Willem III was niet alleen stadhouder, maar ook hoofd van de Anglicaanse kerk. Wat bezielde deze vorst om net Kanaal over te steken? En welke invloed hadden de Dordste regels op de Anglicaanse kerk?

Willem III wordt in 1658 geboren als oudste zoon van stadhouder en diens Engelse vrouw Mary. Zijn vader overlijdt enkele dagen voor de geboorte.

UItgerekend op de dag van zijn geboorte, vindt de uitvaart plaats. Zijn moeder Mary laat de opvoeding over aan Constantijn Huijgens. Door de jonge stadhouder ook te wijzen op de in die tijd verboden katholieke kerk is Huygens zijn tijd ver vooruit.

Willem III trouw aanhangervan de Dordtse leerregels

Willem blijkt in zijn geloofsleven een trouw aanhanger van de Dordtse leerregels. Toch toont hij ook tolerantie jegens andersdenkenden. Evenals zijn opa Frederik Hendrik deinst  hij er echter voor terug om andere geloven te tolereren uit angst het land daarmee in verwarring te brengen.
Daardoor heerst er in de Gouden Eeuw wel gewetensvrijheid heerst, maar geen godsdienstvrijheid. Pas met de Franse Revolutie ontstaat er in de 18^e eeuw weer godsdienstvrijheid. Tot die tijd is alleen het gereformeerde geloof toegestaan. Katholieken wordt het in Zwolle zelfs verboden om naast elkaar te wonen, om zo te voorkomen dat ze een muur wegbreken om er een schuilkerk van te maken.

Willem III, geroepen om de zuiverheid van het geloof te bewaren

Eenmaal getrouwd met de Engelse koningsdochter Mary II ziet Willem III het als zijn roeping om op te treden tegen zijn tot het katholicisme bekeerde schoonvader Jacobus. Willem III vreest dat daardoor de zuiverheid van het geloof verloren zal gaan, Daarom ziet hij het vooral als zijn roeping om het Kanaal over te steken.
Aan Castanaga, een Spaans diplomaat, schrijft Willem: “Hoewel mijn vijanden het de wereld graag doen geloven, ben ik niet van plan om mijn schoonvader van de troon te stoten. Ik zie het vooral als mijn taak om naar eer en geweten daarheen te gaan teneinde de regels van de wet en religie te handhaven en de godsdienstvrijheid volgens de regels van de wet te verzekeren.”

Hoofd van de Anglicaanse kerk

Als enige vorst van het Huis van Oranje Nassau wordt Willem III niet alleen stadhouder maar ook koning van Engeland en daarmee hoofd van de Anglicaanse kerk.Hij besluit de staatskerk zoveel mogelijk te hervormen naar de Dordtse Kerkorde.
Deze gaat uit van het presbyteriaanse beginsel, dat geen persoon of lichaam in de kerk over een ander zal heersen. Daartoe moeten plaatselijke gemeenten autonomie verkrijgen. Een kerkraad met daarin ouderlingen en predikanten moet de plaatselijke kerk leiden.
De klassikale vergadering en de provinciale synode nemen besluiten voor de gezamenlijke gemeenten. Niet de bisschoppen maar de ouderenraden verkrijgen de zeggenschap over het aanstellen van predikanten
Nieuw in de kroningsdienst is het overhandigen van de Bijbel aan de koning. Dit gebeurt vergezeld van de woorden: “this Book is the most valuable thing that the world affords. Here is wisdom; this is the royal Law; these are the lively Oracles of God.”

De paleizen van Willem III

• Wil je je verdiepen in Willem III en Mary II bezoek dan hun paleizen:
• • Kensington Palace, Londen; in dit eenvoudige paleis woonden Willem en zijn vrouw Mary II.In 1689, vijf jaar voor het overlijden van Willem III, kochten ze dit paleis voor 20.000 pond.
• • Paleis het Loo, Apeldoorn. In 1584 kochten Willem III en Mary II de Havezathe het Loo bij Apeldoorn.
• • Huis ten Bosch; in 168 verwierf de vorst dit paleis als vruchtgebruik. Mary II maakte van de Oranjezaal een feestzaal.
• • Hampton Court; dit voormalig paleis van het vorstenpaar Willem en Mary II is tegenwoordig een museum en internationale business-school.
• Op 5 juli 2023 werd prins Charles tot koning en zijn vrouw Camilla tot koningin van Engeland gekroond.

Wist je dat?

Wist je dat stadhouder Willem III in 1702 in de tuin van Hampton Court van zijn paard viel? Het kostte hem zijn leven.