Kester Freriks: ”Echo’s van Indië” over de onafhankelijkheid van Indonesië

Kester Freriks gaf op 24 september in de Kennemer Boekhandel te Haarlem een lezing over zijn nieuwste boek: Echo’s van Indië : de onafhankelijkheid van Indonesië in verhalen en herinneringen.

Kester Freriks: Kester”Echo’s van Indië” leest als een stemmenspel

Als in een stemmenspel verweeft Kester Freriks persoonlijke belevenissen en verhalen binnen de context van de ontwikkeling van Indië . Wie was er bij betrokken? Wat gebeurde er? En wat betekende dit?
Voor een antwoord sprak Kester Freriks met alle betrokkenen. Met mensen die in het kamp zaten met mensen daarbuiten, met soldaten van het KNIL en mensen in Bronbeek.

Kester Freriks over de Verenigde Oost Indische Compagnie

Nadat de in 1602 gestichte Verenigde Oost Indische Compagnie zich het eilandenrijk toe-eigende, leek het land als vanzelfsprekend van Nederland. We verdrongen de Indische cultuur. We wilden niet slapen onder een klamboe.
De uitzet die Hollandse dames meenamen naar Indië bleek dat het leven in de tropen gericht was op uiterlijk vertoon. Van avondjurken tot zijden schoentjes. Als vanzelfsprekend was het Indische volk slechts ten dienste van de Nederlanders. De elite en het voetvolk.

Kester Freriks over De Jappen

De Jappen maakten aan de illusie van de onbreekbare macht van de Nederlanders abrupt een einde door in een paar dagen al het Nederlandse weg te vagen. “Dat opende de ogen van de Indiërs”, zegt Kester Freriks.

Monument van de Proklamasi

Intussen genieten we van de mooie diás van Kersten Freriks. Zoals de dia van het Vrijheidsmonument. Daar staan Soekarno en Hatta in brons gegoten met op de voorgrond de bronzen proclamatie.
De 17 zuilen op de achtergrond symboliseren de datum van 17 augustus. De vijf kleinere zuilen op de voorgrond verbeelden de vijf grondslagen van de Indonesische staat, de zogenoemde Pancasila met waarden als geloof in één God, rechtvaardigheid, beschaving, democratie, hoffelijkheid. Dit beeld staat in Jakarta vlak bij het woonhuis waar Soekarno op 17 augustus 1945 de Proklamasi uitsprak

Monum Nasional

Mooi en indrukwekkend is ook het Monum Nasional ofwel het Vrijheidsmonument op het voormalige Koningsplein in Jakarta, nu het Merdeka Plaien. Het ontwerp stelt een stamper en vijzel voor. Een gouden, eeuwig brandende vlam bekroont op 137 meter hoogte het monument.  In de voet ervan bevinden zich de originele handgeschreven Proklamasi en de eerste rood-witte onafhankelijkheidsvlag.

Rood-witte vlag

Dan kink door de Kennemer Boekhandel de stem van Soekarmo. Helder en krachtig en met de duur van 1 minuut en drie seconden spreekt hij op 17 augustus 1945 de Proklamasi uit. Meteen daarna hesen ze de Indonesische vlag.
Soekarno’s derde vrouw, Fatmawati, maakte deze in de nacht van 16 op 17 augustus 1945 van een stuk wit katoen van het overhemd van haar man en een reep rode stof van haar schouderdoek, de selendang. De avond ervoor had de vrouw van Soekarno de vlag van Indonesië gemaakt door een rode en witte strook aan elkaar te naaien. Nu hezen de vlag. De revolutie was losgebarsten.

Vlagincident

Een Indonesische vrijheidsstrijder haalde de Nederlandse rood-wit-blauwe vlag neer op het Oranjehotel in Soerabaja en scheurde de blauwe strook ervan af. Daardoor bleef de Indonesische rood-witte vlag over, de Merah-Poethi, het symbool van onafhankelijk en vrij Indonesië. Als het Vlagincident Soerabaja zou deze gebeurtenis, die plaatsvond op 19 september 1945, de geschiedenis ingaan. Cartoon van Joost Hölscher.
Het losscheuren van de blauwe strook aan de Nederlandse driekleur gaf de Indiërs een gevoel van euforie en zelfbewustzijn. Integendeel tot de combinatie van rood-wit-blauw. Dat maakte hen zo ziedend dat je leven in gevaar kwam.

Kester Freriks wijst op het blind zijn van de Nederlanders

Nederland bleef blind voor wat er onderhuids al lang leefde bij de Indiërs. Toen in 1920 de eerst bevrijdingsbeweging haar opstak sloten ze de ogen. Nu noemden ze Soekarmo en Hatta oproerkraaiers en de door hen uitgeroepen Proklamasi een acte uit een operette.
Nederland gaf Indië niet op. Dat gebeurde pas op 1 januari 1958. Alle 40.000 Nederlanders zagen zich gedwongen om het land te verlaten. “Zoals mijn moeder sprak: Soekarno heeft ons eruit geschopt”, zegt Kester Freriks.

Belevingswereld

Waarom was de band met Indië zo sterk, wil na de voordacht een van de aanwezigen weten. ‘Indië was een deel van de belevingswereld”, antwoordt Kester Freriks. Na nog enkele vragen wacht een glas wijn of fris en volgt uiteraard de boekverkoop.

Kester Freriks:  Echo’s van Indië: de onafhankelijkheid van Indonesië in verhalen en herinneringen, Amsterdam, Athenaeum, -Polak & van Gennep, ISBN 978 90 253 0726 4, € 21,50
In de Koninklijke schouwburg op 8 oktober presenteerde Kester Freriks zijn boek ”Tempo Doeloe: een omhelzing”.  Met dit pamflet bepleit hij een eerherstel voor Indonesië.