Gouden Eeuw :Maurits en zijn broer Frederik Hendnik en echtgenote Amalia van Solms, een portret van Gustave Nouel .
Gouden Eeuw zo noemen we de bloeiperiode in de Noordelijke Nederlanden tijdens de 17e eeuw. Handel, wetenschap, politiek, militaire macht (vooral ter zee) en kunsten beleefden ongekende hoge tijden. In 1618 ontbrandde echter bijna een burgeroorlog tussen remonstranten (Arminianen) en contraremonstranten (Gomaristen).
Gouden Eeuw begint in 1602 met de oprichting van de Verenigde Oost-Indische Compagnie. Om de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden de kans te geven zich te ontwikkelden sluiten de Spanjaarden met de Nederlanders in 1609 een twaalf jaar durend bestand.
Echter, in het bolwerk van de calvinisten ontbrandt de strijd tussen Arminianen en Gomaristen. Volgens de Leidse hoogleraar theologie Jacobus Arminius (1560-1609). Is de menselijke wil van invloed op zijn uiteindelijke lotsbeschikking.
Franciscus Gomarus (1563-1641), eveneens hoogleraar theologie te Leiden, weerspreekt de woorden van Arminius. Gomarus houdt vast aan de predestinatieleer zoals beschreven door Calvijn. Deze stelt dat God al voor de komst van de mens naar de aarde weet, wie er zalig wordt en wie niet. Volgens Gomarus is heel de wereldgeschiedenis de uitwerking van een eeuwig heilsplan Gods.
“Arminius heeft in de Kerk van de Heer een afgod gemaakt van de vrije wil van de mens”, mopperen de Gomaristen.
Om de gemoederen te sussen en de gereformeerden weer te verenigen stellen de stadhouders en Gomaristen Maurits en Lodewijk een Nationale Synode van Arminianen en Gomaristen voor.
Dat maakt raadspensionaris en Arminiaan Johan Van Oldenbarnevelt razend. Volgens hem maken de Arminianen geen schijn van kans wegens hun geringe aantal, Op 4 augustus 1617 dient hij samen met Staten Generaal de Scherpe Resolutie in.
Hierin verklaren ze zich voor altijd te verzetten tegen een Nationale synode om zo de calvinisten te verenigen. Naar aanleiding van het oproer en de plunderingen tegen de remonstranten machtigt de Resolutie steden om zelf waardgelders in dienst te nemen. Deze soldaten moeten een nieuwe eed afleggen, niet aan de stadhouder maar aan de Staten van Holland en aan de besturen van de garnizoenssteden.
Haastig schrijft Willem Lodewijk op 11 augustus 1617 aan Maurits: ”Men moet nu kiezen. Of de Arminianen hun gang laten gaan, of, als men zich tegen hen stelt, het gevaar onder de ogen zien en maatregelen beramen om de Staat te behouden. De goedgezinden in Holland moeten de Staten-Generaal en de Raad van Staten vragen, om de Grondwet te handhaven, de Gereformeerden te beschermen, en de onbillijke en heftige procedures der Arminianen tegen te gaan”.
Uiteindelijk kwam de Nationale Synode er toch en wel van 1619-1621 met als resultaat de Statenbijbel.
In het kader van 500 jaar Reformatie werd op zaterdag 5 november in de Grote Kerk van Dordrechtde Nationale Synode gehouden. Op weg naar 2018 en 2019 stond de vergadering uitgebreid stil bij de betekenis van de toen langer dan zes maanden durende internationale bijeenkomst die als Dordtse Synode te boek staat. Tevens kreeg burgemeester Arno Brok het eerste exemplaar van de Dordrecht Bijbel aangeboden.
Binnen het kader van 500 jaar Reformatie vinden boeiende exposities plaats over de bloeiperiode van de Gouden Eeuw, zoals:
Wist je dat we aan de Dordtse Synode de Statenbijbel en de Dordtse leerregels danken? Aan de Synode wijdt het Hof van Nederland te Dordrecht diverse exposities en thematische wandelingen.
Klaus Kenneth overleefde zijn eenzaamheid met zijn gitaar en meisjes totdat hij God vond Klaus…
200 jaar KNRM, Katwijks Museum, expositie Redders op zee. De KNRM (Koninklijke Nederlandse Redding Maatschappij)…
Rouwverwerking, lezing van rouwcoach Paul Stolwijk voor Bij Barth, Bartholomeuskerk Poeldijk, 5 april 2024. Vlnr:…
Grimbergen, prior Johan Goossens van de abdij der Norbertijnen. Op de achtergrond de abdij en…
Maassluis, 1924, koningin Wilhelmina zwaait naar de burgers vanaf het balkon van het raadhuis (nu…
Arendo Joustra bij WNL op zondag, 17 maart 2023 Arendo Joustra was 24 jaar lang…
View Comments
Beste Mensen
Ik mis uw empathie naar de remonstranten. Het is alsof Maurits de redder des vaderlands was. Wanneer Maurits en Oldenbarnevelt op goede voet hadden gestaan dan hadden zij samen dit geloofsconflict opgelost. De dynastieke agenda van de Oranjes was echter van groter belang dan de geloofsagenda. Maurits koos partij voor de contra remonstranten omdat hij dan tegenover Oldenbarnevelt stelling kon nemen. Bovendien verzekerde hij zich van de steun van de niet denkende massa. Oldenbarnevelt en Maurits vonden beide het probleem van de predestinatie eigenlijk onzin en een achterhaalde theologische dwaling. Ode aan de synode is beslist een verkeerd gekozen benaming. Het wekt de indruk dat het een feestelijke aangelegenheid was. Men hoeft niet trots te zijn op deze gebeurtenissen, mensen zijn onthoofd, hebben zelfmoord gepleegd, zijn uit hun ambt gezet, zijn verbannen en uitgekotst. Je kan dan ook de vraag stellen of de gedenkpenning, gemaakt door Teun Okkerse, met het opschrift ‘Gastvrijheid’ wel toepasselijk is. Deze gastvrijheid gold zeker niet voor de remonstranten.
Dag Henk,
Hartelijk bedankt voor uw interessante en terechte aanvulling. Met Ode bedoelde ik het voorkomen van een burgeroorlog door het houden van een synode.
Hallo Marianne
Natuurlijk is het voorkomen van een burgeroorlog een zegen geweest voor ons land. De oplossing had echter niet gepaard hoeven te gaan met moord en diskwalificatie van mensen. Maurits had echter als bevelhebber van het leger de mogelijkheid om zich te ontdoen van zijn belangrijke politieke tegenstander, van Oldenbarnevelt. De Oranjes hebben dit door de eeuwen heen altijd slim gespeeld. Maurits zijn daad zou ik dan ook willen vergelijken met de Decembermoorden in Suriname door meneer Bouterse.
Op belangrijke zittingen lieten de Oranjes zich niet zien. De eerste Statenvergadering in Dordrecht was W de Zwijger niet aanwezig. Op de Dordtse Synode heeft Maurits zij neus niet laten zien. ik kan mij dat overigens goed voorstellen, je begeeft je maar in een kwetsbare positie als vermeend leider. Bovendien kan je ook niets stoms zeggen. (Hij was een beetje dom).
Vriendelijke groet,
Henk Mesman
Dank je wel Henk, voor deze toevoeging. Hoe komt het dat je zoveel weet van dit alles?
Bij de foto van Arminius is de naam niet goed gegeven: Armnius
Hartelijk dank voor deze correctie. Inmiddels heb ik het gewijzigd.
Ik wens u nog een fijne dag, Marianne Visser van Klaarwater
In de 17 eeuw was er nog geen vast gelegde spelling. Namen werden vaak geschreven zoals de naamdrager zijn humeur was op dat moment.
Dag Henk,
Wat interessant om te weten.
Ik denk dat het ook zo gegaan zal zijn bij het kiezen van een achternaam.
Een grapjas maakte daarvan: Naaktgeboren of Suykerbuyk.
Tja en als die twee met elkaar trouwen dan krijg je Naaktgeboren-Suykerbuyk.
Zoals in de jaren '60 een medewerkster van het Baarns Lyceum heette.
Hartelijke groet,
Marianne Visser van Klaarwater
De Nederlandse spelling is in Nederland, Vlaanderen en Suriname officieel geregeld. Het betreft, in gewijzigde vorm, de zogenoemde spelling-De Vries en Te Winkel. Deze spelling, opgesteld in 1863, is in België ingevoerd in 1864, in het Koninkrijk der Nederlanden in 1883. Dus die grap waar jij op doelt Suykerbuyk is heel goed mogelijk.
Chapeau voor jouw kennis en enorm leuk om dit te lezen.
Hoe komt het trouwens dat jij dit zo goed weet?
tja kwestie van veel lezen. maar vertel eens je hebt een stuk geschreven over de Dordtse synode . Waar kan ik dat lezen.
Goedemorgen Henk,
De blogpost lees je nu.
De synode staat verder uitgebreid beschreven in mijn boek ''Het geloof van Oranje'' (U2pi 2015).
Dit is te koop bij elke boekhandel en te leen in de bibliotheek.
Zie ook: https://www.verderopweg.nl/2017/11/21/oranjevorsten-geloof/
Hartelijke groet,
Marianne Visser van Klaarwater
Beste Mevrouw
Dank voor uw informatie.
Hartelijke groet,
Henk Mesman
columnist