Gek of geniaal? Wie was die geheimzinnige zonderling van Alden Biesen?

Gek of geniaal? Ze noemden hem Biesengek maar ook wel ”den Heer van der Biesen.” Hij was de laatste bewoner van het in 1220 gebouwde Alden Biesen. In de persoon van Jan Decleir gidst Jonkkeer A. Roelants du Vivier (1889-1974) ons nu door acht eeuwen historie. Maar wie was deze kasteelheer?

Gek of geniaal? In de hal van Alden Biesen staart hij mij aan. Statig en voornaam met onmiskenbaar de glamour van adel. Als vanzelfsprekend danste hij op het hofbal  met koningin Astrid.

Gek of geniaal? Opgeroeid in Alden Biesen

Opgegroeid in en erfgenaam van Alden Biesen was Armand Roelants niet van adel. Om dat te compenseren voegde hij de naam du Vivier (achternaam van zijn moeder) toe.
Bij Koninklijk Besluit op7 maart 1938 werd deze naan erkend. Voortaan heet hij Armand Roelant de Vivier. In 1954 slaagde Armand alsnog erin om de titel van jonkheer te verwerven. Zo gek was hij dus niet.

Gek of geniaal? Bilzen Mysteries

Later zagen de mensen hem bijna uitsluitend een sjofele regenjas. Zoals we hem nu terugzien in de persoon van Jan Decleir tijdens Bilzen Mysteries. Een uniek klank en lichtspel over de 800 jaar historie van Alden Biesen.

Gek of geniaal? De Heer van Biesen

Gek of geniaal? In het tegenover Alden Biesen gelegen brasserie/hotel Takoda drinken we er een biertje op. Het luistert naar de naam ‘’heer van der Biesen’’. Een volmondig biertje met aangename hopsmaak.
Schepen (wethouder) Guy Swennen laat het zich goed smaken. Hij zegt: “Armand Roelants du Vivier leeft voortaan verder in dit nieuwe bier. Een uniek bier met de grandeur van een kasteel en de eigenzinnigheid van zijn laatste bewoner.”

Allesbehalve Gek

“Roelants du Vivier was allesbehalve gek”, meent een medewerker van brouwerij de 13 Heeren. ‘’Meer nog. Hij was creatief en intelligent. In zijn streven naar zelfvoorziening ontwikkelde hij baanbrekende ideeën. Daarom noemen we ons bier de Heer van der Biesen.’’
Armand zelf werd in en rond het kasteel ”den heer” genoemd.
Als een van de eersten plantte Armand in de boomgaard van zijn domein laagstammen. Zoals we deze lage fruitbomen nu zien bij het op 1 mei geopende vlinderpad van Alden Biesen.
Ook zwoer hij bij het heil van de kweepeer omwille van haar geneeskrachtige eigenschappen. “Het moet hem geholpen hebben om ondanks zijn bewogen leven de ouderdom van 85 jaar te bereiken,’’ stelt de medeweker van de 13 Heeren.

Zonderling man

‘’De heer van der Biesen was een zonderling man” zegt Gerard Mergeay. Samen met zijn vrouw is hij gastheer van B&B de Linnerveldwinning. Gerard vertelt: “Als laatste kasteelheer van Alden Biesen meende hij zelf bedruipend te moeten zijn. Ook toen hij daar niet in slaagde.”
De heer van der Biesen vereenzaamde in zijn gigantische domein. Het kasteel raakte verwaarloosd. In 1948 vaardige minister van staat Camille Huysmans een orde uit. Dit om “Desnoods met tussenkomst van de gewapende macht de aftakeling van het kasteel te voorkomen“.

Gek of geniaal? Armand was vooral argwanend

Gerard vertelt verder; “Om een goede indruk te krijgen van de kooplustige kijkers kroop hij hoog in een boom. Hoe zagen ze eruit? Hoe gedroegen ze zich?“
Mede onder druk van de publieke opinie besloot de heer van der Biesen toch tot verkoop over te gaan. Op 8 maart 1971 zou de laatste bespreking plaatsvinden. Om het hoog bezoek te ontvangen liet ”den heer” voor het eerst sinds tien jaar de vuren hoog opsteken.

Brand in Alden Biesen

Om het nestelen van vogels te voorkomen zat de schoorsteen vol hout. In de loop van de jaren verdroogde dit. Door het vuur hoog op te steken vatte het onmiddellijk vlam
Razendsnel verspreidde het zich over de met teerplaten bedekte daken.
Hier en daar had ”den heer” met platgeslagen lege conservenblikken kapotte dakpannen vervangen. Ook was er geen water. Wegens de vruchtbare bodem in de slotgrachten had hij deze leeg laten pompen. Er stonden nu koeien te grazen. In de vlammenzee van het kasteel raakten kostbare schilderijen en meubels verloren.

Verpauperd en vereenzaamd

Tijdens zijn laatste levensdagen werd Armand opgenomen in het ziekenhuis. Juist in die tijd liep Tory Martenslinde daar stage als psychiatrisch verpleegkundige. Ze herinnert zich nog het stukje uit zijn oor.
”Ratten hadden dit uit zijn oor gebeten. Sindsdien stond zijn bed in een kooi van gaas om zich te weren tegen ongedierte.” Dit wordt ten stelligste ontkend door Robert Capiot.  Hij noemt de in mijn artikel genoemde bronnen slecht ingelicht. Volgens hem zouden ze ”den heer” niet of nauwelijks hebben gekend.
Robert werd geboren in het burgerhuis het dichtst bij het kasteel. Zijn vader was dakdekker/schrijnwerker en herstelde wel eens iets op verzoek van ”den heer”.
“Een bevriend koppel van mijn ouders woonde op Alden Biesen omdat de man er (jacht)wachter was. Met hem hadden wij regelmatig de kans in alle vertrekken van het kasteel te komen en ik verzeker u: rond zijn bad stond geen kooi of wat dan ook,” zegt Robert.

Extra: tips voor een bezoek aan Alden Biesen

• Klank-en Lichtspel Bilzen Mysteries: Met een tablet in je hand volg je auteur Jan Decleir door acht eeuwen historie tijdens een prachtig klank-en lichtspel.
• Ook overdag is een bezoek aan Alden Biesen beslist de moeite waard.
• Vlinderpad: Op 1 mei 2017 opent een vlinderpad door de boomgaard bij Alden Biesen.
• Holle wegen wandeling door het Munsterbos bij Alden Biesen, 6,5 km.
• Toeristisch onthaal Alden Biesen; hier vind je elektrsiche fietsen maar ook groene wagentjes om de Haspengouw te verkennen. Tip: ruim van te voren resereren vooral in de bloesemtijd.

Wist je dat?

Wist je dat ze in de gezellige brasserie/hotel Takoda in Rijhoven ook een broodje en ijscoupe Bilzen Mysteries serveren? Heel origineel en lekker.

Kijk voor meer informatie op de webiste van kasteel Alden Biesen.