Oranjeverhalen staan centraal tijdens de expositie Franje & Oranje in kasteel Duivenvoorde Ze nemen je mee door de historie vanaf Willem van Oranje tot en met koningin Juliana. De expositie vindt plaats binnen het tienjarig jubileum van het koningspaar. Deze expositie is te zien tot 1 oktober 2023.
‘Wij wilden iets doen met Oranje-kwartetspelen en meer op de zolder van kasteel Duivenvoorde,’’ zegt conservator Simone Nieuwenbroek. Zo ontstond het plan voor de expositie ‘’Oranje & Franje.’’ Een expositie van 16 Oranjeverhalen verdeeld over vier thema’s.
Oranjeverhalen: Politiek
‘’Liefst vierhonderd jaar hadden de bewoners van kasteel Duivenvoorde (1226) een band met het vorstenhuis’’, vertelt Simone. ‘’Zo vocht Arent VII van Duivenvoorde (1528-1600) aan de zijde van Willem van Oranje.’’
Zijn geuzenpenning prijkt in de Turkse kamer van Duivenvoorde. Arent verstoorde als watergeus menige kerkdienst. Toch benoemde Willem van Oranje hem tot Admiraal van de Zuiderzeevloot.
Simone wijst op een copy van het Smeekschrift van het Eedverbond der Edelen. Dit werd mede opgesteld door Arent van Duivenvoorde. Rechts vragen de edelen om het herstel van hun aristocratische rechten.
Links lees ik de reactie van landvoogdes Margaretha van Parma. ‘’Ik kan me er wel in vinden’’, schreef ze. Haar begrip leidde tot haar afzetting en de komst van Alva met zijn schrikbewind.
Bijzondere brieven uit het Koninklijk Huis Archief
Een andere zaal gaat over politiek. Hier bevindt zich onder glas een reeks originele brieven van Arent XI van Wassenaer (1669-1721). Hij schreef deze aan stadhouder Johan Willem Friso van Nassau-Dietz.
Arent was de enige erfgenaam van zijn achterneef stadhouder-koning Willem III van Nassau-Dillenburg was. Na diens overlijden was Johan Willem Friso vanaf 1702 prins van Oranje. Het erfschap Nassau-Dillenburg zette zich voort in de lijn Nassau-Dillenburg.
Naast de brieven staan twee massiefzilveren vuurbokken voor de open haard. De decoratie bestaat uit de samengevoegde familiewapens van de man en vrouw. Willem III schonk deze kostbaarheden in 1701 als huwelijksgeschenk aan Arent IX van Wassenaer (1669-1721) en Anna Margaretha Bentinck (1683-1763).
Oranjeverhalen: persoonlijk
We lopen verder. Dan wijst Simone mij op een oude landkaart. ‘’Kijk, de Horsten en Duivenbode grenzen aan elkaar’’, zegt ze. Glunderend vertelt ze over de vete tussen prins Frederik en Nicolaas Johan Steengracht (1836-1912).
‘’Omwille van de jacht wilde de prins jagen op de Horsten. Hij wilde daarbij stukken land kopen die toebehoorden aan Steengracht en zijn echtgenote. Deze wilde hem daartoe recht van erfpacht geven. Steengracht verkocht uiteindelijk het stuk land aan prins Frederik.
Op dit stuk lag een deel van de achterlaan van Duivenvoorde. De prins duldde geen ‘’recht van overpad’’. Steengracht was daarom genoodzaakt om een deel van de achterlaan te verleggen’’ vertelt Ze noemt het ‘’voer voor de rijdende rechter.’’ Vandaag de dag heeft de achterlaan nog steeds een vreemde bocht.
Oranjeverhalen: militair
Simone neemt me mee over de met tapijt beklede trappen naar de zolder. Volgens de conservator van kasteel Duivenvoorde bevinden zich daar op de overloop de twee mooiste verhalen. De ene betreft Willem A.A.J baron Schimmelpenninck van der Oye (1889-1957).
In 1943 besloot hij zich te laten portretteren. Kaarsrecht en fier staat hij afgebeeld op het schilderij. Als verzet tegen de Nazi’s liet hij zich door schilder Pieter Smit afbeelden als jagermeester van koningin Wilhelmina. In zijn arm draagt hij de steek met oranje roze als teken van zijn steun aan de Oranjes in oorlogstijd.
Daarbij staat nog het kostuum dat hij draagt op het doek. ‘’ ‘’Hij was er trots op’’, zegt Simone. Vlak daarnaast zie ik de inhuldiging van Koningin Juliana in 1948. Dat betreft het werk van de schilder Charles Eyck. Het door prinses Beatrix destijds gedragen jurkje staat er vlak naast. De tijd heeft de lichtblauwe kleur doen verbleken.
Oranjeverhalen: hof
Simone neemt me tenslotte mee naar het eind van de overloop. Daar bevindt zich de ‘’schatkamer’’ van barones Ludolphine Henriette Schimmelpenninck van der Oye (1891-1965).
Het hof vroeg haar in 1926 voor de erefunctie van hofdame-honoraire van koningin-regentes Emma. Voor deze speciale functie van ‘’gezelschapsdame’’ deed het hof regelmatig een beroep op adellijke families.
Ludolphine organiseerde audiënties en ontvangsten op Paleis Voorhout. Ook bezocht ze samen met Emma vooraanstaande Haagse dames. Verder begeleidde ze Emma tijdens haar bezoeken aan exposities en meer.
Als herinnering aan deze bijzondere tijd verzamelde Ludolphine van alles. Van oranjepuzzels met daarop de prinsesjes tot bewijzen van bijzondere toegang. Verder een unieke verzameling prentbriefkaarten met foto’s van het vorstenhuis. Sommige zijn voorzien van een persoonlijke brief. Het mooiste is een portretring die ze in 1963 kreeg van koningin Juliana.
Meer over Duivenvoorde met zijn Oranjeverhalen
- Kasteel Duivenvoorde (1226) behoort tot de mooiste buitenplaatsen van Nederland. De bewoners waren maar liefst vier eeuwen bevriend met het Huis van Oranje-Nassau. De expositie Oranje & Franje verhaalt hierover.
- Nicolaas Johan Steengracht (1806-1866) redde het kasteel van de slopershamer.
- In 2015 verscheen bij uitgeverij U2pi mijn boek ‘’Het geloof van Oranje’’ Hierin schreef ik ook over het Smeekschrift der Edelen.
- Verhalen over mijn ontmoetingen met het koningspaar en andere vorsten.
- Jaarlijks keert de koning of koningin Appeltjes van Oranje uit. Voor 2023 is het thema: ”Bruggenbouwers in de buurt.”
Wist je dat?
Wist je dat niet alleen particulieren ook de dienst Koninklijke Verzamelingen diverse objecten in bruikleen gaf? Simone hoopt dat ze ook de expositie komen bezoeken. Het koningspaar kwam in 2010 op de fiets naar Duivenvoorde. Dus…wie weet
Zie voor meer informatie de website van Kasteel Duivenvoorde