Theaterpioniers vieren vijftig jarig bestaan van de toneelschuur Haarlem

Theaterpioniers in Haarlem vieren in 2018/2019 de 50e verjaardag van De Toneelschuur. Wat gebeurde er in die jaren? Dat staat te lezen in het rijk geïllustreerde boek ‘Toneelschuur 50’’. De presentatie op 20 oktober vormde de aftrap van een feestelijk theaterseizoen.

1968 was een veelbewogen jaar. Dia’s in de theaterzaal van de Toneelschuur tonen nooit te vergeten gebeurtenissen. Van de val van de Berlijnse muur en de oorlog in Vietnam tot de moord op Marten Luther King (4 april 1968) en de Beatles met hun hit Yellow Submarine.

Theaterpioniers De Toneelschuur: het schuurbrokaat

In Haarlem namen theaterpioniers het initiatief tot ‘’de Toneelschuur.’’ Ze voerden actie met spraakmakende toneelstukken. In maart ’69 organiseerden ze het festival ‘’het schuurbrokaat’’. Dit was een tegenhanger van een nationaal concours voor amateurmusici in de Stadsschouwburg.
‘’Ze laten zien dat er met toneel wel iets anders mogelijk is dan gekeuvel rond bankstellen en het nadoen van Mary Dresselhuys en Ko van Dijk…Het ritme is de gemeenschappelijke hartslag. Tekst is geen middel tot overdracht van ideeën, maar klank, gelijkwaardig aan de fysieke expressie’’ ’’, schreef Jac Heijer.

Theaterpioniers DeToneelschuur en Jac Heijer

Het betreft een door de Haarlemse toneelcriticus Jac Heijer (1936-1991) geschreven artikel over het ontstaan van De Toneelschuur. Het verscheen op 29 december 1979 in het NRC. Het gehele artikel staat nu in ‘Toneelschuur 50’. Het is een van zijn drieduizend tussen 1970 en 1990 geschreven artikelen.
De Toneelschuur voerde actie tegen van alles actie. Van woningnood in Haarlem tot hongersnood in de Derde Wereld. Ze haalden wekelijks de landelijke pers. Lokten ergernis uit bij conservatieve burgers. En werden gevraagd om bijeenkomsten meer te laten bruisen. Van Vredesweek tot Europaweek.

Theaterpioniers De Toneelschuur en striptekenaar Joost Swarte

Wat zou De Toneelschuur zijn zonder de wereldberoemde striptekenaar Joost Swarte? In 1995 kreeg hij de opdracht om De Toneelschuur te ontwerpen. Hij vond het ‘’een crazy idee’’ en voelde zich ‘’zeer vereerd’. Meteen dezelfde avond nog begon hij te tekenen. Zo lees ik in het door Jos Schuring geschreven hoofdstuk ‘’Toneelschuurbaas Frans Lommerse: gevreesd en gerespecteerd strateeg’’.
Het gebouw kwam tot stand dankzij een coproductie van Swarte en architectenbureau Mecanoo uit Delft. Swarte ontwierp een dorpspleintje met daar omheen de verschillende functies van het theater. De kantoorkamers en overlegruimtes kregen naambordjes van personen.
Deze personen waren belangrijk voor de ontwikkeling van de Toneelschuur. Of die de Toneelschuur wil eren. Zo draagt de bibliotheek de naam Jac Heijer. ‘’De Toneelschuur is een cadeau aan de stad’, stelde Schuring tijdens de boekpresentatie.

Theaterpioniers De Toneelschuur: het boek

Jos Schuring vormde samen met Rieks Swarte en Loek Zonneveld de redactie van ‘’ Toneelschuur 50’’. ‘’We wilden geen jubelboek maken’’, stelde Jos Schuring tijdens de presentatie. ‘’Dat is niet gelukt. De Toneelschuur is nu eenmaal geniaal. Als je het doet, dan moet je het goed doen.’’
‘’ Toneelschuur 50’’ is een boek rijk aan verhalen en illustraties. Het beschrijft de ontwikkeling van De Toneelschuur als laboratorium voor nieuwe ontwikkelingen in het theater. Ook de huidige generatie regisseurs komt aan het woord. Te weten: Thibaud Delpeut, Michiel de Regt en Paul Knieriem.
‘’De ontwikkelingen in ‘’het beste theater van Amsterdam’’ worden beschreven door tal van auteurs. Van Carel Alphenaar en Jos Schuring tot Rieks Swarte en Loek Zonneveld.

Theaterpioniers De Toneelschuur: jubileumprogramma

● Kras; Paul Knieriem neemt op spectaculaire wijze afscheid bij Toneelschuur Producties met een groot ensemblestuk. Hij koos voor Kras, geschreven door Judith Herzberg in 1988. Zij ontvangt in november 2018 de Prijs der Nederlandse Letteren 2018 uit handen van koning Willem-Alexander. 10 november t/m 29 december 2018;
● De koning sterft; gebaseerd op de absurde klassieker van Ionesco maakte Olivier Diepenhorst een muzikale en fantasievolle voorstelling over het grote einde. 19 januari t/m 9 maart 2019.
● Het temmen van de feeks; regisseur Nina Spijkers laat alle vrouwenrollen door mannen spelen en alle mannenrollen door vrouwen. Met tekst van William Shakespeare. 23 februari t/m 20 april 2019; · Het wankel evenwicht; Toneelschuurproducties en Theater Amsterdam pakken uit met deze bijzondere jubileumproductie. Met o.a. Hélène Devos, Hajo Bruins, Thomas Cammaert, Malou Gorter in regie van Maren E. Björseth. Van 27 maart tot en met 3 april 2019.
● Met als gastprogrammeur Boudewijn de Groot viert de Stadsschouwburg Haarlem haar 100e verjaardag. Tussen De Toneelschuur en Stadsschouwburg Haarlem bestaat een goede samenwerking.

Het boek Toneelschuur 50

‘Toneelschuur 50’’ is voor € 29,95 te koop in de (Haarlemse) boekhandel of bij itbf   ISBN: 978-90-6403-8679

Wist je dat?

Wist je dat de theaterpioniers van De Toneelschuur tijdens het jubileum speciale activiteiten organiseert om je beter bekend te maken met de theaterwereld? Dit onder het motto ‘Toneelschuur: vijftig jaar vooruit’ . Tijdens speciale activiteiten leer je theatermakers (beter) beter kennen, anders naar een voorstelling kijken of gaat zelf aan de slag gaat met en theatertekst of choreografie.

Ben je op zoek naar meer info of wil je De Toneelschuur financieel steunen? Kijk dan op de website van De Toneelschuur.