5 mei 2025. 80 jaar vrede. Intussen hebben aanhoudende wereldwijde conflicten ook hun impact op onze maatschappij. Zo gold het Anton de Komplein in Amsterdam als beveiligings-risicogebied wegens het Bevrijdingsfestival.

Daags voor 5 mei 2025 keken Peter en ik naar de 4 mei-viering op de Dam. Duizenden mensen stonden daar twee minuten stil bij de dodenherdenking. Mijn gedachten dwaalden af naar mijn moeder Riek Reijn (1911-1988).
Zij zat tijdens de Tweede Wereldoorlog in het verzet. Ook dacht ik aan mijn oom pater Bernard van Klaarwater (1897-1943). Hij werd op 18 maart 1943 vermoord samen met 49 andere geestelijken. 

5 mei 2025: 80 jaar vrede, maar..

Een dag later raakten Peter en ik onder de indruk van het vrijheidsdefilé in Wageningen. De aanwezige Tweede Wereldoorlogen waagden hun leven voor ons land. Omwille van ons land zagen ze hun kameraden sneuvelen.
Voor aanvang van het defilé sprak minister Ruben Brekelmans het publiek toe. Een activist liep het plein op. Anderen schreeuwden leuzen waaronder ‘’Free Palestine’’. Politie en handhavers voorkwamen erger. 

5 mei 2025; mensen van ver waagden hun leven voor ons 

Waarom moesten protestacties juist op deze dag herinneringen aan toen verscheuren? Alsof het eigen oorlogsleed van ondergeschikt belang zou zijn. De moord op bijna 102.000 Joden. De razziá’s en bombardementen. De moord op verzetsstrijders.. 
Tien Nederlandse en twintig Britse plus 25 Canadese veteranen waren aanwezig tijdens het defilé. Als 95-plussers herinneren ze zich de Tweede Wereldoorlog nog als de dag van gisteren.

80 jaar vrede dankzij onze bevrijders

‘’Die veteranen zijn onze bevrijders. Daarop moeten we juist trots zijn,” zei Peter met verheven stem. ‘’De periode 1940-1945  was een doorlopende verschrikking. Maar het begint weer. Het houdt niet op.  Wat doen we eraan? Evenals tijdens WOII staan we ook nu machteloos,’’ zuchtte hij.
Brekelmans bleef onverstoorbaar. Aan het eind van de toespraak wees hij op de in totaal vijf ordeverstoorders.  “Laten we elkaar stevig vasthouden  en ons niet uit elkaar laten spelen. Dat is wat ons allen te doen staat. Ik zeg dat ook tegen de mensen die we hier zojuist zagen.”

5 mei 2025 : premier Schoof hoopte op meer waardigheid’’   

Na het defilé ontstaken premier Schoof en zijn Poolse collega Tusk het bevrijdingsvuur. Vervolgens brachten vijfduizend estafettelopers dit naar hun eigen woonplek van de in totaal 201 deelnemende gemeenten.
Het was zo mooi in elkaar gezet. Maar toen… Tijdens de toespraak van Schoof gooiden activisten een rookbom op zijn podium. Naast hem stond zijn Poolse collega Tusk. Juist aan veel van zijn landgenoten danken wij onze 80 jaar vrede. Premier Schoof had gehoopt op meer waardigheid.

Haarlem, 5 mei 2025 Bevrijdingsgala van Stichting Ma-Jong

Waardigheid vonden we ’s avonds op 5 mei wel in de kleine zaal van Phil Haarlem. Daar vierden Surinamers en enkele anderen het Bevrijdingsfestival. De organisatie lag in handen van stichting Ma-jong in samenwerking met andere organisaties.  
Ma-Jong staat voor Mariska de Jong. Zij behoort tot de Marrons. Haar voorvaderen waren de eerste slaven van Suriname. Ook zij stonden machteloos tegenover hun onderdrukkers. Toch ontwikkelde hun cultuur zich tot een rijkdom om trots op te zijn.,
Vandaar dat Mariska in juli 2021 het initiatief nam tot stichting Ma-Jong. Daarmee wil ze bijdragen aan de instandhouding en ontwikkeling van de culturen van de Marrons en inheemse bevolking in Nederland en in Suriname.

Mariska de Jong

Vandaar dat Mariska in juli 2021 het initiatief nam tot stichting Ma-Jong. Daarmee wil ze bijdragen aan de instandhouding en ontwikkeling van de culturen van de Marrons en inheemse bevolking in Nederland en in Suriname.
Surinamers uit heel Nederland kwamen in kleurrijke kledij naar het Bevrijdingsgala. Het was een feest van ontmoeting en herkenning plus erkenning. Met Mariska als stralend middelpunt.

80 jaar Vrijheid: over de rol van Suriname  

Het bevrijdingsgala op 5 mei in Haarlem stond stil bij de rol van Suriname tijdens de Tweede Wereldoorlog. Als adviseur van de stichting wees Gin Sanches op de betekenis van Surinaamse vrijheids- en verzetshelden. .
‘’Vrijheids- en verzetshelden inspireren niet alleen hun eigen volk. Ook raken ze een wereldlijke snaar van hoop en verandering,’’ stelde Gin Sanches. In zijn boeiende lezing nam hij ons mee door de historie vanaf de slavenhandelaren (ca 1650) tot Anton de Kom (Paramaribo 1898 – Kamp Neuengamme 1945). Aan hem danken   Mariska de Jong en andere Marrons hun waardigheid.

80 jaar Vrijheid en menselijke veerkracht

Sanches wees op de overeenkomsten tussen vrijheidshelden en verzetsstrijders. ‘’Beiden belichamen allebei de menselijke veerkracht. Ook vechten ze beiden de strijd tegen onrechtvaardigheid.
Ze verschillen van elkaar qua acties en doelen. Daarin ligt hun uniek zijn. Beide inspireren ons om in moeilijke tijden op te staan voor vrijheid en rechtvaardigheid. Dat lijkt mij in de huidige mondiale politieke ontwikkelingen geen overbodige luxe.’’

Vrijheidsstrijders en verzetsheld Anton de Kom

80 jaar vrijheid dankt Nederland ook aan Surinaamse verzetsstrijders. Een van hen was Anton de Kom. Gin Sanches noemde hem zowel een vrijheidsheld als verzetsstrijder. Sinds 20 juni 2022 staat hij vermeld in de Canon van Nederland.
Allereerst was De Kom de zoon van een tot slaaf gemaakte. Na het afschaffen van de slavernij bleef de rassendiscriminatie. Wegens zijn kleur vond Anton geen goed betaalde baan. Daarom vertrok hij op zijn 23^e naar Nederland.

Anton de Kom en zijn geweldloze strijd tegen racisme

Zijn heimwee naar ‘’Land van blauwe luchten en eeuwige zonneschijn’’ bleef. Hij keerde terug naar Suriname. Wegens zijn politieke activiteiten tegen racisme raakte hij verbannen. Daarom verhuisde hij weer naar Nederland.
Daar maakte hij middels schrijven en lezingen mensen bewust van racisme. Anders dan de actievoerders op 5 mei 2025 deed hij dat alles geweldloos. Hij vertelde het verhaal van zijn vader als man van vrede.

Anton de Kom en kranslegging op 5 mei 2025

De Kom raakte in de jaren 1940-1945 betrokken bij het verzet tegen het Naziregime, Hij overleed op 24 april 1945 in het Duitse concentratiekamp Neuengamme. Anton ligt begraven op het Nationaal Ereveld in Loenen.  
Daar wordt hij elk jaar in april herdacht. Steeds weer wordt daarbij benadrukt dat we onze vrijheid moeten koesteren en beschermen. ‘’Zijn gedachtegoed is nog steeds actueel. Zeker in een tijd waarin gelijke rechten en vrijheid blijvend aandacht vragen’’, zegt Gin Sanches.

5 mei 2025 ook 35-jarig jubileum Baas Berg & Friends 

Het Bevrijdingsgala van stichting Ma-Jong viel samen met het 35-jarig jubileum van Baas Berg & Friends. De band bracht een muzikaal monument dat Surinaamse verhalen tot leven brengt. Daarmee wezen ze op de kracht van muziek als genezing en herinnering plus verbinding.
‘’Baas Berg laat horen wat niet vergeten mag worden’’, zegt Mariska de Jong.  ‘’Hij brengt liederen over overlijden en verdriet plus blijdschap en liefde. Daarmee verbindt hij generaties en werelden.’’

Over de helende kracht van muziek

Mariska wijst op de helende kracht van muziek zoals gebracht door Baas Berg & Friends. ‘’Je ruikt als het ware de geur van kruiden. De gezongen tekst zit vol symmetrie en betekenis. Ze brengt een ode aan het mooie Suriname.
Tegelijkertijd wijst ze ook op de vreugde en verbondenheid van Haarlem. Het is een  prachtige Surinaamse symfonie.’’ Dat de aanwezigen in de zaal genoten bleek uit de enthousiaste reacties. 

De onbekende verhalen van Suriname

Met slag-en blaaswerk bracht Baas Berg & Friends een repertoire uit de 19e en 20e eeuw klassiek. Samen met vele anderen swingde ik mee op de gevoelige en krachtige muziek met een sterk ritme.
Zes toegewijde musici brachten een muzikaal eerbetoon aan Surinamers die streden voor onze vrijheid. Devotie en  vriendschap plus inspiratie vormen de essentie van hun muziek. ’

‘’Samen tilden we Surinaamse muziek naar een hoger niveau in klank en verhaal plus  herinnering’’, zei Mariska na afloop. En Peter…? Hij had genoten van dit kleurrijke Surinaams eerbetoon aan 80 jaar vrede.

Links naar items in deze blogpost over 5 mei 2025

• Stichting Ma-Jong draagt bij aan het in stand houden en ontwikkelen van de culturen van de inheemse bevolking in Nederland en in Suriname.
• Stichting Ma-Jong organiseerde een symposium over inheemse uitvaartrituelen.
• Anton de Kom wees met zijn boek ‘’Wij slaven van Suriname’’ (1934) op het onderdrukken en uitbuiten van de gekoloniseerde bevolking van Suriname. Daarmee maakte hij hen bewust van hun eigen waardigheid.  
• Baas Berg & Friends blaast de authentieke Surinaamse muziek nieuw leven in.
• Acacia verzorgt uitvaarten en is gevestigd in Almere.
• Onder de naam De Jong Uitvaartverzorging verzorgt Mariska de Jong uitvaarten.
  

Wist je dat?

Wist je dat in 1934 het boek van Anton de Kom ‘’Wij slaven van Suriname’’ verscheen? Dit werk was een protest tegen de grote ongelijkheid die er nog steeds was. Ook gaf hij daarmee nazaten van de tot slaaf gemaakte zelfbewustzijn en waardigheid.