Tulpomania: windhandel tulpen herleeft in Haarlem tijdens toeristisch uitje

Tulpomania. Zo heet het bier waarvoor brouwer Michel Ordemans op 19 januari het hop toevoegde aan het brouwsel. Het vormt de start voor het project Tulpomania. Daarmee willen Haarlem, Jopenkerk, Frans Hals Museum en Keukenhof  de bloemengekte uit de gouden eeuw doen herleven (24 maart-16 mei 2016).

“De Tulpomania, een windhandel in tulpenbollen, begon destijds in Haarlem”, vertelt Bart Siemerink, directeur van Keukenhof,  In 1635, tijdens de Gouden Eeuw kostte een enkele bol van, bijvoorbeeld, de Semper Augustus  10.000  gulden per bol. Dat was evenveel als de prijs van een grachtenpand in Amsterdam.
“Vond je dat te duur, dan kon je door bekende meesters voor 2500 gulden tulpen laten schilderen”,  voegt Ann Demeester, directeur van het Frans Hals Museum eraan toe.

Tulpomania en de Semper Augustus

Als symbool van de tulpomania prijkt nu de bloedrood gevlamde tulp Semper Augustus op affiches. In het project Tulpomania werken Haarlem, het Frans Halsmuseum, Jopen Bierbrouwerij en Keukenhof met elkaar samen. Een speciale stadswandeling voert door tulpenstad Haarlem met 1200 rijksmonumenten de tweede monumentenstad van Nederland.

Tulpomania: Bloemenstad Haarlem

Dankzij de vruchtbare bodem  is Haarlem voor Nederland nog steeds de bloemenstad bij uitstek. Al meer dan 50 jaar promoten bloemenmeisjes de stad. Sinds 1947 is Haarlem jaarlijks het eindpunt van de bloemencorso van de Bollenstreek,  een van de grootste bloemencorso’s ter wereld.
Ten zuiden van Haarlem bevonden zich in de 17^e eeuw buiten de Kleine Houtpoort de boomgaarden en landerijen met de tulpenvelden van de bekende kwekers Pieter Bol, Barend Cardoes, Dirk Voorhelm en anderen.

Frans Hals Museum

In het Frans Hals Museum slaat ook de bloemengekte toe. Dankzij vele vrijwilligers zien we overal mooie boeketten van tulpen en andere bloemen in speciaal gemaakte en antieke bloemenvazen. Een handige audiotour vertelt allerlei bijzonderheden over de bloemen op de doeken en hun betekenis.

Tot de vaste collectie van het Frans Hals museum behoren twee schilderijen over de gekte van de Tulpomania.  Op een werk van Hendrick Gerritsz ‘’Flora’s mallewagen”  (1640) rennen boze wevers achter een mallewagen. Een door Simon Stevin ontworpen zeilwagen waarmee prins Maurits van Oranje met een snelheid van 50 km per uur van Scheveningen naar Petten vaarde. Op deze mallewagen zitten dwaze figuren rondom de godin Flora. Leckebaert kan het drinken niet laten, Graegrijk houdt een zak met geld in zijn hand en Liegwagen verkoopt praatjes. Dame Vergaer weegt al haar geld. Dame IJdele hoop houdt een vogel in haar hand. De mallewagen zal spoedig in zee verdwijnen zoals ook de tulpomanie gedoemd is kopje onder te gaan. Op de achtergrond zien we de st Bavo van Haarlem.

Semper Augustus is het symbool van tulpomania

In februari 1637 stortte de handel in tulpenbollen opeens in.  Wat bleek? De bloedrode vlammen op de Semper Augustus , Victoria en andere tulpen werden veroorzaakt door luizen. Zodra dit bekend werd probeerde iedereen zijn tulpenbollen halsoverkop te verkopen. Veel speculanten verloren een fortuin en bleven met schulden achter. Schilders en tekenaars dreven de spot met de tulpenhandel op hun doeken en prenten.
Mooi verbeeld zien we dit op de ‘’allegorie op de tulpengekte’’, een werk van Jan Breughel en behorende tot de vaste collectie van het Frans Halsmuseum. Het is een doek vol dwaze apen. Apen onderhandelen over de prijs voor een tulpenbol. Apen tellen geld. Rechts onderin staat een aap op tulpen te plassen om de spot te drijven met de tulpomanie.

Tulpomania en Jopen

In de 17^e eeuw lagen op de kaden langs de grachten grote houten vaten vol bier de zogenaamde Jopen. Vooral het Koytbier en Hoppenbier waren favoriet. Genoemd naar deze houten vaten opende op 11 november 2010 in de voormalige Jacobskerk (1910-1975) een stadsbrouwerij annex grand café/ restaurant genoemd Jopenkerk.
Voor Tulpomania ontwikkelden de Jopenbierbrouwerij het speciaalbier Tulpomania. Gebrouwen naar oud Luiks recept bestaat dit voor 50% uit spelt. Een droog fris bier, dat begint met iets van bloemen en eindigt met een bittertje.

Keukenhof

Vanuit de Jopenkerk wandel je in een kwartiertje naar het station. Daar vertrekt de bus naar Keukenhof.

Tips van 10tips4trips

• Frans Hals Museum: Gelegen in een Anton Pieckachtig straatje toont het werken van Haarlemse en andere meesters. Zowel vaste als wisselende exposities.
• Keukenhof: elk jaar zes weken lang de mooiste tulpentuin van Nederland.
• Jopenkerk: gezellig, trendy, stadsbrouwerij/proeflokaal/grand cafe/restaurant.
• Gezellig genieten in Haarlem. Dat kan, ontdekten wij tijdens een tropisch getint weekend.

Wist je dat?

Wist je dat tijdens Tulpomania ook de kathedrale basiliek st Bavo in bloei staat?

Breughel schilderde de Toren van Babel. Deze is te zien in het Museum Boymans van Beuningen in Rotterdam.