Evolutie van 4,5 miljard jaar. Vanaf het allereerste ontstaan van de aarde tot nu. Welke dieren overleefden meteorietinslagen plus vulkaanuitbarstingen en ijstijden? Op 14 februari was ik bij de opening van het Tijdreistheater. Dat is een nieuwe vaste audiovisuele presentatie van Museon-Omniversum in De Haag.
De evolutie onderverdeeld in geologische tijdperken boeide mij altijd al. Als 12-jarige leerde ik op school het rijtje van buiten. Na Alluvium en Diluvium volgden Krijt, Jura, Trias. Nu op mijn 72e ken ik het rijtje nog van buiten,
Alleen noemen ze het Alluvium nu Holoceen en het Diluvium het Pleistoceen. Blijvend was mijn diepgaande interesse. Vooral het verdwijnen van de grote diersoorten (67 miljoen jaar geleden) raakte me. Zouden wij als mens ook ooit verdwijnen? Wellicht werden wij van Homo Sapiens (de denkende mens) de Homo Exstinctius (de uitstervende mens).
Evolutie: van Tertiair naar Krijt
67 miljoen jaar geleden maakte een grote meteorietinslag een eind aan het Tertiair. De Amerikaanse continenten schoven verder weg van Europa en Afrika. In Azië verdween de zee tussen India en het bovenliggende Azië. Ze botsten tegen elkaar aan. Het Himalay Gebergte ontstond.
Gewassen en meer raakten overspoeld door enorme modderstromen. Door gebrek aan voedsel stierven dinosauriërs en andere reuzen uit. Sommige van deze reptielen waren wel acht meter lang. Dagelijks aten ze 70 kg voedsel. Nu was alles bedekt met roet en stof.
Zij overleefden de evolutie
Schildpadden en krokodillen maar ook omnivoren en overleefden wel de evolutie. Dit dankzij een trage stofwisseling en weinig behoefte aan voedsel. Vogels overleefden omdat ze konden zwemmen en duiken. Ook bouwden ze nesten. Anderen pasten zich aan en ontstonden er nieuwe soorten.
Ijs en vulkanen maakten de aarde superkoud en gloeiend heet. Daardoor ontstonden er nieuwe gesteentelagen en daarmee de geologische tijdvakken. Dat maakte steeds weer een einde aan vele levens. 2,5 miljoen jaar geleden kwam de mens met het meest ontwikkelde brein van allemaal.
De evolutie en de mens
Van begin af aan toonde de mens zich een jager. De mens is niet alleen een jager maar ook een vervuiler. Welk leven zal er bestand zijn tegen de mens? Dat leidt tot de vraag naar het beter kunnen beschermen van onze planeet.
Kan de mens de klimaatverandering stoppen en zo zelf overleven? Het Tijdreistheater van Museon-Omniversum stemt tot nadenken over de kwetsbaarheid en de veerkracht van de natuur.
Allosaurus
Het pronkstuk van het Tijdreistheater is een acht meter lange en 3.30 meter hoge Allosaurus. Ze leefde 150 miljoen jaar geleden en was de grootste vleeseter ter wereld. Met haar vlijmscherpe tanden en dodelijke klauwen kraakte en verslond ze haar prooi. Ondanks haar lengte van 8,5 meter rende ze harder dan haar meeste slachtoffers.
Na het Tijdreistheater raakte ik onder de indruk van de expositie. Deze toont zelfs een nest vol eieren van een dinosaurus. Ze bouwden hun nest op de grond in een kuil. Daarna bedekten ze deze met bladeren of zand.
Grootbeeldfilm T.REX
Voorafgaande aan de opening zagen we de grootbeeldfilm T.REX (6+).Drie jonge fossielenjagers ontdekten haar in Noord-Dakota. Daar vonden de 8-jarige Liam Fisher met zijn 11-jarige broer Jessin en hun 10-jarige neef Kaiden Madsen in juli 2022 een groot versteend bot.
Samen met de hulp van paleontologen groeven ze het uit. Het bleek het fossiel te zijn van een T-Rex. Ook wel de Koning van de Tiranhagedissen genoemd. Binnen twee jaar na haar geboorte nam haar lengte toe van 1,80 tot 6 meter.
Computeranimaties
Dankzij computeranimaties kwam T-Rex weer tot leven. Ook zagen we in de film zijn tijdgenoten. Zoals Triceratops en Sinraptor. Hun voetstappen denderden angstaanjagend door de zaal
Triceratops was de aartsrivaal van T-Rex. Sinraptor, was maar liefst zeven meter lang. Hij stilde zijn honger met jonge tyrannosaurussen. Quetzalcoatlus joeg ook op hen. Ze was de grootst vliegende vogel ooit.
Tijdreistheater: een wijze les
Anno 2025 daalt de biodiversiteit. Het leven van steeds meer dieren- en plantensoorten wordt bedreigd. De schildpad overleefde tweehonderd miljoen jaar als oudste nog bestaande reptiel.
De ginko overleefde 250 mijoen jaar als oudste zaadplant ter wereld. De degenkrab bestaat al meer dan 400 miljoen jaar! Klimaatverandering en dierproeven bedreigen nu haar/zijn voortbestaan.
In onze tijd behoren onder andere de panter en de apenarend tot de bedreigde diersoorten. De reis door verleden plus heden en toekomst maakt ons bewust. Het benadrukt het moeten beschermen van onze natuur en haar bewoners. Anders wordt de homo sapiens op de duur de homo Exstinctius . Dan sterven we zelf uit.
Links betreffende deze blogpost over Evolutie
- Tijdreistheater van Museon-Omniversum. Een half uur durende reis door 4,5 miljard jaar geschiedenis. Ontdek hoe leven ontstond, groeide en verdween in vijf tijdperken.. Een indrukwekkende audiovisuele presentatie laat zien welke dieren de vulkaanuitbarstingen, meteorietinslagen en ijstijden overleefden.
- Eerder schonk het Omniversum aandacht aan Jane Goodall.
Wist je dat?
Wist je dat 3,5 miljoen jaar geleden het eerste leven ontstond in de oceaan? Dat waren bacteriën. Daaruit ontstonden verschillende soorten. Door een andere bacterie in zich op te nemen ontstond er suiker dankzij zonlicht. Deze glucose diende als brandstof voor eigen gebruik. Zo ontstonden de eerste eencellige planten die zuurstof produceerden.
De aarde zelf ontstond 4,6 miljard jaar geleden uit een gloeiende gasbol. Een miljard jaar geleden verscheen het eerste leven. Dit moest zich verhouden tot veranderende temperaturen en samenstellingen van gassen in de atmosfeer en tot andere organismen. (bron: Tijdreistheater Omniversum).