Charlotte de Bourbon en Willem van Oranje in Brielle vereeuwigd in brons

Charlotte de Bourbon en Willem van Oranje kregen op 10 december een eigen beeld in Brielle. Op 12 juni 1575 traden ze in het huwelijk in de Sint Catharijnekerk. Het was het derde huwelijk van de Vader des Vaderlands die bewust koos voor Brielle. In 2022 viert de stad 450 jaar Vrijheid. 

Historica Femke Deen noemde in haar lezing van 10 december Charlotte de Bourbon een intelligente, calvinistische vrouw die gewend was leiding te geven. Deen pleegt momenteel research voor een boek over de derde vrouw van Willem van Oranje.

Charlotte de Bourbon: de sterke vrouw

‘Van Oranje zag het belang in van een sterke vrouw aan zijn zijde,’ stelde Deen. Ruim drie maanden voor haar huwelijk veroverden de Geuzen Op 1 april 1575 Den Briel op de Spanjaarden.

Tijdens zijn openingswoord noemde burgemeester Gregor Rensen de inname  ‘Een fluitje van een cent.’ De stad diende als basis voor de opmars naar de plaatsen in Holland en Zeeland. Deze konden kiezen tussen aansluiten of veroverd worden. Brielle was daarbij de Eersteling der Vrijheid.  

Charlotte de Bourbon, steen des aanstoots

In haar lezing wees Deen op de woede van een aantal protestantse inwoners over dit huwelijk. Ze noemden haar een ‘weggelopen non’, want ze was abdis geweest van het klooster te Jouarre. . Trouwens, Willem van Oranje was nog steeds getrouwd met Anna van Saksen.

Anna had overspel gepleegd met haar advocaat Jan Rubens. Willem van Oranje wilde zich daarom laten scheiden maar wilde niet als vrijgezel door het leven gaan. Daarom hertrouwde hij.

Charlotte de Bourbon en bigamie

Volgens de lezing van Deen maakte Koning Filips II handig misbruik van de ontstane commotie. ‘In de verklaring waarmee hij in 1580 Oranje in de ban deed, noemde hij het huwelijk met Charlotte bigamie en het ‘allerschandelijkste, oneerlijkste en infaamste is waar men zich schuldig aan kan maken,’ vertelde de historica.

Willem van Oranje liet zich niet weerhouden. Op 12 juni 1575 trouwden Willem van Oranje en Charlotte de Bourbon in de Sint-Catharijnekerk. Het op 10 december onthulde beeld toont Charlotte naast Willem van Oranje. ‘Die plaats verdient ze dubbel en dwars’, stelde Deen. ‘Het huwelijk tussen Willem van Oranje en Charlotte de Bourbon is belangwekkender en gelijkwaardiger dan vaak wordt aangenomen.’

Charlotte de Bourbon en Willem van Oranje vereeuwigd door Heleen Levano

Het ongeveer 2,5 meter hoge beeld van Charlotte de Bourbon en Willem van Oranje is gemaakt door Heleen Levano uit Broek in Waterland. Ze maakt beelden van was of klei en overgiet die daarna met brons.

Het kunstwerk pal voor de st Catharijnekerk is zo’n 2,5 meter hoog. Op het werk is Willem van Oranje samen met zijn derde vrouw Charlotte de Bourbon in reliëf afgebeeld. Het werd onthuld door  commissaris van de Koning in Zuid-Holland, dhr J. Smit en burgemeester Gregor Rensen.

Volgens Smit maakt dit monument het liefdesverhaal en de historie tastbaarder. ‘Het indrukwekkende oeuvre raakt, inspireert en verwondert. Destijds werd het liefdesverhaal volop ingezet om de moed erin te houden want pas in 1648 kwam er een eind aan de 80-jarige oorlog’,  sprak de commissaris van de Koning.   

Willem de Eerste Herinneringsstichting

Het beeld van Charlotte de Bourbon en Willem van Oranje kwam tot stand dankzij de Prins Willem de Eerste Herinneringsstichting. Zij plaatst beelden van Willem I op plaatsen die voor Willem I en zijn vrijheidsstrijd belangrijk waren.

De Prins Willem de Eerste Herinneringsstichting is in 1999 opgericht bij laatste wilsbeschikking van Edgar Nordlohne (1922-1999). Het doel van de stichting is het oprichten en onderhouden van gedenktekens die herinneren aan Willem de Eerste, Prins van Oranje.

Erop uit in Brielle

• Brielle vierdeop 1 april 2022 vierhonderdenvijftig jaar vrijheid. 
• Burgemeester Rensen is trots op zijn stad Brielle 
• Burgemeester Gregor Rensen wil mensen hoop bieden.
• Brielle lezing, sinds 2020 vindt jaarlijks de Brielle lezing plaats. Deze legt verband tussen de gebeurtenissen van toen en actuele thema’s van nu.  Historicus Professor dr Henk te Velde hield op 10 december een lezing over herdenken en de polarisatie die daarvan het gevolg is.  

Wist je dat?

Wist je dat de 300^e viering van de bevrijding van Brielle leidde in 1872 tot opstanden die vergelijkbaar zijn met de coronarellen van nu? Volgens Te Velde bekogelden protestanten en katholieken elkaar. De ene partij zag de inname als een feest maar de andere rouwde om de vermoorde geestelijken. Dat waren de martelaren van Gorcum die nog steeds herdacht worden.

‘Evenals nu schrok men destijds van de rellen en vroeg zich af: wat is er aan de hand?Het ging hard tegen hard. Zo worden herdenkingen vaak gebruikt om misnoegen te uiten. Het verleden wordt dan de inzet voor het heden,’ aldus te Velde. 

Kijk voor meer informatie op de website van Brielle. 

In 2015 verscheen bij uitgeverij U2pi mijn boek ”Het geloof van Oranje: vrijheid, verbondenheid, tolerantie.” Door mij geschreven boekjes over ons vorstenhuis verschenen sinds 2005 in de populairwetenschappelijke serie Actuele Onderwerpen. Ook schrijf ik blogposts over ontmoetingen met Koning Willem-Alexander en/of koningin Maxima. Dat leidt tot allerlei uitnodigingen, zoals ook voor de opening van de Geboorte van Nederland op 24 maart 2022 in Brielle.