Rosa Spier Huis in Laren : hoog bejaard maar nog steeds zeer creatief

Weet je wat het voordeel is van kleiner gaan wonen? Je hoeft niet zoveel schoon te maken. Zo kan je meer energie besteden aan dat wat je raakt. Vandaar het initiatief van de harpiste Rosa Spier (1891-1967) en Henriette Polak voor het in 1969 geopende Rosa Spier Huis in Laren. Een toevluchtsoord voor oudere kunstenaars. Door huishoudelijke en andere taken over te laten aan anderen blijven ze doorgaan met hun werk. In oktober 2017 doen ze mee aan het Festival of Older People.

Nog zie ik het verbouwereerde gezicht van de makelaar. Het was 2008 en we hadden hem gevraagd ons huis in Lelystad te verkopen. Het huis telde vijf kamers, twee gangen, een timmer-fietsen-en tuinhok. Zowel voor als achter lag een kleine tuin met achteraan ook nog een carport. Om het schoon te houden stofte, zoog en boende ik het een keer per week. Maar volgens de makelaar zag ik veel over het hoofd.

Geen onnodige rompslomp

‘’Tja’’ zei hij. “Als u zoveel schrijft, kan ik me voorstellen dat u iets vergeet.’’ Gelijk had hij. Sinds we hier negen geleden kwamen wonen, scheef ik maar liefst twee boeken. 1) Altijd Anders: paragnost tegen wil en dank (Gopher 2001). Daarmee haalde ik de geruchtmakende Baarnse moordzaak (1960) uit de doofpot. 2) Vorstenhuizen van Nederland, België, Luxemburg (Ten Have, 2005).
Ook schreef ik een tiental boekjes voor de populair wetenschappelijke serie ‘’Actuele Onderwerpen’’. (Lelystad). Bovendien verscheen ik in 1999 twee keer voor de televisie; 1) de tv show van Jan Lenferink. 2) Heartbreak Hotel van Reinhout Oerlemans. Totdat ik besloot de t.v. camera’s weg te sturen. Ik wilde geen BN’er worden, maar een gewoon mens zijn. En ik wilde al mijn energie steken in het schrijven zonder de onnodige rompslomp.

Rosa Spier stak haar energie liever in de harp

Zo voelde Rosa dat wellicht ook. Ze wilde niet energie verspillen aan tijdrovende huishoudelijke taken. Ze stak al haar energie liever in het spelen van de harp. De liefde daarvoor ontdekte ze door haar moeder. Als gescheiden vrouw stuurde ze haar tienjarige dochter naar de muziekschool. De directeur van de school, de componist Henri Viotta, ontdekte al snel Rosa’s muzikale talent. Hij adviseerde haar moeder haar een instrument te laten bespelen.
Rosa’s moeder koos voor de harp. Ze had onlangs genoten van een concert met een harp. En in de muziekschool was net een harpklasje opgezet. ‘Ze schoot daarmee raak in de roos’, aldus Rosa in haar memoires (Mijn levenservaringen). De harp was toen nog een zelden bespeeld instrument. In orkesten werden de harppartijen vaak op de piano uitgevoerd.

Rosa Spier, van concertzalen naar concentratiekamp naar t.v., radio en openbare optredens

Rosa’s passie, wilskracht maar vooral door haar muzikale talent speelde ze al voor de Tweede Wereldoorlog voor uitverkochte zalen in Europa. Totdat de Tweede Wereldoorlog uitbrak. Er volgen loodzware jaren in concentratiekampen. Deze tekenden voorgoed haar leven.
Na de oorlog hoorde het grote publiek weer van haar dankzij radio, t.v. en openbare optredens. Tot haar fans behoorden duizenden schoolkinderen. Tja, dan heb je niet veel tijd voor het huishouden.

Rosa Spier en Henriëtte Polak

Dat gold ook voor andere kunstenaars en artiesten merkte Rosa. Daarom nam ze samen het initiatief tot het Rosa Spier Huis. In 1963 richtte de Nederlandse humanistische firmant en weldoenster Henriette Polak (1893-1974) de Rosa Spier Stichting op. Deze maakte de bouw van het huis mogelijk. Op 11 oktober 1969 verrichtte Marga Klompé de opening als de toenmalige minister van Cultuur, Recreatie en Maatschappelijk Werk.
Het Rosa Spier Huis is uniek in Nederland, en misschien wel in Europa. Al sinds de opening in 1967 wonen en werken er bekende en minder bekende kunstenaars. Acteur John Kraaijkamp Sr. en stripauteur Marten Toonder woonden er tot hun overlijden. Evenals de acteurs Kees Brusse en John Kraaykamp, grafisch kunstenaar Maurits Cornelis Escher en schrijfster en historica Annie Romein-Verschoor.

Inspiratiebron

Hun inspiratiebron voor het maken van kunst droogt niet op. Of het nu om schilderen, muziek maken, of het beoefenen van theater en show gaat. Ondanks hun hoog bejaarde leeftijd genieten ze van het leven door het maken van iets moois. Hetzij in de ateliers of in de muziekstudio’s. Het zij in de concert- en theaterzaal, expositieruimte of bibliotheek.
In deze ruimten organiseert Het Rosa Spierhuis ieder jaar uiteenlopende culturele activiteiten. Van openbare concerten tot theatervoorstellingen. Van exposities tot lezingen, workshops en presentaties voor bewoners of een specifieke doelgroep. Ook besloot ze mee te doen met het Festival of Older People.

Tips van cultuurblogger.nl

• De biografie Weg van de Harp over het leven van Rosa Spier, geschreven door Regina Ederveen, is gepubliceerd in juli 2011 bij uitgeverij Cantique te Rijssen. Bron zijn de aangrijpende maar vaak ook humoristische door Rosa zelf geschreven brieven en dagboeken. Ze gaan over haar roerige leven, haar ervaringen met de harp en de medemens.
• Omroep MAX zond in 2015 de documentaire ”Rosa Spier Huis vol kunstenaars.” uit. De documentaire gemaakt in en over de bewoners van het Rosa Spier Huis in Laren Het laat zien hoe bewoners invulling geven aan hun leven in dit bijzondere verzorgingshuis.
• Wil je weten wat of ik zoal schreef? Kijk dan op de pagina over mijn publicaties.

Wist je dat?

Wist je dat het Rosa Spierhuis een andere locatie krijgt? De Raad van State stelde vast dat het huis uit 1969 en de omringende tuin niet op een monumentenlijst staan. De nieuwe eigenaar van de grond wil op de plek van het Rosa Spier Huis villa’s laten bouwen. Stichting Nieuw Rosa Spier Huis houdt zich bezig met de sponsoring om de diverse culturele faciliteiten te bekostigen.

Kijk voor meer informatie over het Rosa Spier Huis op hun website.

Muziek verrijkt je leven, dat vindt ook de meesterwals. In 2017 genoten we van het jubileumconcert 30 jaar André Rieu.