Leiderschap en spiritualiteit: thema In Vrijheid  Verbonden 2025

Leiderschap en spiritualiteit was het thema van het symposium In Vrijheid Verbonden in Tivoli Utrecht op 25 januari 2025. Op de foto, beschermvrouw prinses Beatrix en voorzitter Boeddhist Bikram Lalbahadoersing. Foto: blogster Marianne Visser van Klaarwater
Leiderschap en spiritualiteit was het thema van het symposium In Vrijheid Verbonden in Tivoli Utrecht op 25 januari 2025. Op de foto, beschermvrouwe prinses Beatrix en voorzitter Boeddhist Bikram Lalbahadoersing. Na het zingen van het Wilhelmus. Foto: blogster Marianne Visser van Klaarwater

Een warm bad waarin driehonderd mensen van diverse geloven elkaar ontmoet hebben. Van christenen en joden plus moslims tot hindoes en boeddhisten plus humanisten. Zo voelde voor mij de jaarbijeenkomst van In Vrijheid  Verbonden op 27 januari in Tivoli te Utrecht. Het thema was bezield leiderschap als contrast van het gericht zijn op status en macht.

Symbolen van de 6 deelnemende stromingen aan het platform In Vrijheid Verbonden: humanisme, jodendom, boeddhisme, hiondoeisme, islam, christendom,
Symbolen van de 6 deelnemende stromingen aan het platform In Vrijheid Verbonden: humanisme, jodendom, boeddhisme, hiondoeisme, islam, christendom,

’s Morgens in ons appartement hoorden Peter en ik het geluid van tikken op hout. Even later zagen we een vogel vliegen. ‘’Ze bouwen boven ons raam een nestje’’, zei Peter. Er komt weer nieuw leven. Ook in de Verenigde Staten.
Daar legde Donald Trump op 20 januari de eed af als de 47e president van de Verenigde Staten. Met slechts 49% van de stemmen won hij van Kamela Harris. Hij voelt zich geroepen door God.

Donald Trump: bezield leiderschap?

In hoeverre is Trumps leiderschap bezield? Mede voor een antwoord op deze vraag bezochten Peter en ik de bijeenkomst ‘’Leiderschap en spiritualiteit’’. De naam Trump viel daar geen enkele keer. Toch trok ik hier en daar de parallel.
Zoals dat ook gebeurde tijdens het openingswoord van Rachel Streefland. Als loco burgemeester van Utrecht wees ze op het belang van zelfonderzoek. ‘Bij leiderschap gaat het niet om het spreken van grote woorden.’’ Dat advies gaf ze ook mee aan de driehonderd toehoorders. 

Pleidooi voor bezield leiderschap

Als voorzitter van In Vrijheid Verbondenheid Bikram Lalbahadoersing een pleidooi voor bezield leiderschap .’’De samenleving valt in fragmenten uiteen. Het gemeenschappelijk verhaal is zoekgeraakt.
Belangen van individuen en enkelingen overschaduwen het collectief belang. De tegenstellingen nemen toe. Tegen deze achtergrond pleiten wij van In Eenheid Verbonden voor meer ruimte voor bezield leiderschap
.’’   

Hindoe Raj Mohan zong religieuze teksten, begeleid door twee dansers met abstracte choreografie: “O mens, wees een leider. Raak niet gehecht aan de vruchten van jouw handelen.''
Hindoe Raj Mohan zong religieuze teksten, begeleid door twee dansers met abstracte choreografie: “O mens, wees een leider. Raak niet gehecht aan de vruchten van jouw handelen.”

Leiderschap en bescheidenheid

Anne-Maria van Hilst gaf de Joodse visie op leiderschap. ’‘De grootste leiders kunnen fouten van anderen vergeven. Nederigheid is belangrijk. Leiders streven niet naar macht maar naar verbinding.’’
Daarna was het woord aan Prof. Dr. Theo van der Zee. Hij is bijzonder hoogleraar onderwijs vanuit Ethisch en Religieus Perspectief  aan de Radboud Universiteit van Nijmegen ‘’Als bezielend leider stel je jezelf niet voorop. Bijbezield leiderschap gaat het om de gehele gemeenschap,’’ stelde ook hij.

Leiderschap en de crisissen van deze tijd 

Van der Zee wees op de vloedstroom van crisissen die onze maatschappij overspoelen. Ze raken onze maatschappij en welvaart. Daarnaast blijft ook ons persoonlijke leven niet zonder crisis. ‘’Wat brengt ons om met ferme taal en eenvoudige oplossingen de crisis te lijf te gaan?’’ opperde van der Zee.  
’Goed nieuws is zacht. Slecht nieuws schreeuwt.. Het bestrijden van symptomen ontaardt als snel in het wij en zij denken. Daarbij geldt het recht van de sterkste. Bij een leider gericht zijn op status en macht ontaardt zijn beleid veelal in tirannie.

Leiderschap vanuit zingevende tradities

Van der Zee noemde zingevende tradities van cruciaal belang. Zowel voor een vitale en medemenselijke als democratische maatschappij. Ze maken zichtbaar wat belangrijk is voor een goed leven.
‘Leiderschap vanuit zingevende tradities werkt vanuit een grondhouding van vriendelijkheid en mildheid. Het is geen leiderschap van cynische mensen vol eigenwaan.’’ Bij deze laatste zin dacht ik even aan Trump ondanks het niet noemen van zijn naam.

Leiderschap en de kracht van verhalen

Van der Zee wees op de kracht van verhalen. ‘’Deze veranderen onze kijkrichting. Wij worden aangesproken. Er wordt op ons een  beroep gedaan. Aan de hand van verhalen begrijpen we wie we zijn.
Ze scherpen onze waarden aan en geven ruimte aan de toekomst. Verhalen verwerpen het recht van de sterkste van succes plus maakbaarheid. Ze verenigen ons. Daarom verdienen verhalen  een plek in het publieke debat
’’, stelde Van der Zee.

Kenmerken van goed leiderschap volgens Imam Mucahit Batman. ”De leider is gelijk aan iemand anders. Een leider strijdt tegen onwetendheid en roept op tot kennis. Een leider verlangt naar rust en orde in de samenleving, neemt de harde klappen op, maar blijft toch volharden. Een leider ontvangt vrede en geeft vrede, kan fouten maken en van fouten leren.”
Kenmerken van goed leiderschap volgens Imam Mucahit Batman. ”De leider is gelijk aan iemand anders. Een leider strijdt tegen onwetendheid en roept op tot kennis. Een leider verlangt naar rust en orde in de samenleving, neemt de harde klappen op, maar blijft toch volharden. Een leider ontvangt vrede en geeft vrede, kan fouten maken en van fouten leren.”

Over de verbindende kracht van bezield leiderschap

Overal om ons heen treden autocratische leiders naar voren. Vanuit hun eigen visie en met duidelijke taal plus stevige maatregelen willen ze de wereld verbeteren Bezield leiderschap daarentegen begint met luisteren.  
Het zet zich niet af tegen anderen maar verbindt mensen met elkaar. Ze brengt mensen bij wie ze mogen zijn. Dienend leiderschap is broodnodig in een cultuur van versnelling en individualisme. Dit met het zicht op tal van grote maatschappelijke opgaven. Vandaar deze bijeenkomst over leiderschap en spiritualiteit.

Voorbeelden van bezielend leiderschap

Van der Zee gaf enkele voorbeelden vanuit zingevende tradities. Zo wijst de Islam op toewijding aan de gehele gemeenschap en aan het groter geheel. Ook noemde Van der Zee een brief van Sint Franciscus (1182-1226) aan de geestelijke broeder Leo.
Franciscus gaf aan Leo de raad om altijd zijn eigen weg te volgen. Van der Zee vergeleek daarbij Franciscus als een heilige moeder. ‘’Zij schept ruimte aan jongeren en laat hen hun eigen weg gaan. Dat leidt tot worden zoals je bedoeld bent en waar je komt volgens je eigen bestemming.’’

Symposium Leiderschap en spiritualiteit , In Vrijheid Verbonden, Tivoli 25 januari 2025. Lezing Theo van der Zee, hoogleraar vanuit ethisch en religieus perspectief aan de Radbout Universiteit
Symposium Leiderschap en spiritualiteit , In Vrijheid Verbonden, Tivoli 25 januari 2025. Lezing Theo van der Zee, hoogleraar vanuit ethisch en religieus perspectief aan de Radboud Universiteit

Humanist Daan Zeijen over leiderschap

Los van welke religie dan behoren ook humanisten tot het platform In Eenheid Verbonden. Zo leverde ook woordkunstenaar Daan Zeijen een bijdrage aan deze jaarbijeenkomst door het voordragen van zijn proza ‘’vlinder.’’
‘’Sommige paden laten zich liever begaan dan begrijpen. Soms draait het meer om het luisteren naar het bos dan ons denken terwijl we er lopen. Heb je de moed om te doen wat je zegt? Te zeggen wat je niet zeker weet. Te weten wat je bij je draagt van wie er niet meer is.”

Leiderschap en ontkerkelijking

Daarna luisterden we naar de lezing van Mr. Ingrid Thijssen. Wegens ziekte liet ze deze uitspreken door haar medewerker Linda Verbeek. Als voorzitster van de VNO-NCSW ziet ze Ingrid Thijssen het rentmeesterschap als inspiratiebron voor haar leiderschap.
Van haar ouders leerde ze iets voor de samenleving te moeten doen.  
Dat gaf haar een enorm plichtsbesef en een groot verantwoordelijkheidsgevoel. Tijdens haar voordracht  wees ze op de polarisatie en individualisatie in de samenleving. Als grote boosdoener daarvan noemde ze de ontkerkelijking. ‘’Daarmee zijn we meer kwijtgeraakt dan goed voor ons is.’’

Waarden spreken de waarheid

Ook Thijssen wees op de kracht van verhalen. ‘’Niet zozeer om de inhoud maar vooral om onze waarden over te dragen. Binnen het kader van gelijkwaardigheid en geestelijke dimensie ontstaat zo verbondenheid.’’
Thijssen noemde vergiffenis als de allerbelangrijkste deugd van een samenleving. Als voorbeelden noemde ze de namen van Gandhi en van Nelson Mandela. ‘Vergeven doe je voor een ander. Zodat hij weer deel kan nemen aan de maatschappij. En voor jezelf om van je hart geen moordkuil te maken en zo de kiem te leggen voor polarisatie’’.

Bezield Leiderschap is ‘’oor aan  het hart’’ 

Wijzend op de noodzaak van het luisteren noemde ze dit ‘’Oor aan het Hart.’’  Het besef dat de ander het beter kan weten en ook gelijk kan hebben. Daarbij gaat het erom jezelf als leider in toom te houden.
’Dat betekent je oordeel op zijn minst uitstellen. In plaats van advies geven, nieuwsgierig in het gesprek zitten. Het is daarbij van onschatbare waarde om je zelf te blijven ondanks onverhoedse aanvallen vanuit de flanken. Daarom heb je bezieling nodig om overeind te blijven.’’  

Carla Veldhuis Theater Team in gesprek met prinses Beatrix, foto Ramon Mangold, symposium Leiderschap en spiritualiteit, Vrijheid in Verbondenheid.
Carla Veldhuis Theater Team in gesprek met prinses Beatrix, foto Ramon Mangold, symposium Leiderschap en spiritualiteit, Vrijheid in Verbondenheid.

Over de roeping van ieder mens

Het christelijke Carla Veldhuis Theater Team gaf aan het eind van de bijeenkomst een presentatie. Een levend standbeeld van een engel onthulde een doek. Dit wees op de roeping van ieder mens.  .
Spoken word-artist U-shine legde de betekenis ervan uit: “Als leider geef ik jou meer dan genoeg zodat jij kan uitdelen aan wie je leiding geeft. Ik zorg voor de oplossingen en de mensen zodat jij een sterke leider kunt zijn. Je bent gemaakt voor een tijd als deze.”

De regels van Benedictus van Nursia

Evenals Van der Zee wees ook Thijssen op de regel van Benedictus van Nursia (480-547) over leiderschap. Deze vraagt  om voortdurende reflectie, bezinning, bewustwording en oefening. Ook moet je voortdurend de stilte zoeken. Essentieel is ook contact houden met bronnen waarin waarden voorgehouden worden. 
De door Benedictus van Nursia (480-547) geschreven kloosterregels zijn ook essentieel voor onze huidige maatschappij. Zo moet de  leidinggevende zich bewust zijn van de door hem aanvaarde en te dragen last. En aan wie hij zich moet verantwoorden over zijn rentmeesterschap.

Afsluitend fotomoment met prinses Beatrix en Carla Veldhuis Theaterteam, foto blogster Marianne Visser van Klaarwater   metOnderonsje De bijeenekomst Na de lezingen over LeiderAfter party van Leiderscahp  Spirtualoiteot emn
Afsluitend fotomoment met prinses Beatrix en Carla Veldhuis Theaterteam, Bijeenkomst In Vrijheid Verbonden 2025. Foto : blogster Marianne Visser van Klaarwater

Wist je dat?

Wist je dat prinses Beatrix al twee decennia beschermvrouw is van In Vrijheid Verbonden? Volgens voorzitter Bikram  Lalbahadoersing vindt ze dit platform voor religieus en levensbeschouwing belangrijk voor de democratie.
In zijn openingsspeech wees Bikram op de Unie van Utrecht. (1579). Een belangrijke bepaling daarin is dat niemand vervolgd mag worden voor zijn geloof. Een ieder is vrij om zijn leven te leiden volgens zijn eigen religie of levensbeschouwing.

Geef een reactie

Je e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *