Dagje uit in Haarlem; Orde van den Prince belicht het cultureel erfgoed

Dagje uit in Haarlem met daarbij de nadruk  op haar culturele erfgoed. Dat was op 22 april het thema van de door de Orde van den Prince afdeling Kennemerland georganiseerde gewestdag. Ruim negentig leden bezochten een stukje veelal onbekend Haarlem.

Dagje uit in Haarlem opende in het Johannieterklooster (Jansstraat 40). Gesticht in 1318 behoorde dit klooster samen met de huidige Janskerk (de oudste kerk van Haarlem) en de sint Jans kliniek tot de geestelijke ridderorde van de Johannieters. In dit voormalig klooster huist nu het Noord-Hollands Archief.

Dagje uit in Haarlem: de historie belicht

Haar naam dankt dit complex aan Geertgen tot sint Jans (1460/1465 – 1490/1495). Hij geldt als de grondlegger van de Nederlandse schilderkunst. Hier leefde en werkte hij jarenlang voor de Commanderij van sint Jan.
Binnen zie ik zwarte kogels in de wit geklakte muur van het voormalig klooster. Ze herinneren aan het Spaanse beleg (1572-1573). Volgens Maarten Brock, bedrijfsleider van het Archief,  lieten de Spanjaarden de Haarlemmers uithongeren.
”Voorheen logeerde Willem van Oranje wel eens in het klooster. Het menu bestond dan uit zalm, steur, snoek vergezeld met bier en wijn. Tijdens het beleg vormden gebakken rat, honden en katten het menu.”

Hartelijke ontvangst door mgr Hendriks tijdens dagje uit in Haarlem

Na een vaartocht over het Spaarne worden we in de katholieke basiliek st Bavo hartelijk ontvangen door mgr dr J. Hendriks. De hulpbisschop van het bisdom Haarlem-Amsterdam vertelde ons over Haarlem als bisschops- en kathedralenstad.
“Haarlem telt maar liefst drie kathedralen. Haarlem was van 1559-1587 al een bisdom met als kathedraal de Grote Bavo (1520) op de Markt. De eerste bisschop van Haarlem was Nicolaas van Nieuwland (1510-1580). Totdat de Reformatie 1853 de katholieke kerkgang verbood.
Na het herstel van de bisschoppelijke hierarchie in 1853 werd Haarlem weer een bisschopsstad. De Josephkerk was in de periode 1853-1898 de kathedraal van Haarlem. Tussen 1895 en en 1940 werd de kathedrale basilieke st Bavo gebouwd met als architect Jos Cuypers.”

Basiliek st Bavo

Momenteel nadert de balisliek het einde van een ingrijpende renovatie a 26 miljoen euro. Meer daarover vertelde Hendrik Duijts, van kerk- en stichtings­bestuur van de kathedraal. Helaas waren de dia’s niet te zien door de lichtval van buiten.
Tijdens de rondleiding wees hij op de glas-in-lood-ramen van glaskunstenaar Dibbets. Hij verwerkte in zijn glas-in-loodwaren de -ramen  halfedelstenen. ‘’De basiliek is gekleed als een bruid, want als je naar de Heer toe gaat, dan moet je heel mooi gekleed zijn,”

Ontvangst door burgemeester Jos Wienen

Dagje uit in Haarlem vervolgde met een bezoek aan de Gravenzaal van het stadhuis van Haarlem (1377), voormalig jachtslot van de Graven van Holland. Dar wachtte ons in de Gravenzaal een hartelijke ontvangst door burgemeester Jos Wienen.
“Gebouwd naar een ontwerp van Lieven de Key in Hollandse renaissancestijl is het momenteel  het  oudst functionerende stadhuis van Nederland,” vertelde de burgemeester. Hij wees ook op het  wapen van Haarlem.
Ontstaan in de Mideleeuwen toont dit vier sterren op een rood veld, een zwaard en een kruis. Het zwaard wijst op de dappere strijd van de Haarlemmers tijdens de slag bij Damiate.  Het wijst op het gedreven zijn door het geloof. De wapenspreuk luidt: ‘’Dapperheid overwint door kracht.”

Grand Café restaurant Brinkman

Tot slot eindigde Dagje uit in Haarlem in Grand Café Restaurant Brinkman op de Grote Markt.  Daar vertelde Gerard Jaspers, lid van de afdeling Kennemerland. ons over de historie.  Het dankt zijn bestaan aan Heinrich en Joseph Otto Brinkman, voorheen kelner bij Krasnapolsky. Samen met Adolf Krasnapolsky  en kleermakersnecht Anton Sinkel (van de bekende winkel van Sinkel openden zi)  in 1879 horecalocatie Brinkman. Het vormde een mooi besluit van dit dagje uit in Haarlem van de Orde van den Prince.

Extra: tips voor dagje uit in Haarlem;

• Kathedraal Museum van de basiliek st Bavo.
• Frans Hals Museum; hier zie je vooral doeken van Haarlemse meesters en wisselende exposities.

Wist je dat?

Wist je dat st Bavo zowel de beschermheilige van Haarlem als van Gent is. Je ziet hem uitgehouwen in de gevelsteen van de grote Bavo helemaal bovenaan aan de zijbeuk op de Oude Groenmarkt. Tijdens de Beeldenstorm lukte het niet om zijn beeld van de kerk te gooien. Wel vielen drien aanvallers naar beneden. Zij overleefden deze val niet.
Ook zin in een dagje uit in Haarlem?  Kijk dan op de site van Haarlem City Marketing.