Gewaagd en verrassend met een vleug humor. Zo noem ik het werk van Anneliet van Beelen. Bij voorkeur werkt ze met textiel en genieten buitenbeentjes haar voorkeur. Vandaar ook de titel ‘’Verbeelding met naald en draad’’ van haar expositie in het Katwijks Museum. Deze is samen met vier exposities over naaldkunst te zien tot en met 5 januari 2025.
Alsof heel Katwijk uitliep. Zoveel burgers van deze badplaats bezochten op 7 september de opening in het Katwijks Museum. Anneliet van Beelen is dan ook geboren in Katwijk. Verder betrof dit haar eerste solo expositie in een museum. Ruim 60 kunstwerken tonen haar veelzijdigheid.
Het gevoel voor naaldkunst
Als kind toonde Anneliet van Beelen al gevoel voor naaldkunst. Zo maakte ze van afgedankte kleding en andere oude rommel heuse kunstwerken. Nu maakt ze beelden van oud textiel en kringloopmateriaal. Ook gebruikt ze stof als ondergrond voor haar schilderijen plus tekeningen en borduurwerken.
Volgens haar echtgenoot Marcel Pruijt is collage een terugkerend element in haar werk. Daarbij heeft ze het lef om totaal verschillende dingen met elkaar te combineren. Inspiratie put ze vooral uit de wrangheid van het leven. Zo zag ik een foto van een man met een mondkapje en oorijzers. Niets lijkt haar te dol. Neem bijvoorbeeld haar uit 80 foto’s bestaande serie ‘’Jarige navels’’.
Anneliet van Beelen: Jarige navels
Voor de serie ‘’Jarige navels’’ fotografeerde ze tachtig navels vanaf een baby tot een 80-jarige. Ze koos voor het maken geen willekeurige datum maar de dag van de verjaardag. Haar uitgangspunt daarbij was de vraag: kan je van de navel de leeftijd van betreffende personen lezen?
‘’De navel is het enige spoor dat achterblijft na de geboorte,’’ legt ze uit. ‘’Daarom besloot ik deze te fotograferen op de dag van de verjaardag. Bovendien verschillen de oplopende navels zo exact een jaar van elkaar.’’
Anneliet van Beelen: Adult entertainment
Gewaagd vind ik ook de koppenserie ‘’Adult entertainment’’. De hoofden lijken op het eerste gezicht net echt. Toch klopt het niet helemaal. Ze hebben iets vreemds. ‘’Het zijn geen echte personen’’ zegt Anneliet.
‘’Het zijn verwisselbare koppen voor een sekspop. Ik kwam op het idee vanuit mijn verbazing over een foto in het NRC bij een artikel over de seksindustrie.’’
In dezelfde zaal hangt nog een serie portretten. Deze zijn nageschilderde van door haar gespaarde pasfoto’s van vijftig jaar geleden. Zoals van haar oma, toenmalige klasgenoten en van haar eerste vriendje.
Verbeelding met naald en draad
Als een ware tovenares maar dan met een naald en geen stokje tovert Annelies weggegooid textiel om tot kunst. ‘’Van oude dekens maakt ze beelden,’’ zegt Marcel Pruijt. ‘’Oude foto’s krijgen met naald en draad een nieuwe betekenis.
Papier Maché maakt ze zelf van oude kranten. En oude gordijnen zijn het canvas voor portretten van vroegere vrienden en familieleden. Veelal is textiel de basis. Met naald en draad kan je van alles iets moois maken.
Deze vaardigheid keek ze af van haar zuinige en creatieve Katwijkse moeder. Die knipte zelfs het kruisje uit oude onderbroeken en maakte daarvan pannenlappen.’’
Positie vrouw
Anneliet van Beelen maakt veelvuldig een link of knipoog naar de positie van de vrouw. Dat is bijvoorbeeld te zien bij het beeld “huisvrouw”. Die in haar volle glorie nogal aan huis gebonden blijkt.
Marcel Pruijt wijst op bij de prachtige serie borduurwerken “Unbeschreiblich weiblich”. Waar juist het toevoegen van vrouwelijke elementen aan foto’s van mannen de kijker aan het denken zet. Of aan het lachen maakt!
Kapiteinskamer uit 1750
Het Katwijks Museum toont in het najaar van 2024 nog vier andere exposities over naaldkunst. Zoals zes modieuze japonnen in de uit 1750 daterende stijlkamer van een Katwijkse Kapitein.
In deze kamer zie ik een schouw met tegeltableau. Daarboven is het plafond beschilderd met een wolkenlucht en vogels. De vloer is betrapt door kinderen die met blote voeten door de net aangebrachte verf liepen.
De muren zijn gehout en de schouw is gemarmerd. Dit betreft geschilderde imitaties. Deze waren in de 18e eeuw zeer populair. In de kamer zie ik zes modieuze japonnen. Alles geeft een sfeer van rijkdom en luxe.
Expositie: Kapiteinsvrouwen uit en thuis
De zes japonnen zijn van kapiteinsvrouwen en dateren vanaf 1835 tot 1900. Even denk ik aan de jarige navels van Anneliet van Beelen. De kapiteinsvrouwen zouden nooit zo maar hun navel tonen en al helemaal niet laten fotograferen. Tijden zijn veranderd en dat zie ik ook terug in de japonnen.
Zo is de japon uit 1835-1840 gemaakt van beige katoen bezaaid met kleine driehoekige motieven. De mouw waaiert wat uit en eindigt met een manchet.Dit is een zogenaamde schapenboutmouw.
De japon van rond 1900 oogt veel strakker en is gemaakt van stijlvol zwart, Het heeft een gladde en slanke rok. Het jasje is kort met een aangeknipt schootje. De voorkant is geplisseerd en versierd met kralen.
Expositie Kerkgang
Onveranderd bleef de lange muts en gouden sieraden zoals ijzers met voorhoofdsnaalden. Mooi uitgedost liepen de dames uit Katwijk destijds naar de witte Andreaskerk op de boulevard. Dat toont de expositie Kerkgang.
In de vitrine zie ik vijf stellen op weg naar de kerk. Aan de wand hangen schilderijen met daarop de oude kerk. Deze is iconisch voor Katwijk en staat ook op een doek van Tjeerd Bottema (1884-1978).
Rouwsieraad en Herinnering
De Blommerszaal van het Katwijks Museum toont tot 5 januari 2025 de expositie ‘’Rouwsieraad en Herinnering.’’ Deze bestaat uit de museumcollectie rouwsieraden uit de negentiende en begin twintigste eeuw.
Ook zie ik daar de inzendingen van de textielwedstrijd ‘’Rouwsieraad en herinnering.’’ De winnaar van deze naaldkunst werd bekend gemaakt tijdens de opening. Een gezellig samenzijn besloot de bijeenkomst. Bij het weggaan keek ik nog even in het winkeltje uit de Havenstraat. Deze toont tot 5 januari 2025 de museumcollectie lingerie.
Links betreffende naaldkunst in het Katwijks Museum
- Website van Anneliet van Beelen, een veelzijdig kunstenares
- De badlaats raakte in 1873 bekend als kunstenaarskolonie Katwijk.
- Het programma ‘’Kijken, Beleven, Doen’’ van het Katwijks Museum richt zich op de jeugd.
Wist je dat?
Wist je dat Anneliet na haar middelbare school docent tekenen en textiele werkvormen wilde worden? Bij haar toelatingstest voor de kunstacademie kreeg ze een opdracht voor een werkstuk van textiel. ‘’Dat mislukte. Ze kreeg te horen dat ze geen gevoel voor vorm en kleur plus materiaal’’ zegt haar echtgenot Marcel Pruit.
Anneliet besloot om dan maar rechten te gaan studeren en werd een succesvol jurist. Op haar 45e liet ze dit los en stapte naar de kunstacademie. Vanuit haar eigen ervaring maakte ze vaak werken over onmacht en het gevoel misplaatst te zijn.
Kijk voor meer informatie op de website van het Katwijks Museum.