Waar waar vind je nog stilte in onze tijd? ‘’Stilte zit in onszelf’’, stelt Haarlemmer George Moormann. Hij nam het initiatief tot het project Stilte dat het thema werd voor de Kunstlijn Haarlem 2022.
Kort voor de opening raakte ik in gesprek met curator Floor de Bruijn. Zij bedacht voor Sociëteit de Vereeniging de alles verbindende expositie Stilte. Hoe kunnen we inspiratie en geluk vinden in de rust en het donker? Wat zien we in het donker? ‘’Stilte is het begin van alle kunsten en alle verbindingen,’’ vertelde ze.
Kunstlijn Haarlem 2022: stilte en duisternis voeden de geest
Floor nam me mee naar een klein ruimte met kale muren. Ik zag door een stethoscoop de tekening ‘’Andachtsbilder’’ van Florence Marceau-Lafleur. De figuren deden me deken aan bladeren. Op de achtergrond klonk spirituele door Mariska Baars gecomponeerde muziek.
‘’Je komt hier in meditatie,’’ vertelde Floor. ‘’Stilte en duisternis voeden de geest sprak Plinius de Oudere.’’ Even voor acht uur liepen we naar de opening die onder leiding stond van Joke Breemouer en Dolly Bellefleur.
Kunstlijn Haarlem 2022: Hoe het begon
‘’Hoe begon het?’’ wilde Dolly Bellefleur weten van Joke Breemouer. Zij nam in 1995 het initiatief tot Kunstlijn Haarlem. ‘’Het begon met een droom’’, antwoordde Joke. Daarop volgde prompt een kwinkslag van Dolly. ‘’Zeker een droom dat de kunstenaars goed verkopen. Het gaat tenslotte om de pegels.’’
Na een korte stilte sprak Joke verder. Ze vertelde over de toename van het aantal sponsors gedurende 37 jaar Kunstlijn Haarlem. ‘’Het zijn er nu zoveel dat ze niet allemaal in de Kunstlijnkrant vermeld kunnen worden.’’
Stilte in het steeds meer versteend rakende Haarlem
Haarlem is druk en wordt nòg drukker. Zoals overal in Nederland. Het CBS verwacht dat de bevolking van Nederland per decennium met één miljoen zal toenemen. Intussen raakt Haarlem steeds meer versteend. Vandaar het initiatief van George Moormann.
Affiches op allerlei locaties in Haarlem tonen hem als Harpocrates. Vermomd als de god van de stilte en geheimen blikt hij de mensen aan. ‘’Stilte hebben we hard nodig’’, zegt Moormann. ‘’Volgens veel kunstenaars zit de kunst in onszelf. De kunst is om ernaar te luisteren.’’
De dood en de stilte
De stilte die we misschien wel het moeilijkst verstaan is volgens Moormann de dood. Zeven jaar geleden overleed zijn moeder Louise Weber (1928-2015). Zij was zijn muze. Zelf heb ik haar een paar keer ontmoet. Ik vond haar een lieve en sterke ruimdenkende vrouw met veel begrip voor anderen.
Voel ik daarom soms kippenvel op 6 november tijdens mijn bezoek aan de Gravenzaal van het stadhuis? Op de vloer ligt een zeven meter lange sleep van stof. Het is de mantel der liefde.
Deze is geknipt uit en genaaid van alle kleding die Louise Weber maakte. Ze wilde dat er niets weggegooid werd maar dat er iets mee zou gebeuren. Dat iets werd deze ontroerende blijk van liefde van George voor Louise.
De stilte in mezelf
‘‘Je moet beslist ook even gaan naar mijn expositie in galerie Kruis-Weg 68”, zegt George tegen me. ”Daar zie je t/m 19 november de expositie ”The sweetest girl I ever kissed.” De expositie in de Gravenzaal is daarvan een tijdelijke uitbreiding.”
Ik ben benieuwd en stap naar Kruisweg 68. Nieuwsgierig stap ik de kunsthandel binnen. Een doodse stilte overvalt me. Wat ik zie geloven mijn ogen niet. Ik kijk zelfs naar tekeningen gemaakt van haar as. Weer voel ik kippenvel.
Global Eternity
Eerder kreeg ik kippenvel tijdens de opening van Kunstlijn Haarlem 2022. George Moormann las een gedicht van Anthony Kok (Rotterdam 1882-Haarlem 1969). Het kwam uit de bundel ”De aarde te hard maar de hemel te droog.” Thema was de dood.
Als gebiologeerd staarde ik naar de vinger van George. Hij droeg een ring met daarop de Eifeltoren met een wereldbol. Later volgde de uitleg over dit bijzondere sieraad met als naam de Global Eternity.
Reis om de wereld
‘’De global eternity is gemaakt van het goud dat Louise tijdens haar leven droeg”, vertelde George. ” In de wereld bol zit 33 gram van haar as. Global Eternity is bezaaid met tekens. Een daarvan wijst naar het graf van Frédéric Chopin in Parijs.’’
George wees ook op tekens die wijzen op begrafenisrituelen in Nepal, India en Bali. ‘’Het zijn allemaal plekken waar ik de afgelopen jaren 33 gram as van mijn moeder verstrooide,’’ vertelde George.
De drie kilo as die nog licht te wachten noemt hij ‘’urnentaal’’ ofwel ‘’stof tot gesprekken met zijn moeder.’’ Hij pakte met deze hommage de draad weer op na jaren van allesverlammende rouw en stilte.
Stilte en kunstlijn Haarlem 2022
- Tips voor Kunstlijn Haarlem 2022.
- Tijdens Kunstlijn Haarlem 2022 houdt fotograaf Dik Bol in Schalkwijk een boeiende expositie over duurzaamheid. Hij is in dit winkelcentrum de enige deelnemer.
- Kunstlijn Haarlem 2022 met als thema ‘’stilte’’ is te zien tijdens de eerste twee weekenden van november.
- Locaties in Haarlem voor stilte en in contact komen met jezelf vind je in het project ‘’Haarlem Stadsklooster.’’
- Een wereld van stilte vind ik ook een wandeling langs de luchtbeeldjes van de koepelkathedraal.
Wist je dat?
Wist je dat de Kunstlijn Haarlem in 2022 het initiatief nam tot een kunstring? Deze van afvalmateriaal gemaakte kleinood werd toegekend aan Annelies Année. Haar galerie aan de Gedempte Oude Gracht bestaat al dertig jaar. Ze deed mee aan alle Kunstlijnen Haarlem.
Kijk voor meer informatie over George Moormann op de website van De Zingende Zaag Producties. Hiermee toont hij sinds februari 1989 dat poëzie meer is dan ‘’een regen inkt op papier.’’