Filmmaker Robin Lutz kroop in de huid van kunstenaar M.C. Escher

Vraag: wat hebben de filmmaker Robin Lutz en ik met elkaar gemeen? Antwoord: beiden hadden we een drukker als vader en een van hun klanten was M.E. Escher. Maar wie was Escher? Dat onthult Robin Lutz in zijn adembenemend mooie film ‘Het oneindige zoeken’. Op 9 april beleefde ze film haar première in Leeuwarden, de geboortestad van Escher. Vanaf 12 april is de film landelijk te zie in de bioscopen van Pathé.

Op 3 april zag ik deze film samen met de filmmakers Robin Lutz en Marijnke de Jong in Pathé City Amsterdam. Ik vertelde Robin dat Escher in Baarn een klant was van mijn vader.” Ik zie hem nog zijn fiets tegen ons tuinhek plaatsen en het pad opwandelen, We verbaasden ons erover dat deze enorm bescheiden man zo wereldberoemd was,”

“Grijze muis’’

De  vader van filmmaker Robin Lutz was een drukker in Den Haag. Daar liet Escher vooral litho’s maken, ‘’Deze nam hij mee op een kar met wieltjes. Hij was een grijze muis die wereldberoemd werd,” vertelt Robin Lutz me.
Zelf begreep Escher niets van zijn enorme succes. In de film zegt hij ’’Ik zweef tussen de wiskunde en de kunst’’ Het is een van de vele zinnen uit de honderden door Robin Lutz gelezen brieven.
Om Escher te doorgronden las filmmaker Robin Lutz niet alleen de dagboeken, lezingen en catalogi. Hij las ook honderden door Escher geschreven brieven. ‘’Juist in zijn brieven lees ik zijn emoties. Zijn angsten, twijfels en andere emoties,’’ zegt Lutz.

Filmmaker Robin Lutz en ‘’het oneindige zoeken’’

Kortom: filmmaker Robin Lutz kroop als het ware in de huid van Escher. Dat maakt van ‘’Het oneindig zoeken’’ een indringende film over wat deze wereldberoemde kunstenaar innerlijk bewoog. Zoals hij zelf sprak: ‘’I fear that there is only one person in the world who could make a really good film about my prints: myself.’’
Escher zag zichzelf als de enige die een echte goede film over zijn tekeningen kon maken. Zelf vertelt hij dan ook In ‘’het oneindige zoeken’’ zijn levensverhaal. Zijn oprechtheid van doorleefde gevoelens ontroerde me bij het zien van deze prachtige film.

Dankzij Filmmaker Robin Lutz kan ik me verplaatsen in Escher

Ik kon me verplaatsen in zijn verwondering over zijn wereldberoemde succes. Zonder dit zelf te weten verschenen zijn tekeningen in de wereld van hippies en andere jongeren. Zelf stond hij ver van hen af. Ver weg van ‘’hun kakelbonte wanden, gegil en gekrijs’’, zoals hij hun wereld noemde.
Ik voelde me doordringen in de gedachtewereld van deze wereldberoemde kunstenaar. In zijn drijfveren, zijn angsten en twijfels. Zoals blijkt uit die ene zin ‘’Ik vind het zo bedenkelijk dat ik nooit beter heb getekend.’’
Zijn definitieve doorbraak kwam pas in 1968 dankzij een overzichtsexpositie in het Gemeentemuseum van den Haag. Aanleiding was het jammerlijke lot van zijn Joodse tekenleraar De Mesquita.

Filmmaker Robin Lutz herinnert aan het drama van Eschers leermeester De Mesquita

Op 31 januari 1944 voerden de Duisters de oud leermeester en zijn gezin mee naar kamp Auschwitz. Niets vermoedend besloot Escher in februari op bezoek te gaan bij zijn vriend en leraar. Escher trof het huis verlaten aan. Deuren en ramen stonden wijd open.
De vloer lag bedekt met honderden tekeningen. Hevig geschrokken nam Escher zoveel mogelijk prenten mee. De volgende dag kwam hij terug. Toen was het huis bezet door de Duitsers.
In ‘’Het oneindige zoeken’’ zie ik een tekening met daarop de afdruk van een schoen. Hij is van de soldaat die De Mesquita wegvoerde. De tekening snijdt me dwars door mijn hart. Alsof ik zelf de pijn van Escher voel.

Filmmaker Robin Lutz maakte een film die helemaal klopt

Het zijn niet alleen de woorden en zinnen die ‘’Het oneindige zoeken’’ maken tot een film die helemaal klopt, Ook zijn in de film verbeelde beeldtaal en het visualiseren van zijn gedachten nemen me mee in Eschers levenslange zoektocht: zijn emoties, zijn spel en zijn gepuzzel. Met op de achtergrond zijn geliefde muziek ontstond zo een prachtig beeld van de innerlijke drijfveren van een van de grootste kunstenaars van Nederland.

Adembenemend mooie en meeslepende film over Escher

In adembenemend mooie filmbeelden nam de film me mee naar Italië, waar Escher 20 jaar woonde. Ik ontdekte zijn fascinatie voor dit land. ‘’Het oneindige zoeken’’ nam me ook mee op Escher’s trektochten door de bergen van Italië, Zwitserland en Spanje. Hij hield niet van sneeuw, zoals hij zegt in de film: ‘’Ik haat dat witte lijkkleed dat de aarde bedekt.’’
Steeds was hij op zoek om het oneindige in een plat vlak te verbeelden. Zijn bezoek aan het Alhambra vormde het keerpunt in zijn leven. Het leidde naar werken die eerst Amerika en daarna de rest van de wereld veroverden.

Dankzij filmmaker Robin Lutz en Marijnke de Jong trad Escher uit zijn schaduw

Met ‘’het oneindig zoeken’’ treedt Escher uit zijn schaduw. Daarbij ondersteund door animaties, foto’s en filmfragmenten, vertelt Escher 46 jaar na zijn dood zijn eigen levensverhaal. Persoonlijk, poëtisch en puntig.
Het scenario kwam mede tot stand kwam dankzij kunsthistorica Marijke de Jong. In 2014 richtte zij ‘’culturAlly’’ op om culturele organisaties op inhoudelijk en organisatorisch terrein te ondersteunen. Als directeur van Panorama Mesdag Den Haag (2001-2014) verwierf Marijke de Jong specialisatie in de combinatie kunst en illusie.

Het oneindige zoeken

Productie, regie & camera: Robin Lutz, co- & fieldproductie: CulturAlly, montage: Moek de Groot, NCE, scenario: Marijnke de Jong & Robin Lutz, licht & grip: Koos Westhoff, geluid: Louis Zarli, animaties: Mirage 3D, adviseurs: Mark Veldhuysen & prof. dr. J.L. Locher, geluidsnabewerking: Bob Kommer Soundstudio’s, filmresearch: Rogier Smeele, beschermheer: Sir Roger Penrose,

Leeuwarden: culturele hoofdstad van Europa 2018

De film ‘’Het oneindig zoeken’ kwam tot stand binnen het kader van ‘’Leeuwarden, culturele hoofdstad van Europa 2018.’’ Vooral in 2018 is er veel aandacht voor M.Escher, zoals: · De Interactieve documentaire “De Metamorfose van Escher’’. Daarin staat Eschers werk ‘’De Metamorfose’’ centraal. De NTRC lanceert deze online documentaire op 23 april.
● Het Fries Museum toont van 28 april tot 28 oktober de expositie ‘’Escher op reis.’’
● Eerder vertoonde Paleis Soestdijk een boeiende expositie over Escher.
● De mooiste en meest uitgebreide collectie werken van Escher zijn te zien in Escher paleis, den Haag. https://www.escherinhetpaleis.nl/
● Ben je geïnteresseerd in meer films van Robin Lutz, kijk dan op zijn website.

Wist je dat?

Wist je dat ‘’Het oneindige zoeken’’ een film is van Pathé? Tip: Een avondje uit naar Pathé City wordt extra leuk met het Pathé Filmdiner. Je betaalt voor je ticket en een diner slechts € 25,=. Reserveren:

Kijk voor meer films in en van Pathé op hun website

Soms besteek ik aandacht aan films en hun makers. Zo schreef ik een recensie over No time to die en sprak met de regisseur.