuurstad aan het Spaarne’’. Eerst verkenden de leden de stad. Daarna vond de plenaire bijeenkomst en netwerkborrel plaats in de Gravenzaal van het stadhuis in aanwezigheid van burgemeester Jos Wienen.

Zelf nam ik deel aan de stadswandeling met als gids Hans van Roode van Het Gilde Haarlem. Met zijn welbespraaktheid, humor en vooral enorme kennis van Haarlem maakt hij elke wandeling tot een feest. Ook deze keer, ondanks het regenachtige weer.

Cultuurstad aan het Spaarne en het rijke brouwersverleden van Haarlem

Hans sprak enthousiast over de biercultuur van Haarlem. ‘’Het Haarlems bier maakte de stad groot. Volgens de eerste schriftelijke vermeldingen  heette de stad eerst ‘’Haarloheim’’. Het onzuivere water maakte meer kapot dan je lief is. Dus begonnen ze al snel  te brouwen. Onder invloed van een slok bier verbasterde ‘’Haarloheim’’ tot ‘’Haarlem.’’

Stempels verdient volgens mij een Michelin-ster

We lopen langs Stempels. Dit is een restaurant en hotel met zalen om te vergaderen en feest te vieren. Stempels is gevestigd in het voormalig pand van drukkerij en lettergieterij Joh.Enschede (1707-1992). Begin 19^e eeuw drukten zij onder andere bankbiljetten voor de Nederlandse Bank.
Nu trakteerden ze eerder deze dag de leden van Hollandia Netwerk op koffie en thee. ‘s Avonds serveerden ze ons een diner om nog lang van na te genieten. Dit in aanwezigheid van burgemeester Jos Wienen. Voor mij hebben ze een Michelinster verdiend, maar ach wie ben ik?

Open vaarroute van Haarlem als cultuurstad aan het Spaarne naar Vlaanderen

Luisterend  naar Hans lopen we verder naar het Spaarne. ‘’Eigenlijk was het Spaarne de A9 van nu. Voor de brouwers en anderen lag het water open tot Vlaanderen. Begin 15^e eeuw kwam maar liefst 75% van het bier in Antwerpen uit Haarlem.
Samen met Delft en Gouda behoorde Haarlem tot de drie grote biersteden van Holland. Rond 1500 telde Spaarnestad meer dan honderd brouwerijen. In  de 17^e eeuw daalde dit tot ruim 50.  Maar de open vaarroute naar Vlaanderen vormde ook een mooie vluchtroute. Tijdens de 80 jarige oorlog (1568-1648) vluchtten duizenden Vlamingen naar Haarlem. De populatie nam volgens Hans toe van 18.000 naar 40.000.

Haarlem telde als cultuurstad aan het Spaarne meer dan 100 brouwerijen

Op de melkbrug over het Spaarne wijst Hans naar voormalige brouwerijen het pand met de Twee Klimmende Leeuwen en het Anker. Ook elders wijst Hans ons steeds op voormalige brouwerijen. Samen met andere prachtige monumentale panden doen ze recht aan Haarlem als cultuurstad aan het Spaarne.

Als cultuurstad aan het Spaarne bruist Haarlem van muziek

Aan de overkant van het Spaarne zien we De Waag, Regelmatig zijn hier op zondag jazzconcerten en zijn er exposities. Vroeger hield Cobi Schreijer (1922-2005) hier Open Podium met onder andere Lennaert Nijgh, Robert Long en Boudewijn de Groot.
Op Sinterklaasavond in begin 60er jaren trad hier ook volgens Hans ene Paul Simon op met ‘’the Sound of Silence’’. ‘’Er kwamen slechts 17 mensen luisteren.’’  Later bekend geraakt als het duo Simon & Garfunkel trad hij nog een keer op. “Toen was de Waag te klein en stond de hele kade vol.”
Haarlem bruist als  cultuurstad  aan het Spaarne nog steeds van muziek is met jaarlijkse evenementen als 5-mei pop en Jazzfestival.  Maar ook hoor je muziek in de Schouwburg,  de Philharmonie, de Waag, de st Bavo en elders in de stad.

Haarlem cultuurstad aan het Spaarne trots op het oudste museum van Nederland

Als cultuurstad aan het Spaarne is Haarlem ook trots op het  Teylersmuseum.  ‘Het is het oudste museum van Nederland,’’ vertelt Hans, Maar als cultuurstad aan het Spaarne telt ze maar liefst 21 hofjes.’’ Daar woonden vooral oudere dames, want die waren handiger dan de mannen. De oude mannen stopten ze met een potje bier in het oudemannenhuis’’, vertelt Hans.
Via de Bakenessegracht lopen we terug naar het Stadshuis op de Grote Markt. Daar wacht ons een hartelijke ontvangst inde prachtige Gravenzaal in aanwezigheid van burgemeester Jos Wienen.

Op ontdekkingstocht door Haarlem als cultuurstad aan het Spaarne

• Leden van Hollandia Netwerk verkenden  Haarlem als cultuurstad aan het Spaarne dankzij:
• Stadswandeling van Gild Haarlem, de stadswandeling van Hans van Roode is een echte aanrader voor Haarlem als cultuurstad aan het Spaarne.
• Gilde Haarlem, historische en culturele stadswandelingen. Zelf genoten we van de stadswandeling met als gids Hans Van Rooden.

• De st Bavo (1370-1520). Tijdens het bezoek van de deelnemers aan ‘’Haarlem, cultuurstad aan het Spaarne’’ luisterden de deelnemers naar het wereldberoemde Müller orgel. Eerder speelden hierop Mendelssohn, Händel en Mozart. De vele grafzerken vertellen veel over Haarlem en Holland. .
• Cultuurcruise Haarlem, zoals het past in Nederland Waterland valt er ook in Haarlem veel van de cultuur en historie te zien vanaf het water. Tijdens een rondvaart voeren de deelnemers langs Molen de Adriaan. Intussen genoten ze van het uitzicht op Haarlem cultuurstad aan het de Spaarne. Ook hier vertelde de gids een smakelijk verhaal over Haarlem als cultuurstad aan het Spaarne.
• Frans Hals Museum. Hier zagen de deelnemers veel kunst uit de Gouden Eeuw, met werken van de Haarlemse schilders Frans Hals, Jacob van Ruysdael en Pieter Saenredam.
• Danzij zijn eigen stijl behoort Frans Hals tot de grootste schilders van de 17e eeuw.
• Teylers Museum. In dit oudste museum van Nederland waan je je in de 18e eeuw. Huiveringwekkend zijn de verhalen achter de ontwikkeling van elektriciteit, ooit gezien als iets bovennatuurlijks. Boeiend is ook het Lorentzlab, op 17 mei2017 geopend door koning Willem-Alexander. Lorentz was grondlegger voor de relativiteitstheorie van Einstein. Met recht kan dit worden genoemd als het museum van de verwondering.
  • Alles over de Haarlemse Hofjes lees je in de Haarlemse Hofjeskrant van journalist en fotograaf Willem Brand.

  Wist je dat?

  Wist je dat het stadhuis van Haarlem uit 1370 dateert? De mooiste zaal is de Gravenzaal. In een door Joost Swarte ontworpen tapijt ontdek je van alles wat te maken heeft met Haarlem. De glas in lood ramen werden waarschijnlijk in 1636 gemaakt door de Haarlemse glasschrijver Pieter Holsteijn. “Een daarvan is het raam Hollandia’’, vertelde Boudewijn Leeuwenburgh als voorzitter van PRET. ‘’Het is dan ook zeer passend dat onze 59^e Hollandia Netwerk Bijeenkomst plaats vond in deze prachtige zaal.”
  Intussen genoten we van het lekkere bier van de Haarlemse brouwerij ’t Uiltje. Tot slot volgde een heerlijk diner bij Stempels.

Kijk voor meer informatie over Haarlem cultuurstad aan het Spaarne op de website van Haarlem Marketing.

De Stichting Promotie Recreatie en Toerisme vierde op 18 mei 2022 haar 75e Hollandia Netwerk Bijeenkomst.