Themajaar 100 jaar de Stijl werd op zaterdag 11 februari 2017 in het Gemeentemuseum van den Haag geopend door Zijne Majesteit de Koning. Gedurende het gehele jaar wijden diverse musea in Nederland aandacht aan de uitvinders van een nieuwe kunst.

Themajaar 100 jaar De Stijl krijgt in het Gemeentemuseum van den Haag een serie van vier exposities. In de eerste staan de schilders Mondriaan en Bart van der Leck centraal als uitvinders van een nieuwe kunst.

2017: Themajaar 100 jaar De Stijl

Het jubileumjaar 100 jaar De Stijl gaat niet ongemerkt voorbij. Diverse musea in Nederland wijden dit jaar aandacht aan de kunst van De Stijl. Middelpunt is het Gemeentemuseum in den Haag met ’s werelds grootste Mondriaan-collectie. Daar tonen in 2017 vier tentoonstellingen de nieuwe kunst die de wereld voorgoed veranderde.

Kunst van de avantgarde

Ongelooflijk spannend was het in 1917 genomen initiatief van de avantgardisten Pieter Mondriaan, Bram van der Leck, Gerrit Rietveld en dichter/schilder Theo van Doesburgh. Anders dan hun tijdgenoten kwamen ze met abstracte kunst.
Eenvoudige en vormen en alleen primaire kleuren gecombineerd met wit, grijs, en zwart. De kunststroming kreeg als naam ‘De Stijl’, gepaard gaande met een eigen tijdschrift.Met hun stijl rekenden de kunstenaars af met alle voorgaande stromingen. Niet alleen in de schilderkunst en architectuur maar ook in de toegepaste kunst.

Universele stijl

Tijdens het bekijken van de doeken in het Gemeentemuseum valt mij vooral de harmonie op. Daarbij straalt het werk van Mondriaan. Van der Leck maakte juist werk sterke composities met heldere strakke contrasten.
Toegegeven, bij de eerste blik lijkt deze kunst me kinderlijk eenvoudig. Hoe langer ik kijk des te meer waardering ontstaat er. “Dat is herkenbaar””, vindt Hans Janssen, conservator van het Gemeentemuseum Den Haag. “Je moet jezelf de tijd gunnen om te kijken. Zelf accepteren wat je ziet. Ook al begrijp je het niet.”

Themajaar 100 jaar De Stijl en Architectuur

Tot de mannen van het eerste uur behoorde ook de architect Gerrit Rietveld. Anders dan zijn tijdgenoten ontwierp hij geen gebouwen met een statische aaneenschakeling van ruimten. Bij ontstond een dynamisch stelsel van verschillende ruimten, die geleidelijk en harmonieus in elkaar overgaan. Zoals we dat zien in het Rietveld-Schröderhuis in Utrecht (1924) en de gevel van Café de Unie in Rotterdam (1925).

Hedendaags Dutch Design

De werken ogen eigentijds fris. Alsof ze vandaag gemaakt zijn. De kenmerken van De Stijl vinden we dan ook nog steeds terug in Dutch Design. Om het themajaar 100 jaar De Stijl te vieren riep NBTC Holland Marketing, samen met haar partners, 2017 uit tot themajaar Mondriaan tot Dutch Design.

100 jaar De Stijl in Nederland

Het themajaar markeert de introductie van de verhaallijn Mondriaan tot Dutch Design. Door heel Nederland voert ze bezoekers naar interessante plekken met werken uit de periode van De Stijl en hedendaags design.
• Gemeentemuseum Den Haag; te zien t/m 21 mei 2017 Mondriaan en Bart van der Leck. De uitvinding van een nieuwe kunst.
• Het Kröller-Müller Museum; als schatkamer van de kunstenaars van de Stijl komt ze dit jaar met twee grote exposities.
• Utrecht. Het Mondriaanhuis staat op de lijst met werelderfgoed van Unesco.
• Drachten; Gedurende het themajaar brengt MuseumDr8888 vier grote tentoonstellingen waarin De Stijl centraal staat.
• Amersfoort Mondriaanhuis; uiteraard gaat het themajaar ook niet ongemerkt voorbij aan Amersfoort, de geboortestad van Pieter Mondriaan. Je ziet hier ook zij eerste werken, Dat waren geen vlakken maar bomen.

Wist je dat?

Wist je dat de Stijl ook invloed kreeg op de literatuur? Sterker nog; het tijdschrift De Stijl was een initiatief van dichter Theo van Doesburgh. Voor het eerst werd kunst besproken Daarmee deed het verschijnsel kunstenaar-criticus zijn intrede in de kunst.
Maar liefst 50 exposities wijdden in 2017 aandacht aan het themajaar 100 jaar De Stijl: van Mondriaan tot Dutch Design.

In 2015 verscheen bij uitgeverij U2pi mijn boek ”Het geloof van Oranje: vrijheid, verbondenheid, tolerantie.” Door mij geschreven boekjes over ons vorstenhuis verschenen sinds 2005 in de populairwetenschappelijke serie Actuele Onderwerpen. Ook schrijf ik blogposts over ontmoetingen met Koning Willem-Alexander en/of koningin Maxima. Dat leidt tot allerlei uitnodigingen, zoals ook voor de opening van de Geboorte van Nederland op 24 maart 2022 in Brielle.