Je bestaansgrond zien verdwijnen. Dat betekent klimaatverandering voor Papoea-Nieuw-Guinea en andere eilanden van de Pacific. Daarnaast bedreigt diepzeemijnbouw hun wereld. Missiezondag 2024 richt de aandacht op deze problematiek.   

Hoe ontwikkelt zich de klimaatverandering en wat zijn de gevolgen daarvan? Daarover berichten Daisy Lisania (49) en haar team. Daisy is sinds twee jaar hoofd communicatie van de Catholic Bishops Conference of Papua-New-Guinea and Solomon Islands. Sinds 25 juni 2023 schrijven we elkaar regelmatig. 

Klimaatverandering en de vrouwen van de Pacific

‘’Hittegolven veroorzaken extreme droogte. Daarnaast leiden hevige stortregens tot overstromingen. De tijd om te oogsten en de opbrengst daarvan zijn onzeker. De vloedgolven water spoelen onze leefwereld weg.
Daarnaast kampen we met extreme hitte en droogte. Voor brandstof en voedsel moeten we soms urenlang lopen. Daarnaast bedreigt diepzeemijnbouw onze wereld”,  vertelt Daisy Lisania.

Klimaatverandering; eilanden verdwijnen

Uitgenodigd door Missio in Aken geeft Daisy in oktober 2024 lezingen in Duitsland. Evenals drie andere vrouwen uit Melanesië en Monseigneur John Ribat. De kardinaal van Papoea-Nieuw-Guinea noemt samenwerking met andere landen essentieel.
‘’De stijgende zeespiegel raakt ons allemaal. Voor de mensen in Europa zijn de gevolgen daarvan veelal niet zichtbaar. Bij ons zijn delen van het land ten oosten van de Salomonseilanden al weggespoeld.
Zo brak het eiland Carteret in drie stukken en verdwijnt nu. Evenals het eiland Tuvalu. In 2050 zullen de meeste van de eilanden verdwenen zijn. Dat bedreigt ons leven. Waar zullen wij zijn zonder eilanden?’’

Klimaatverandering en paus Franciscus

Paus Franciscus benoemde John Ribat in 2016 tot kardinaal van Papoea-Nieuw-Guinea. Sindsdien vraagt Ribat wereldwijd voortdurend aandacht voor de klimaatverandering en toenemende hitte.  
Ribat baseert zich daarbij op de encycliek ”Laudato Si”’ (On Care for Our Common Home). Hij dringt aan op wereldwijde acties. Daarnaast verzet hij zich fel tegen diepzeemijnbouw.

Diepzeemijnbouw

Bij diepzeemijnbouw schrapen hypermoderne robots de zeebodem mangaanknollen van de zeebodem. Deze zitten boordevol kostbare mineralen. Zoals nikkel en koper plus kobalt. Onder andere het Canadese bedrijf Nautilus verrijkte zich hiermee.
Ondanks tien jaar verzet van lokale gemeenschappen zette Nautilus Minerals haar zeer omstreden diepzeemijnbouwproject voort. Sinds augustus 2023 geldt er door onder andere Melanesian Spearhead Group verkregen moratorium. Desondanks gaat diepzeemijnbouw door.

Kardinaal John Ribat en de diepzeemijnbouw

Wat zijn de gevolgen van diepzeemijnbouw voor de visserij en lokale ecosystemen. ‘’ ‘’Dat weten we nog niet precies. Intussen worden de eilanden kleiner. Dat alles brengt ons leven in gevaar. Nu al zijn sommige leefgemeenschappen gedwongen om te vluchten voor het klimaat. Diepzeemijnbouw bedreigt dat nog meer.’’
Volgens paus Franciscus moeten opbrengsten van mijnbouw ten goede komen aan de lokale gemeenschap. Ook dient deze een beslissende stem te hebben bij besluitvorming. Als vanzelfsprekend rekent de paus hiertoe ook vrouwen.

Vier Sterke Vrouwen

Vrouwen nemen in Melanesië veelal een aan de man ondergeschikte positie in. Zo weegt hun stem niet mee bij het nemen van besluiten. Ook lijden sommigen onder huiselijk geweld. Met hun komst naar Duitsland nemen nu vier sterke vrouwen het voortouw.
Een van hen is Helen Hakena. Zij speelde in 1989-1997 een beslissende rol tijdens de burgeroorlog op Bougainville. Daarbij vielen 20.000 doden. Nu strijdt ze voor gelijke rechten voor meisjes en vrouwen op Bougainville.
Helen Hakena pleitte voor het respect voor de mensenrechten tijdens de klimaatconferentie 2023 in Dubai. Daarmee raakte ze bekend in heel Papoea-Nieuw-Guinea.

Conferentie Dubai over klimaatverandering

Helen Oa houdt gebedswandelingen in probleemwijken van Port Moresby. Geweld en drugs plus bendecriminaliteit en prostitutie vormen daar het alledaagse leven.‘’We brengen Jezus naar de mensen. We wachten niet op hun komst naar de kerk,’’
Dankzij Missio houdt ook zuster Veronika Cibaric uit Kroatië lezingen. Ze zet zich in voor meisjes en vrouwen op de Salomon-eilanden. ‘’Veel van hen krijgen niet de kans om naar school te gaan’’, zegt ze.   

Daisy Lisania over de diepzeemijnbouw 

Intussen gaf Daisy Lisania al menig interview voor de Duitse media. ‘’Ik wil de wereld bewust maken van de gevolgen van klimaatverandering en diepzeemijnbouw voor het leven van eenvoudige mensen,’’ zegt ze.
Haar beroep als journaliste kwam voort uit protest tegen een multinational. Deze kapte zonder meer bomen om en drong de heilige plaatsen van de Papoea’s binnen.
Voor Daisy Lisiania was dat het moment om te stoppen met haar verzorgende taak van verpleegster. Sindsdien vertolkt ze zowel on-als offline de stem van het volk.

De belangrijkste taak van de kerk

Gezamenlijk voeren de kerken van de Pacific de strijd tegen diepzeemijnbouw en klimaatverandering. ‘’Daarbij ligt de nadruk op communicatie’’, zegt Daisy Lisiania. ‘’Vooral de radio is belangrijk. Veel mensen kunnen niet lezen en schrijven.’’  
Haar internationale doorbraak kwam met de deportatie van een missionaris uit Nieuw-Zeeland. Deze kwam op voor de rechten van de lokale bevolking. Haar op facebook gepost bericht daarover ging viraal. Nieuwsagentschappen wereldwijd namen het bericht op.  

Daisy Lisania is de eerste vrouwelijke perschef van de Catholic Bishops Conference of Papua-New-Guinea and Solomin Island . Pas haar 40^e koos ze voor de journalistiek. Met steun van Missio volgde ze in Manilla de studie journalistiek.

Links naar klimaatverandering eilanden Stille Zuidzee

• John Ribat is sinds 2016 kardinaal van Papoea-Nieuw-Guinea. Hij behoort tot de congregatie Missionarissen van het Heilig Hart. Evenals pater Bernard van Klaarwater (Baarn, 2 februari 1897 – Bismarckzee, 18 maart 1943).
• Bernard van Klaarwater was van 1923-1943 missionaris op het eiland Manus in Papoea-Nieuw-Guinea. Sinds 1913 stond daar een politiepost voor handhaving van het verbod op kannibalisme en stammenstrijd.
• Bernard van Klaarwater bracht op Manus vrede door het betonen van respect voor de inheemse bevolking. Zijn leven staat centraal in mijn boek ”Waarom zouden we bang zijn?” Dit verhaalt over de kerk van Papoea-Nieuw-Guinea sinds 1844.
• Samen met 49 andere geestelijken werd pater Bernard vermoord op 18 maart 1943. Zijn leven staat als voorbeeld centraal tijdens het symposium ‘Vrede begint bij jezelf”. Met als sprekers bisschop J. Hendriks, burgemeester Jos Wienen en ikzelf. Plaats en locatie: 30 november 2024, basiliek van Haarlem.

Wist je dat?

Wist je dat de paus ons met zijn encycliek ‘’Laudatio si’’ oproept tot dialoog? Deze dient mede gericht te zijn op de zorg voor de natuur.  Ook is een dialoog tussen de wetenschappen zelf onontbeerlijk. Het ontbreken daarvan  verhindert op een adequate wijze de problemen van het milieu aan te pakken.

Zie voor meer info Wereldmissiemaand Papoea-Nieuw-Guinea, Missio Nederland