Het Mauritshuis in Den Haag nam in 2024 het initiatief tot het landelijke project straatkunst. Verspreid over Nederland beschilderden  twintig straatkunstenaars twintig muren. Van Texel tot Heerlen. Op vrijdag 8 november viert het Mauritshuis de succesvolle afronding van het project Museum Murals.

Bij het woord straatkunst denk ik aan die ene film uit 1982. Deze toonde de invloed van de leefomgeving op het gedrag van mensen. Hoe mooier de omgeving des te aardiger waren mensen voor elkaar. Daarbij riepen grauwe gebouwen meer agressie op.
Bij het zien van de vele recht toe recht aan gebouwen zonder kleur in de nieuwbouw van nu denk ik nog weleens terug aan deze film. Daarom ben ik zo blij met het initiatief van het Mauritshuis. Murals geven kleur aan grauwe gebouwen. Ook oefenen ze wellicht een goede invloed uit op het leefklimaat.   

Straatkunst en het Mauritshuis

Straatkunst en Mauritshuis Murals

Het Nederlandse duo Super A & Collin van der Sluijs deed in 2022 mee met  Mauritshuis Murals. In dat project maakten vijf artiesten verspreid over Den Haag vijf muurschilderingen. Daarbij lieten zij zich inspireren door schilderijen in het  Mauritshuis.  
Super A & Collin van der Sluijs lieten zich inspireren door het werk ‘’Kippen en eenden’’ van Melchior d’Hondecoeter.  Hun muurschildering van 272 m2  werd op 10 mei 2022 onthuld in de Lonnekerstraat in de wijk Morgenstond. Dat is een kindvriendelijke buurt met veel gezinnen. 

Straatkunst en invloed op leefbaarheid 

Volgens het adviesbureau Movisie kan straatkunst de leefbaarheid in een wijk vergroten. Volgens haar raakt kunst het hart en spreekt ze de taal van emotie. Ook leidt het tot het vertellen van verhalen en verhoogt dit het gevoel van empathie. 
Toch bestaat er nog weinig wetenschappelijk onderzoek naar de effecten. Zo bestaan er nog geen grafieken. Dat bleek ook in de Rotterdamse achterstandswijk Afrikaanderbuurt.  In 2022 deed Quirine van Tiel daar onderzoek voor haar afstudeerproject ‘(T)huis vol verhalen’.
Daarmee slaagde Quirine van Tiel met een acht voor  Master of Sciences in Architectuur aan de TU Delft. ’’De ruimtelijke vertaling van museum en wijk kan leiden tot verhalen.  Hierdoor verstrekt de wijk zich vanuit de bewoners zelf’’, stelt Quirine. 

Straatkunst en Daiara Tukaro  

Voor het project Museum Murals beschilderde de Braziliaanse straatkunstenares Daiara Tukaro een muur van de foyer van het Haags Museum.  Daiara Tukaro slaat het haar werk een brug tussen toen en nu. Ook legt ze de oorsprong van haar inheemse cultuur vast. Daarbij benadrukt ze de verbinding tussen mens en natuur plus de kracht van inheemse tradities.
Voor haar mural liet ze zich inspireren door het Puttertje van Carel Fabritius (1654). Dit tot de vaste collectie van het Mauritshuis behorende werk toont een vast geketend vogeltje. Dat raakte haar. ‘’Mijn cultuur is die van het Yepa-Masha volk. Wij hechten aan een in alle vrijheid vliegende vogel. Ze zijn boodschappers die door verschillende lagen de wereld gaan.’’  

Straatkunst van Kaspar van Leek en Niels van Swaemen

Straatartiesten beginnen hun loopbaan doorgaans clandestien.  Dat geldt ook voor Kaspar van Leek en Niels van Swaemen van Studio giftig. ‘’Als kleine jochies begonnen ook wij illegaal op straat’’, zegt van Swaemen.
Voor het project ‘’Museum Murals’’ lieten ze zich inspireren door ‘’De verzoeking van de heilige Antonius’’. Dit in 1539 door Jan Mandijn geschilderde werk behoort tot de vaste collectie van het Noord Brabants Museum. Jan Mandijn behaalde in de 16^e eeuw succes met doeken vol heksen en demonen naar het voorbeeld van Jeroen Bosch. 

De strijd tegen verleidingen

Uiteraard vindt het maken van muurschilderingen alleen plaats met toestemming van de omwonenden. Het Noordbrabants Museum en muureigenaar Brabant Wonen belden daarom eerst huis na huis aan. Ook kwam er een bewonersavond om te praten over huidige verleidingen. Van mobiele telefoons tot internet en van dure sneakers tot juwelen.
 Al deze input bood Van Swaemen en Van Leek inspiratie tot hun surrealistische kunstwerk. Daarop zie je een vrouw met een schaal vol verleidingen. Ze kijkt er nu nog van weg. Maar zal ze dat blijven volhouden?

Verder verdiepen in straatkunst en het Mauritshuis plus andere musea:

• Museum Murals is een project van 20 musea, 20 artiesten en 20 muren;
• Het werk van Daiara Tukano zit vol symboliek;
• Op 1 juni 2022 opende de koning de jubileumexpositie ter ere van 200 jaar Mauritshuis;
• Uit onderzoek van Movisie blijkt dat muurschilderingen een positieve invloed hebben op de leefbaarheid;
• Het Noordbrabants Museum staat bekend om haar spraakmakende exposities.
• Het Drents museum in Assen organiseert exposities over kunst, archeologie en historie.

Wist je dat?

Wereldwijde graffiti als de voorloper van straatkunst begon in New York en andere  Amerikaanse steden in de jaren ‘60, ‘70 en ’80. Destijds ontwikkelde de eeuwenoude praktijk van graffiti zich op tot ongekende hoogtes en begin met het schrijven van namen in de metrolijnen van New York. Het betrof jongeren uit achterstandswijken als The Bronx, Brooklyn en Manhattan