Kennemerland en haar culturele rijkdom aan Buitenplaatsen in de natuur

Kennemerland telt mooie buitenplaatsen. Vroeger verbleef de elite uit Amsterdam hier zomers om de stinkende grachten te ontvluchten. Nu behoren de buitenplaatsen tot het culturele erfgoed van Nederland.

Kennemerland  is mooi, maar hoe voelt het om in zo´n buitenplaats te wonen? Dat vraag ik aan  kunsthistoricus drs Rene W.Chr.Dessing, bewoner van het Huis te Manpad in Heemstede en directeur van de Stichting Kastelen, Buitenplaatsen, Landgoederen (SKBL).
Bij hoge uitzondering staat hij mij toe om het Huis te Manpad (1632) van binnen te bekijken, want doorgaans is het gesloten voor publiek.
Hij antwoordt: “Woon je in een buitenplaats, dan  besef je slechts een schakel te zijn in de tijd.  Het doet er niet toe wat je doet of wie je bent. Het gaat er slechts  om die ene vraag:  wat voeg ik toe?”

Kennemerland Huis te Manpad

In het Huis te Manpad wijst Dessing  op een spiegel die boven hem uittorent. ”Geen mens kan zich zelf daarin zien. En dat was ook niet de bedoeling. Waarvoor hij dan wel diende?’
Dessing nodigt me uit om plaats te nemen op een bank. Ik kijk in de spiegel. Vol bewondering kijk ik naar een plafondschildering vol allegorie. “Dankzij de spiegel konden de bewoners en gasten in een comfortabele houding genieten van het plafond in al zijn glorie”, legt Dessing uit.

Boek over buitenplaatsen in het Kennemerland

Dessing kan er uren over vertellen. Van zijn hand verscheen het boek over de buitenplaatsen van Kennemerland.

552 Buitenplaatsen

Nederland telt ongeveer 552 als dusdanig erkende buitenplaatsen. Dessing: “Een buitenplaats is geen landgoed en geen kasteel. Bij een buitenplaats gaat het om natuur, bomen/bossen, en architectuur. Bij een landgoed behoren landbouw en bosbouw om zichzelf te kunnen bedruipen.’’
Anders dan een landgoed heeft een buitenplaats geen verdienmodel. Het gaat puur om het genieten. Daarbij hebben de buitenplaatsen elk een eigen verhaal, zowel Noord – als Zuid- en West Nederland.

Kennemerland Huis te Manpad

Onder de indruk van al het moois laat ik me meevoeren naar een kamer voor ontvangsten en banketten in het Huis te Manpad.  Rondom mij zie ik een over drie zijden van de kamer verspreide muurschildering. Het betreft een nog geheel in de originele staat uit 1720 daterend werk.
Ik zie een tempel, zee, schip, blauwe veldbloemen en nog veel meer. Het is de sublimatie van het buitenleven dat zich voortzet in het bos achter de vensterramen. Ik voel me als een figurant in een aards paradijs.

Flora en fauna

Zo’n zeven maanden per jaar verbleef de elite in hun buitenplaats. Van het begin van de lente tot halverwege de herfst. Daarna vertrok ze weer naar de stad. In de buitenplaatsen verstomde het leven.  Fauna en flora maakten dan plaats voor het theater, opera, concerten en andere evenementen.

Van Lennep

Vanaf 1767 tot 1954 was het Huis te Manpad in bezit van de familie van Lennep. David van Lennep hoogleraar Latijn en Grieks schreef er fraaie gedichten over. Het waren de tijden van de Gouden Eeuw met als stille getuigen de fraaie buitenplaatsen.

Leyduin

Zoals ook de buitenplaats Leyduin,met zijn fraaie ‘’Belvedere’’, ofwel  ‘’mooi uitzicht’’.  Wellicht schreef Van Lennep hier zijn gedichten. Het uitzicht reikte tot aan de zee en al het land behoorde toe aan de familie Van Lennep.  De naam van de schrijver kent men nog, maar de namen van de buitenplaatsen nauwelijks.
De  SKBL ziet het als haar taak om Leyduin, Huis te Manpad en het kasteel te Heemstede meer onder de aandacht te brengen. Dat maakt kunsthistoricus Dessing tot een man met een missie om dit culturele erfgoed te laten  voortbestaan.

Moestuin

Bij Buitenplaats Leyduinbevindt zich ook de moestuin, waar ongeveer tweehonderd vrijwilligers werken.

Midzomer Buitenplaatsen weekend

Jaarlijks stellen de buitenplaatsen hun poorten open voor publiek tijdens het zgn. Midzomer Buitenplaatsen weekend. Concerten, high teas, exposities en tal van andere activiteiten doen dan de doorgaans verstilde buitenplaatsen bruisen van de activiteiten. Deze doen de oude glorietijden van weleer herleven maar zijn ook helemaal van nu.

Kijk voor meer informatie op de website van buitenplaatsen en landgoederen Kennemerland.

Tip: bezoek ook eens de buitenplaats van Amerongen, de parel van de Utrechtse Heuvelrug.