Diaken Nieuwenhuis van de Nicolaasparochie in Baarn wees tijdens het Hoogfeest van de Heilige Willibrord op Bernard van Klaarwater. Beiden bekeerden wrede natuurvolken tot de liefde van God. Hoe deden ze dat?

Diaken Nieuwenhuis van de Nicolaasparochie in Baarn stuurde mij op 12 december  zijn preek van 7 november 2024. Op die dag vierde de kerk het Hoogfeest van de Heilige Willibrord.
In zijn preek trok Nieuwenhuis de parallel tussen Bernard van Klaarwater (Baarn, 2 februari 1896 – Bismarckzee, 18 maart 1943)  en Willibrord (Northumbria, omstreeks 658 – Echternach7 november 739). Beiden vertonen overeenkomsten voor wat betreft het begin van hun missioneren.
Beiden voelden zich geroepen om de Blijde Boodschap te verkondigen. ‘’Wij zijn Jezus en hen daar dankbaar voor. Daarvoor zijn we hier. We  bidden dat hun  voorbeeld ons kan helpen om op die weg door te gaan. Met Gods hulp! Want zonder die hulp kunnen wij niet’’, stelde diaken Nieuwenhuis.

Diaken Nieuwenhuis: over Bernard van Klaarwater

Diaken Nieuwenhuis wees op de aankomst van pater Bernard van Klaarwater op het eiland Manus. ‘’Honderd jaar geleden kwam Bernard van Klaarwater na een lange reis met een eenvoudige boot aan op het eiland Manus. Daar trof hij een heel andere bevolking dan wat hij gewend was in Baarn.
De levensomstandigheden waren uiterst primitief. Zelfs het koppensnellen kwam daar nog wel voor. Bernard was daar naar toe gezonden om te evangeliseren en om het geloof te verkondigen. Om hen Jezus te doen kennen en een boodschap te brengen over de liefde van God.’’

Diaken Nieuwenhuis: over het winnen van vertrouwen

Nieuwenhuis benadrukte het cultuurverschil tussen Manus en Baarn. ‘’Bernard besefte heel goed dat die boodschap over Gods liefde wel heel ver weg stond van de realiteit op Manus. Het leven daar was helemaal verbonden met de natuur.
Binnen de geloofswereld van Manu sloeg men elkaar de hoofden af. Het zou hier wel heel moeilijk zijn om over de liefde van God te spreken. Daarom begon Bernard eerst met contact te zoeken met de mensen door hen te helpen met de basale dingen van het leven.’’

Niet als vijand maar als medemens

”Op deze wijze probeerde Bernard hen duidelijk te maken om op een andere wijze naar elkaar te kijken. Niet als de vijand maar als een medemens. Hij probeerde hen een ander mensbeeld mee te geven en uiteindelijk ook een ander godsbeeld.
Maar dat kwam pas na het winnen van hun vertrouwen. Bernard zal in die tijd misschien nogal eens gedacht hebben aan Willibrord. Deze missionaris begon  ruim dertienhonderd jaar eerder zijn missie’’, vervolgde diaken Nieuwenhuis.

Diaken Nieuwenhuis over Willibrord

Willibrord voer evenals Bernard met een schip een ongewisse toekomst tegemoet. Ook Bonifatius trof een bevolking aan die leefde van wat de natuur hen gaf. Evenals op Manus voelden zij  zich overgeleverd  aan natuurgoden die naar willekeur handelden.
‘’Ook Willibrord werd gedreven door de opdracht die Jezus gegeven had: ‘Gaat uit over de hele wereld en verkondigt het Evangelie aan heel de schepping.’ Dus ging hij aan de slag en zocht contact met de mensen,’’ stelde diaken Nieuwenhuis.

Over de basis van vertrouwen

‘’Ook hij besefte dat die verkondiging pas succes zou hebben als er een basis van vertrouwen was. Ook Willibrord hielp de mensen in hun moeilijke levensomstandigheden. Zo wees ook hij hen de weg naar een verbetering daarvan.’’ stelde diaken Nieuwenhuis.  
Nieuwenhuis noemde als voorbeeld het  op verschillende plekken waterputten slaan voor schoon water, Dat leidde uiteindelijk tot een iets hoger levensniveau. ‘’Vanuit die ervaring kon hij dan spreken over Jezus en de liefde van God.
Zij zagen voor hun ogen de realiteit van de boodschap. De heilzame band tussen geloof en leven maakte dat de verkondiging voedingsbodem kreeg.’’

Ook aan ons werd de opdracht gegeven

‘’De opdracht om het geloof te verkondigen is ook aan ons gegeven. En wanneer wij nadenken over hoe dat moet gebeuren kunnen wij de handelwijze van Willibrord en Bernard tot voorbeeld nemen.
De levensomstandigheden van nu zijn natuurlijk heel anders. Maar in wezen gaat het om dezelfde houding: je moet eerst contact maken, vertrouwen winnen. Tenslotte gaat het om de mens zelf, om hoe hij of zij in het leven staat, wat de waarden en normen zijn, diepmenselijke zaken.’’

Wie ben ik als mens?

Diaken Nieuwenhuis wees aan het eind van zijn preek op onszelf. ‘’Uiteindelijk gaat het om de vraag: ‘Wie ben ik als mens?’ Het is goed om bij missionering allereerst in te zetten op het in contact komen, op de vraag: ‘Hoe kan ik voor jou iets betekenen?’
Met als achtergrond de vraag van die ander: ‘Waarom doe jij dat? Wat drijft jou ertoe om contact te zoeken?’ Dan pas is het moment gekomen om te spreken over wat jou drijft, over het geloof in God die zich openbaarde in zijn Zoon Jezus Christus’’

Diaken Nieuwenhuis: ‘’ Het is goed om te kijken wat wij van Willibrord en Bernard kunnen leren. En als wij naar het leven van Jezus kijken, zien we dat ook Hij zelf al dat voorbeeld gaf.’’

Op 13 september 2023 vond een requiem plaats in de Joannes de Doperkerk te Hoofddorp. Celebranten waren mgr.dr. J.Hendriks, Peter Broeder (directeur van Kerk in Nood). Het Maranathakoor begeleidde de mis. Het bestuur van Pro Petri Sede Antwerpen bracht een eerbetoon. Het requiem vond plaats na het symposium ”Waarom zouden we bang zijn?” naar de gelijknamige biografie over Bernard van Klaarwater.

Links naar thema’s in deze blogpost over Diaken Nieuwenhuis   

• De Nicolaasparochie in Baarn was de parochiekerk van Bernard van Klaarwater  
• Als volle nicht van Bernard van Klaarwater, Missionaris van het Heilig Hart, beschreef ik zijn leven in ‘’Waarom zouden we bang zijn?” Het boek is te koop als print en als e-book. Ook is het te leen in de Openbare Bibliotheek als print en als e-book.   
• Klaas Wilting, oud woordvoerder van politie Amsterdam, lanceerde de biografie van Bernard van Klaarwater op 13 september 2022 in de Nicolaaskerk te Baarn.
• Op 27 september 2023 schonk ik de biografie van  Bernard van Klaarwater aan paus Franciscus.
• Het symposium ”Waarom zouden we bang zijn?” vond plaats op 16 september 2023 in de Joannes de Doperkerk te Hoofddorp.

Wist je dat?

Wist je dat op 30 november 2024 in de Kathedrale Basiliek van Haarlem een symposium plaatsvond? Dit kreeg als titel ‘’Vrede begint bij jezelf’’ naar de oproep van paus Franciscus als aanloop naar het Heilige Jaar 2025. Sprekers waren: mgr. Dr. J, Hendriks (bisschop van Haarkem-Amsterdam), dr. J. Wienen (burgemeester van Haaarlem) en ikzelf (Marianne VIsser van Klaarwater) over mijn oom Bernard van Klaarwater.