Bollenstreek : niet alleen in het seizoen maar het hele jaar door b(l)oeiend

Bollenstreek: hele het hele jaar b(loeiend). Dat was het thema van de 68 ^e Hollandia Netwerk Bijeenkomst van organisatie Promotie Recreatie En Toerisme. Ruim zeventig deelnemers verkenden de streek van de bollen.

23 mei 2019. Na een vers gebakken stroopwafel en een kopje koffie of thee splitsen de deelnemers zich in twee groepen. De ene neemt deel aan de “Short tour Bollenstreek”. Per touringcar ontdekken ze de Bollenstreek met zijn schuren en een moderne dahliakwekerij.

Museum de Zwarte Tulp

Zelf kies ik voor het bezoek aan Museum de Zwarte Tulp. Deze floreert enigszins verscholen aan het gezellige plein van Lisse. Binnen ontdek je het verhaal achter de bollen met als voornaamste de tulp.
In een hoek staat een bolderkar voor zieke tulpen. Aan de muur zie ik schilderijen van Dirk Honders 1959. Onder de titel ‘zicht op de Bollenstreek’ schilderde hij het gebied tussen Haarlem en Leiden. Kleurrijke bollenvelden, robuuste schuren, dorpsgezichten en markante villa’s. Onder de werken staan zilverkleurige tulpen als voorbeeld van moderne kunst.

Zhuang Hong Yi

Oud en nieuw komen in Museum De Zwarte Tulp samen. Betoverend zijn de werken van Zhuang Hong Yi. Hun kleur varieert van rood naar blauw terwijl je erlangs loopt. Zijn inspiratie vond hij toen hij vanuit het vliegtuigraam voor het eerst de kleurenpracht van de Bollenstreek zag.
‘’Het was als een schok voor mij’’, zegt Zhuang. ‘’Nooit eerder had ik bloemen in zulke overvloed en weelde gezien. Dat beeld is letterlijk op mijn netvlies gebrand. Het zou mijn artistiek lot gaan bepalen.’’

Particulier initiatief

Museum De Zwarte Tulp werd in 1985 opgericht dankzij particulier initiatief. Het zijn vooral de leden van het Gilde van de Zwarte Tulp die het museum financieel in stand houden. Het Gilde telt 170 leden onder wie zowel particulieren als bedrijven. Zij voelen zich verbonden met het erfgoed en de cultuur van de Bollenstreek.
Dat geeft het museum een sfeer die mij als buitenstaander raakt. De kleine collectie straalt de emoties voor het vak uit. Met liefde verzameld en behoedzaam ten toon gesteld door particulieren. Kostbaar om haar emotionele waarde als een schatkamer vol herinneringen.

Wetenschappelijk onderzoek

Op de eerste verdieping vertelt een tijdlijn het verhaal van de tulp. Dat begon voor de Europese tulpenteelt in 1562 met de de aankomst van een vracht bollen in de haven van Antwerpen. Het initiatief hiertoe nam Ogier Gilseen van Bubeke, de Weense ambassadeur voor Turkije.
In het land van de sultan raakte hij overvallen door de overvloed aan bloemen. Ze kwamen uit Azië. Daar ontdekten handelaren van de zijderoute de in het wild groeiende bloemen. Ze namen de tulpen mee als talisman (geluksbrenger).
Vol interesse lees ik verder op de tijdstabel vol leuke en vooral interessante weetjes. Verder zie ik rieten manden en houten werktuigen plus foto’s. Ze laten zien hoe het vroeger was.
Laboratoria-tafels geven een impressie van het onderzoek naar tulpen. Zoals het onderzoek naar gevlamde tulpen, ”Hollanders houden van gevlamde tulpen,” zegt directeur Werner van den Belt. ”Pas na drie eeuwen research bleek een virus de oorzaak te zijn.”

Bollenstreek: Wereldwijde export

‘’Ons Museum de Zwarte Tulp beschikt nog over de allereerste commerciële bollencatalogus ter wereld’, zegt van den Belt trots. Hij neemt me naar een muur met daarop het jaartal 1612.
In dat jaar verscheen de catalogus van Emmanuel Sweerts.
Als telg uit een welgestelde familie van handelaren was hij gevestigd in Antwerpen. Daar verhandelde hij vooral rariteiten, waaronder ook de tulp. Hij rangschikte ze in een catalogus bestemd voor de Frankfurter Messe.
Tot 1647 kreeg de catalogus liefst zes herdrukken. Nar het voorbeeld van Sweerts trokken handelaren met de catalogus van Sweerts door Europa. Het werk droeg bij aan de tulpomania. Deze windhandel bloeide vooral in Haarlem in de jaren 1630-1637.

Kunstenaars schilderden de Bollenstreek

De stillevens in Museum De Zwarte Tulp getuigen van de door schilders gebrachte hulde aan bolbloemen. Zoals door Judith Leyster. Zij ontdekt dat het koppen van de bloemen de groei van de bol bevordert.
Vincent van Gogh schilderde als eerste de kleurrijke velden van de Bollenstreek. Dat was in 1883 kort na het ontstaan van de geestgronden door afzandingen voor de kalkzandsteenindustrie. Het doek is te zien in de National Art Galery van Washington.
In Museum de Zwarte Tulp zie ik andere kleurrijke werken. Zoals de boot aan het einde van het tulpenseizoen van August Ludere-Cleve. Het afgevallen blad toont de schoonheid van het vergankelijke. Zoals historie verdwijnt maar levend blijft dankzij museum De Zwarte Tulp.

Bollenstreek het hele jaar b(l)oeiend:

• De Bollenstreek trekt in het seizoen miljoenen bezoekers uit in totaal meer dan honderd landen. Ook buiten het seizoen loont een bezoek de moeite. Dat bleek tijdens de plenaire bijeenkomst van de Hollandia Netwerk Bijeenkomst.
• Lois Flinkcerbush, directeur van de economische board van de duin-en bollenstreek noemde dit gebied: ‘’het grootste aaneengesloten plassengebied van Nederland. Een groene oase tussen de vier grote steden. In het voorjaar één grote bloemenzee.’’
• Gildemeesters Bollenstreek; het gilde telt 170 prominente figuren. Volgens voorzitter Jan van Vliet speelt Museum de Zwarte Tulp een belangrijke rol in het bewaren van cultuurhistorie. Het museum is bij uitstek de plek om verleden van bollenkweek en -handel, heden en toekomst te delen.
• Museum de Zwarte Tulp: dit museum neemt je mee naar het rijke veelzijdige verhaal van de Bollenstreek. Hier zie je de bollencatalogus van Emmanuel Sweerts uit 1662 maar ook moderne kunst zoals de kleurrijke werken van Zhuang Hong Yi. Het museum wil de regio verbinden. Ook op sociaal gebied. Het Museum startte projecten voor demente mensen en werkt samen met verzorgingshuizen in de regio.
• Ton van Eijk;  hij wees op het ‘’Holland dahlia event’’ van 21 tot 23 augustus 2019.
• Restaurant De Oude Pastorie; hier genoten we van een biologisch menu voor € 22,50 inclusief een glas wijn.
• Tijdens de netwerkborrel genoot ik van een heuse wodka gestookt van tulpenbollen met als naam ”Clusius Dutch Tulip Wodka”. Stoker Joris Putman behaalde in 2018 de eretitel van meest innovatieve bedrijf van Haarlemmermeer en Duin-en Bollenstreek;
• Tijdens de bustour bezochten deelnemers aan de Hollandia Netwerk Bijeenkomst het bedrijf I Love Dahlia en bloembollenbedrijf De Tulperij.
• Tijdens de ontvangst verwende Dutch Food Concepts de deelnemers met vers gebakken stroopwafels en poffertjes.

Wist je dat?

Wist je dat landen binnen Europa hun eigen soort vazen voor bolbloemen hebben? In Nederland hebben ze tuiten waarin de bloemenstengels passen. Engelsen kiezen voor buikvormige glazen die niet omvallen. Duitsland en Denemarken kennen lange slanke glazen die passen tussen hun dubbele glazen. Bij de Fransen staan de vazen op een voet, meer dan eens rijkelijk gedecoreerd met email. Amerika importeerde de vazen of maakte deze na.

De Stichting Promotie Recreatie en Toerisme vierde op 18 mei 2022 haar 75e Hollandia Netwerk Bijeenkomst. 

Kijk voor meer informatie op de website van de Bollenstreek.