De 80^e Maria Ommegang te Bergen op Zoom vond plaats op 30 juli 2024. Liefst zevenhonderd mensen namen eraan deel. Dit jaar was het thema: ‘’Ja, ik wil vrede’’. Dankzij Paul Verbeek (vicaris Bisdom Breda) gaf Paus Franciscus hieraan op 27 september 2023 zijn persoonlijke zegen. Dit als een bidtocht voor de vrede.

Vicaris Paul Verbeek is onder meer geestelijk adviseur van Pro Petri Sede Nederland. Dit verbond ondersteunt de projecten van de paus gericht op vrede en ontwikkeling. Sinds 15 december 2023 ben ik bestuurslid. Vanuit deze functie nam ik het initiatief tot het symposium ‘’Vrede begint bij jezelf.’’ Dit vindt plaats op 30 november a.s. in de KoepelKathedraal van Haarlem met als dagvoorzitter Paul Verbeek.

80^e Maria Ommegang: over het ontstaan

Paul Verbeek wijst op de bijzondere belofte van kapelaan Ooijens op 15 augustus 1943. Op deze dag van Maria ten Hemelopneming bad de kapelaan tot de Maagd Maria in de parochiekerk van de Heilige Maagd Maria.  
De kapelaan vroeg haar om Bergen op Zoom te sparen voor groot oorlogsgeweld. Als dank daarvoor beloofde hij aan Maria jaarlijks een dankstoet. Tijdens de oorlogsjaren vond deze plaats binnen de kerk. De Duitse bezetters stonden een processie op straat niet toe.

Slag om de Schelde

Op 8 september1944 raakte Bergen op Zoom betrokken in de Slag om de Schelde. Bij het overvliegen van de bommenwerpers baden de bewoners tot Maria. ‘’Onze Lieve Vrouwke geef ze een douwke’, vertelt Paul Verbeek.
”Ze hoopten daarmee dat de bom niet op de huizen maar in het veld zou vallen. Regelmatig gebeurde dat ook.” Zo verankerden de woorden ‘’Bergen op Zoom  houdt u vroom’’ zich nog dieper in het gemoed van de ”Bergenaren”.

Bergen op Zoom, houdt u vroom

Deze woorden schreef Adriaen Valerius in 1626. Hij schreef deze tekst tijdens het beleg van Bergen op Zoom door de Spanjaarden (1622). Dit is het laatste couplet van zijn ”Merck toch, hoe sterck.”
Berg op Zoom hout u vroom,
’t Stut de Spaensche scharen;
’t Heeft ’s Lands boom end’ sijn stroom
Trouwlijck doen bewaren!

80^e Maria Ommegang: de laatste oorlogsdagen

Canadese strijdkrachten bevrijdden op 27 oktober 1944 Bergen op Zoom. De Duitsers namen de stad nog enkele dagen onder vuur. Vanachter de Zoomlinie schoten ze met artillerie op de stad.
Na een zware strijd dropen de Duitsers af op 31 oktober.  De Canadezen telden 135 doden, gewonden en vermisten. Ook onder de burgers van Bergen op Zoom vielen slachtoffers. Daarmee kwam voor Zuid-Nederland een einde aan de Tweede Wereldoorlog.

80^e Maria Ommegang; 15 augustus 1945

Op 15 augustus 1945 trok de eerste Maria Ommegang als dank voor de bevrijding door Bergen op Zoom. Organisator was het Lievevrouwengilde. Zij zorgde voor het jaarlijkse kunnen organiseren van de Maria Ommegang.
Dit gilde was opgericht om elk jaar de Maria Ommegang mogelijk te maken. Op 15 augustus namen 478 personen deel aan de Maria Ommegang. Nu zijn dat er jaarlijks ruim zevenhonderd.

Processieverbod

De 80^e Maria Ommegang tekent een eeuwenlange traditie. Volgens de oudst bewaarde stadsrekening (1413) kende Bergen op Zoom destijds ook al een jaarlijkse ommegang. Deze stond in het teken van een eikenhouten koningscrucifix. Deze was als bij een wonder in 1316 in Bergen op Zoom aangespoeld.
In latere jaren vormde het  Mariabeeld van het Lievevrouwengilde een vast onderdeel van de stoet. Aan deze traditie kwam in de beginjaren van de 80-jarige oorlog een einde.
Op 23 april 1572 verbood het stadsbestuur het houden van openbare processies. Dit wegens de met veel geweld gepaard gaande antikatholieke geuzenopstand. De katholieken trokken zich terug in de schuilkerken. Gedurende bijna honderd jaar kon de H. Mis slechts op zolders en in boerenschuren worden opgedragen.

Na corona

‘’Dankzij Paul Verbeek vieren we nu de 80^e Maria Ommegang’’, vertelt een omroeper van Zuid-West TV. ‘’Na corona nam hij het initiatief om de Maria Ommegang in al haar glorie te doen herleven. Daarmee trad hij in de voetsporen van kapelaan Ooyens.’’   
Voorafgaand aan de 80^e Maria Ommegang op 30 juni 2024 vond er een mis met Verbeek en het pastoraal team van de Lieve Vrouweparochie. Deze werd begeleid door koor en orkest onder leiding van Koert Damveld. Zij brachten de  Krönungsmesse van Mozart.  

80^e Maria Omgang, ‘’Ja, ik wil vrede’’

‘Tijdens zijn preek wees Paul Verbeek op de woorden: Ja, ik wil vrede ’Maar wat zeggen die drie woorden? Ja, Ik wil u en mij? Deze drie woorden ‘’ja, ik wil’’ horen we tijdens de trouwbelofte van geliefden.
Ja, ik wil. Tot de dood ons scheidt, klinkt er achteraan. Wat een mooie belofte! Ik krijg altijd een blij gevoel van binnen, als ik hiervan getuige mag zijn. Het gaat om een belofte van hart tot hart.
Maria stond ook voor zo’n vraag. Namens God vroeg de engel Gabriel haar  om moeder van Zijn Zoon te worden. Ze zei: Mij geschiede naar uw woord. Dat is een deftig: ja ik wil. Deze belofte zou voor altijd haar leven bepalen.’’

Nog steeds actueel

Het thema van de jaarlijkse processie in  Bergen op Zoom is nog steeds actueel. ‘’Er lijkt geen einde te komen aan oorlogen’’, preekte Verbeek. ‘’Duizenden mensen leven in angst. Ze zijn ontheemd geraakt. Ze zijn op de vlucht en in rouw.’’
Verbeek wees ook op de sinds corona toegenomen individualisatie. ‘’Vooral gericht op zichzelf hebben mensen al snel een kort lontje. Kiezen voor de echte ontmoeting is het enige wapen tegen vijandigheid en oorlog.’’

Missie van 80^e Maria Ommegang

Verbeek sloot zijn preek af door te wijzen op de ontmoeting als missie van de 80^e Maria Ommegang. ‘’Bij elkaar ontmoeten gaat het om elkaar graag zien. Vanuit jouw hart de beweging naar de ander maken.
Vanuit deze gedachte komt er vrede in onze stad als voorbeeld voor de wereld.
Ik wil jou graag zien, want ik wil vrede.
Ja, ik wil vrede. Amen.’’     

Links betreffende 80^e Maria Ommegang

• De 80^e Maria Ommegang nodigde iedereen uit om stil te staan bij onze vrijheid. Om stil te staan bij alle gebeurtenissen die zich wereldwijd afspelen.
• Paul Verbeek was op 23 april 2024 dertig jaar priester.
• Pro Petri Sede ondersteunt de humanitaire acties van de paus gericht op vrede en ontwikkeling, 
• Het bestuur van Pro Petri Sede Nederland zetelt in Oudenbosch.
• Bergen op Zoom telt maar liefst 750 monumenten en heeft een indrukwekkende historie.

Wist je dat?

Wist je dat Bergen op Zoom een Mariastad is?Rond 1400 stond er in deze stad een Mariakapel. Daar baden schippers en scheepspassagiers tot Maria Sterre der Zee voor een behouden vaart. . 
Maria was ook de schutspatrones van de losse werklui aan de haven. Bijna elke bewoner van Bergen op Zoom was destijds lid van het Onze Lieve Vrouwe gilde. Daaromheen ontstond de Maria-cultus(Bron: Bergen op Zoom, Mariastad, C.J.F. Slootmans).